Φύσεις και ποιότητες στοιχείων και πλανητών

Κεφαλαίο Πέμπτο

ΦΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗΤΩΝ

Ιδιοσυγκρασιακοί τύποι

Για να κατανοήσουμε το πώς η αστρολογία εξηγεί και ερμηνεύει τις φύσεις και τις ποιότητες των πλανητών και να χειριστούμε σωστά τα αστρολογικά σύμβολα, θα πρέπει πρώτα να έχουμε κατανοήσει τα προϋπάρχοντα της αστρολογίας συστήματα. Η αριστοτέλεια θεώρηση της ζωής και του σύμπαντος είναι εκείνη που κρύβεται πίσω από τις περισσότερες αστρολογικές χρήσεις.

Υπάρχει, λοιπόν, μια αρχαία θεωρία που σχετίζεται με την υγεία και τις ασθένειες και αναφέρεται στον τρόπο ζωής του ανθρώπου. Στη θεωρία αυτή βασίστηκε ένα ιατρικό μοντέλο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και σήμερα για την κατανόηση και τη διάγνωση τόσο των ψυχολογικών όσο και των σωματικών λειτουργιών ενός ατόμου.

Το κλασικό αυτό ιατρικό πρότυπο προέρχεται από τον Ιπποκράτη και τη βάση του συνιστούν οι τέσσερις αριστοτέλειες ποιότητες: η ζεστή, η κρύα, η υγρή και η ξηρή. Το αρχαίο συγκροτημένο σχέδιο βασιζόταν καθ’ ολοκληρία στις τέσσερις αυτές ιδιότητες και στα παραγόμενα εξ αυτών ζεύγη: υγρό και ξηρό συνιστούσαν το πρώτο ζεύγος, ζεστό και κρύο το δεύτερο.

Σύμφωνα πάντοτε με τον Ιπποκράτη, οι προαναφερθείσες ιδιότητες διαφοροποιούνταν, ανάλογα με την εποχή, το γένος, την ηλικία και το άτομο και, βέβαια, η ιδεώδης κατανομή των τεσσάρων αυτών ιδιοτήτων ήταν το ζητούμενο.

Ακριβώς επειδή το ιατρικό αυτό πρότυπο χρησιμοποιείται για την κατανόηση των ανθρώπινων ιδιο­συγκρασιών, καλό θα ήταν να δοθεί ένα παράδειγμα ερμηνείας του:

Από άποψη συμπεριφοράς, ένας «ζεστός» τύπος θα έχει τη συμπεριφορά κάποιου που αντιδρά ζωηρά και ορμητικά στο παραμικρό ερέθισμα, με άλλα λόγια είναι αυτό που λέμε «θερμόαιμος». Οι εκφράσεις «αργός στις αντιδράσεις του» ή «ψύχραιμος στις δύσκολες στιγμές» θα μπορούσαν να θεωρηθούν οι καταλληλότερες για να χαρακτηρίσουν έναν «κρύο» τύπο.

Ο «ξηρός» τύπος είναι αυτός που αντιλαμβάνεται τα πράγματα περισ­σότερο με το νου, παρά με το συναί­σθημα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ο «αντικειμενικός», που αντιλαμβάνεται μόνο τις χειροπιαστές καταστάσεις. Εντούτοις, ο ξηρός τρόπος σκέψης διακρίνεται από κάποια αδυναμία στο να συνδέσει μεταξύ τους τα στοιχεία που αποτελούν μια ολότητα, αν και μπορεί θαυμάσια να τα διακρίνει ένα ένα ξεχωριστά. Τέλος, ένας «υγρός» τύπος λειτουργεί συνδυάζοντας με μεγάλη άνεση την αντικειμενική εικόνα με το συναίσθημα. Επιπλέον, σε αντίθεση με τον ξηρό τύπο, είναι σε θέση να αντιληφθεί και να συνδέσει μεταξύ τους εντελώς ξεχωριστές ιδέες ή καταστάσεις.

Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινίσουμε ότι καθεμιά από τις τέσσερις αυτές ιδιότητες εκπροσωπεί ένα σύνολο εννοιών και των αντιθέτων τους. Για παράδειγμα, οι ποιότητες ζεστό και κρύο δεν εκφράζουν ακραίες θερμοκρασιακές καταστάσεις, αλλά ποιότητες ενέργειας, όπου το ζεστό εκφράζει υψηλή ενέργεια και το κρύο, το αντίθετο.

