Ο μύθος του Κριού

Ο αστερισμός του Κριού είχε ήδη παρατηρηθεί και μελετηθεί από τον Πτολεμαίο στον 2^ο αιώνα μ.Χ. Συνορεύει με πέντε αστερισμούς, το Τρίγωνον, τους Ιχθύες, το Κήτος, τον Ταύρο και τον Περσέα. Οι γνώμες διίστανται ως προς τον αριθμό των αστέρων που τον αποτελούν: ο Argelander μιλούσε για 50 ενώ ο Heiss για 80. Οι τρεις κυριότεροι αστερισμοί του είναι οι Hamal (που είναι κι ο λαμπρότερος αστέρας και σημαίνει κριάρι), Sheratan και Mesarthim. Από την αρχαιότητα ο Κριός ήταν γνωστός ως «άρχων του ζωδιακού», το πρώτο ζώδιο, καθώς εκεί βρισκόταν ο Ήλιος κατά την εαρινή ισημερία μέχρι τον 1ο αιώνα π.Χ.

Πώς φτάσαμε όμως στον μύθο του αστερισμού του Κριού; Στην Ελληνιστική αστρολογία, ο μύθος του Κριού συνδέεται με το Χρυσόμαλλο Κριάρι, το οποίο ήταν τέκνο του Θεού Ποσειδώνα και της Θεανώς, κόρη του Βασιλιά της Θράκης, Βισάλτη. Η ιστορία είναι κομματάκι περίπλοκη!

Ο βασιλιάς της Βοιωτίας, Αθάμαντας, είχε δυο παιδιά από την πρώτη του γυναίκα, την θεά Νεφέλη, τον Φρίξο και την Έλλη. Η δεύτερη γυναίκα του όμως, η Ινώ μισούσε τους προγόνους της και κατέστρωσε ένα σχέδιο. Έπεισε τις γυναίκες του Ορχομενού ότι η σοδειά του σιταριού θα ήταν μεγαλύτερη, εάν πρώτα φρυγάνιζαν τους σπόρους (!). Οι γυναίκες πείστηκαν, το έπραξαν και φυσικά δεν φύτρωσε τίποτα. Μεγάλη πείνα θέρισε τη Βοιωτία κι ο Βασιλιάς έστειλε πρέσβεις στο Μαντείο των Δελφών για να πάρει χρησμό. Όμως η Ινώ κατάφερε να τους εξαγοράσει κι έτσι να αλλάξει τον χρησμό που πήραν με έναν άλλον.

Ο παραποιημένος χρησμός, ζητούσε από τον Βασιλιά Αθάμαντα να θυσιάσει το γιο του, Φρίξο. Μετά από τις μεγάλες πιέσεις των αγροτών, πείστηκε, μα η μητέρα του Φρίξου, Νεφέλη, όταν το έμαθε, έστειλε το χρυσόμαλλο Κριάρι με την ανθρώπινη λαλιά, -δώρο του Δία- για να σώσει τον γιό της. Την ώρα που η Ινώ ήταν έτοιμη να πνίξει τα παιδιά, η μητέρα τους εμφανίστηκε και με μια γρήγορη κίνηση τα ανέβασε στο κριάρι που πέταξε μακριά με προορισμό την Κολχίδα. Όμως περνώντας πάνω από τα Δαρδανέλια, η Έλλη έπεσε στη θάλασσα που ονομάστηκε προς τιμήν της, Ελλήσποντος.

Ο Φρίξος έφτασε στην Κολχίδα όπου τον δέχτηκε ο Βασιλιάς της περιοχής, Αιήτης κι έλαβε ως σύζυγό του, την κόρη του Χαλκιόπη. Ο Βασιλιάς, θυσίασε το Κριάρι προς τιμή του Φύξιου Δία και κρέμασε το δέρας του (εξ ου και το Χρυσόμαλλο Δέρας) σε μια βελανιδιά στο ιερό του Άρεως κι έβαλε ένα δράκοντα (πελώριο φίδι) να το φυλάει. Ο γιός του Φρίξου και της Χαλκιόπης, ήταν ο Άργος που ναυπήγησε την Αργώ, το πλοίο που χρησιμοποίησε ο Ιάσονας για να κλέψει το Χρυσόμαλλο δέρας! Τον βοήθησε σε αυτή του την αποστολή η μάγισσα- κόρη του Αιήτη, η Μήδεια.

Υπάρχουν πολλοί ακόμα μύθοι που συνδέονται με τον Κριό. Κάποιοι προέρχονται μεταξύ άλλων από την Αρχαία Αίγυπτο (που θέλει τον Άμμων-Ρα να έχει κεφάλι Κριαριού και να συμβολίζει την γονιμότητα και τη δημιουργικότητα), τους Σουμέριους που ονόμαζαν τον Ήλιο Subat, δηλαδή αρχαίο Κριάρι, την εβραϊκή αστρολογία που τον ονομάζει Teli, δηλαδή πρόβατο του κόσμου κι αρκετές ερμηνείες ακόμα από διάφορα μέρη του κόσμου.