Δωροθέου Σιδωνίου: Περί δανείων
Το απόσπασμα που δημοσιεύουμε σήμερα αναφέρεται σε ένα θέμα που είναι πάντα επίκαιρο και προέρχεται από το βιβλίο Αστρολογική Ωδή (εκδ. Πύρινος Κόσμος), το οποίο αποτελεί μια σύγχρονη μελέτη πάνω στο έργο του Δωρόθεου της Σιδώνας. Ο Δωρόθεος συνέγραψε το περίφημο Carmen Astrologicum, -γνωστό επίσης ως Πεντάτευχος, πριν 2.000 χρόνια. Μέσα από το εκτενές έργο του, ένα απόσπασμα που τράβηξε την προσοχή μας είναι ο ιδιοφυής αστρολογικά τρόπος που προτείνει για τον χειρισμό ενός τόσο φλέγοντος θέματος, όπως είναι τα δανεικά.
Το ποίημα του Δωρόθεου είναι γραμμένο σε δακτυλικούς εξάμετρους στίχους, όπως και τα έπη του Ομήρου. Έτσι, ενώ το Carmen Astrologicum δίνει αρχικά την εντύπωση ενός απλού λογοτεχνικού κειμένου, στην πραγματικότητα δεν είναι άλλο από μια αστρολογική διδασκαλία σε έμμετρο λόγο, που αφορά στα σημαντικότερα θέματα τα οποία απασχολούσαν τους πολίτες της εποχής του Δωρόθεου. Μόνο ένα μέρος από τους δακτυλικούς εξάμετρους στίχους έχει παραδοθεί σε μάς από τα γραπτά άλλων συγγραφέων, οι οποίοι διέσωσαν και μετέφεραν το σπάνιο αυτό έργο είτε στην αυθεντική του μορφή είτε στη διαλεκτική μορφή της ελληνικής που επικρατούσε στην εκάστοτε εποχή.
Η κυριότερη επίδραση της εργασίας του Δωρόθεου της Σιδώνας στην ελληνική αστρολογία ήταν η μετατόπιση της έμφασης από την ανάλυση χαρακτήρα των αστρολογικών χαρτών στη μελέτη των καταρχών, ή, αλλιώς, των ωριαίων ερωτήσεων. Για την ακρίβεια, το έργο του είναι η πρώτη γνωστή πηγή άντλησης τέτοιων θεμάτων, στα οποία βασίστηκε κατά κύριο λόγο η ανάπτυξη της ωριαίας και της αστρολογίας επιλογής όπως είναι γνωστές μέχρι σήμερα.
Οι χειρόγραφοι κώδικες από τους οποίους προήλθε η "ανασύσταση" των ελληνικών κειμένων του Carmen Astrologicum, είναι οι ακόλουθοι:
Β= Παρισινός ελληνικός, φύλλα 216, αρχές 14ου αιώνα
C= Μαρκιανός ελληνικός, φύλλα 213, 14ου αιώνα
E= Αγγελικός ελληνικός, φύλλα 346, γραμμένος το 1388 από τον Ελευθέριο Έλιο ("Πάλχος")
H= Μαρκιανός ελληνικός, φύλλα 434, 15ου αιώνα
I= Λαυρεντιανός, φύλλα 247, του 14ου αιώνα, γραμμένος από μαθητές του Ιωάννη Αβράμιου
L= Λαυρεντιανός, φύλλα 170, 11ου αιώνα
R= Παρισινός
S= Οξφορδιανός Σαβιλιανός, φύλλα 105, 15ου αιώνα
U= Βιντομπονένσιος Ελλήνων φιλοσόφων, φύλλα 371, 16ου αιώνα
V= Βατικανός ελληνικός, φύλλα 244, 14ου αιώνα
v= Βατικανός ελληνικός, φύλλα 175, 15ου αιώνα
W= Βιντομπονένσιος Ελλήνων φιλοσόφων, φύλλα 226, γραμμένος μεταξύ των ετών 1169 και 1241
Z= Μαρκιανός ελληνικός, φύλλα 370, 10ου αιώνα
Στο συνημμένο pdf αρχείο που ακολουθεί, ο δακτυλικός εξάμετρος στίχος και το μεταφρασμένο νεοελληνικό κείμενο δίνουν την ευκαιρία στον αναγνώστη να ενημερωθεί για την άποψη του Δωρόθεου περί δανεικών.