Βέβαια, η ταξινόμηση των στοιχείων μιας ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας είναι πολύ πιο πολύπλοκη και σε καμία περίπτωση τόσο απόλυτη. Έτσι, όσον αφορά στη ζεστή και την κρύα ιδιότητα, οι άνθρωποι δεν εκφράζουν μόνο μία από αυτές, αλλά κατέχουν ταυτόχρονα και τις δύο. Για την ακρίβεια, οι δύο αυτές ποιότητες συνυπάρχουν, όχι όμως στις ίδιες αναλογίες.

Οι ιδιότητες αυτές βρίσκονται σε αντίθεση με έναν τρόπο, ο οποίος είναι εντελώς διαφορετικός από αυτόν που εμείς αντιλαμβανόμαστε. Αν, για παράδειγμα, σε μια ποσότητα κρύου νερού ρίξουμε ζεστό, γνωρίζουμε ότι η κρύα ιδιότητα παύει να ισχύει και το αποτέλεσμα θα είναι μια ενδιάμεση θερμοκρασιακή κατάσταση. Το κρύο, δηλαδή, θα καταργηθεί ολοσχερώς εξαιτίας της πρόσμιξής του με το ζεστό.

Όσον αφορά όμως στις τέσσερις ιδιότητες που προαναφέραμε, τα πράγματα δεν λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι μπορούν με άνεση να εκφράζουν αντίθετες ιδιότητες, χωρίς η μία να ακυρώνει την άλλη. Άρα, σε κάθε άνθρωπο η ζεστή και η κρύα ιδιότητα μπορούν να εκφράζονται ταυτόχρονα. Για την ακρίβεια, είναι σαν να εκδηλώνουν την ύπαρξη ίσης ποσότητας από την κάθε ιδιότητα και όχι την ύπαρξη μιας «χλιαρής» κατά­στασης, στην οποία η ζεστή θα ακυρώνει την κρύα. Η ταυτόχρονη συνύπαρξη των δύο αυτών ιδιοτήτων μάς επιτρέπει να εκφράζουμε άλλοτε υψηλή ενέργεια (ζεστή) και άλλοτε να βρισκόμαστε σε πλήρη χαλάρωση (κρύα), ανάλογα με τις ανάγκες της στιγμής και των περιστάσεων.

Πάρε απαντήσεις σε ό,τι σε απασχολεί! Απόκτησε ΤΩΡΑ την Προσωπική σου Πρόβλεψη και μάθε τι θα συμβεί!

Είναι εύλογο πως όλα όσα αναφέρ­θηκαν για το ζεύγος κρύο και ζεστό, ισχύουν και για το ζεύγος υγρό και ξηρό, το οποίο συνυπάρχει και επιδρά στην ιδιοσυγκρασία ενός ατόμου με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

Με βάση όλα αυτά, ο Ιπποκράτης εφάρμοζε μια θεωρία ποιοτήτων για την ηλικία, το γένος και τη φυσική κατάσταση του ατόμου, αλλά δεν είχε βρει τον τρόπο να ταξινομήσει αυτές τις κατηγορίες - πόσο μάλλον να κατα­τάξει ένα άτομο σύμφωνα με τη μονα- δικότητά του.

Στο σημείο αυτό αρχίζει ο ρόλος της αστρολογίας. Η θεωρία των ποιοτήτων δεν εφαρμόζεται μόνο στην Ιατρική αστρολογία, αλλά εκφράζεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και από τους υπόλοιπους αστρολογικούς κλάδους. Έτσι σήμερα, μπορούμε διαβάζοντας έναν αστρολογικό χάρτη, να προσδιορί­ζουμε τον τύπο της ιδιοσυγκρασίας ενός ατόμου. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι «υπολογισμού» του τύπου του χαρα­κτήρα κάποιου. Ο επικρατέστερος αυτών είναι ο παρακάτω συνδυασμός των αστρολογικών παραγόντων, οι οποίοι πρέπει να ληφθούν υπόψη, προκειμένου να κριθεί ο ιδιοσυγκρασιακός τύπος (το ταμπεραμέντο) ενός ατόμου:

• Ζώδιο Ωροσκόπου
• Κυβερνήτης Ωροσκόπου
• Πλανήτες σε όψη με τον Ωροσκόπο
• Ζώδιο και φάση της Σελήνης
• Πλανήτες σε όψη με τη Σελήνη
• Εποχή του έτους
• Γενικός επικυρίαρχος του ωροσκοπίου
• Κυβερνήτης της Σελήνης

Κατωτέρω παραθέτουμε ένα συγκριτικό πίνακα των 4 στοιχείων και των αντίστοιχων ιδιοτήτων τους, όπως τα είχε ταξινομήσει ο Αριστοτέλης και οι Στωικοί*:

Ο ακόλουθος πίνακας όμως θα μπορούσε να θεωρηθεί ο πληρέστερος, όσον αφορά στην αντιστοίχιση μεταξύ 4 στοιχείων και 4 ιδιοσυγκρασιών.

*Το σύστημα των Στωικών, αντιθέτως προς τα άλλα, δεχόταν μόνο μία ποιότητα για κάθε στοιχείο. Το σύστημα αυτό περισσότερο δημιούργησε προβλήματα παρά τα επέλυσε, γι’ αυτό και απορρίφθηκε.

Οι πλανήτες ταξινομούνται σύμφωνα με τις εγγενείς ιδιότητες τους και ανάλογα με το αν βρίσκονται ανατολικά ή δυτικά του Ηλιου.

Ο Ήλιος ταξινομείται σύμφωνα με την εποχή, ενώ η Σελήνη σύμφωνα με τη φάση στην οποία βρίσκεται:

Όλα τα προηγούμενα στην πραγματικότητα δίνουν οκτώ ιδιοσυγκρασιακούς τύπους και όχι τέσσερις. Και αυτό, επειδή συχνά δύο από τις ιδιότητες βρίσκονται σε ισορροπία ή σχεδόν σε ισορροπία, έτσι ώστε να υπερτερεί ελάχιστα η μια της άλλης. Οι οκτώ αυτοί τύποι είναι:

Όπως φαίνεται καθαρά, οι απλοί τύποι της μίας μόνο ιδιότητας είναι πιο σύνθετοι. Αυτό ισχύει επειδή οι τύποι με μονή ιδιότητα είναι στην πραγματικότητα ένα κράμα αφού, όπως έχουμε δει, οι ποιότητες δεν αλληλοαναιρούνται. Το να έχει κάποιος μια σχεδόν ισόποση σχέση ζεστού και κρύου ή υγρού και ξηρού, σημαίνει ότι είναι εύκολο να χαθεί η ισορροπία. Το άγχος, η αλλαγή της εποχής, η υπερ­βολική κατανάλωση αλκοολούχων κ.λπ., όλα αυτά μπορεί να διαταράξουν την ισορροπία.

Αστρολογικά, έχει παρατηρηθεί ότι η επίδραση της διέλευσης ενός εξωτερικού πλανήτη είναι συνδυασμός της φύσης του πλανήτη και της φύσης του ζωδίου από το οποίο διέρχεται.

Στην περίπτωση αυτή τα αποτελέσματα μπορεί να είναι διπλά, να εκφράζονται δηλαδή οι ιδιότητες του πλανήτη και του ζωδίου ταυτόχρονα. Μια παρόμοια κατάσταση είναι εκείνη, κατά την οποία κάποια σημεία του σώματος μπορεί να είναι ζεστά και άλλα κρύα. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις όπου χάνεται η ισορροπία των ποιοτήτων, ο Ιπποκράτης συνιστούσε την ενίσχυση του στοιχείου το οποίο μειονεκτεί με την κατάλληλη διατροφή, άσκηση κ.λπ. Αν, για παρά­δειγμα, υπερτερεί σε κάποιον το ζεστό στοιχείο, ο Ιπποκράτης συνιστούσε κρύα μπάνια, κρύα τροφή και κρύες θερμοκρασίες. Με το ίδιο ακριβώς σκεπτικό πρότεινε και την κατάλληλη άσκηση.

Από όλα τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε, ότι στην αρχαιότητα τα στοιχεία και οι πλανήτες χρησιμοποιούνταν με σοφία και σεβασμό, σε όλα τα θέματα της απλής καθημερινότητας. Αφού, λοιπόν, κατανοηθούν όλα αυτά και αρχίσουν να εφαρμόζονται στην πράξη οι γνώσεις μας για τις ποιότητες των στοιχείων και τις φύσεις των πλανητών, τότε θα είμαστε σε θέση να ερμηνεύσουμε έναν αστρολογικό χάρτη με εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτόν που έχει επικρατήσει και συνηθίζεται.

¹Μερικοί Έλληνες φιλόσοφοι, όπως ο Πλάτων, αναφέρουν και ένα πέμπτο στοιχείο τον αιθέρα.