Hans J. Eysenck - Στο κατώφλι της επιστημονικής αστρολογίας

από την Κατερίνα Σαλωνίκη

Ο Eysenck ήταν ένας σημαντικός Γερμανός ψυχολόγος και καθηγητής, που όπως και ο Jung προσπάθησε να προσεγγίσει την αστρολογία, μελετώντας την για την επιστήμη του.

Σαν στόχο του είχε την διατύπωση μιας επιστημονικής θεωρίας για την προσωπικότητα.

Είχε δηλώσει πως «όταν κάτι δεν μπορεί να μετρηθεί, δεν υπάρχει».

Μελέτησε όμως τη μη μετρήσιμη αστρολογία κυρίως κατά την περίοδο 1975-1985 αναγνωρίζοντας πως υπήρχαν κάποια στοιχεία αντιφατικά και αμφισβητήσιμα, αλλά διέκρινε ένα πυρήνα που μπορούσε να ελέγξει μέσα από αυτόν την αξιοπιστία της.

Υποστήριξε ότι η αστρολογία διατυπώνει ελέγξιμους ισχυρισμούς όπως ότι οι θέσεις των πλανητών συνδέονται με την προσωπικότητα.

Η μελέτη του άρχισε με τα ευρήματα του Γκωκλέν και το συσχετισμό των πλανητικών θέσεων που σχετίζονται με την προσωπικότητα διακεκριμένων επαγγελματιών.

Ο Eysenck στάθηκε στο γεγονός πως σε κάποια επαγγέλματα όπως των διακεκριμένων ζωγράφων επιχειρηματιών, στρατιωτικών και άλλων, η στιγμή της γέννησης καθορίζονταν από κάποιους πλανήτες οι οποίοι βρίσκονταν κοντά ή μακριά από τις περιοχές της Ανατολής και του Μεσουρανήματος.

Συνεχίζοντας την προσφορά στην αστρολογία προχώρησε σε μία έρευνα σχετικά με τα ηλιακά ζώδια.

Πήρε μία λίστα 1795 ατόμων από έναν Βρετανό αστρολόγο τον Jeff Mayo με την οποία θα συνέδεε το ηλιακό τους ζώδιο με τη βαθμολογία τους σε ένα ερωτηματολόγιο, που μετρούσε την εξωστρέφεια συντεταγμένο από τον Mayo.

Τα αποτελέσματα συμφωνούσαν πλήρως με την αστρολογία.

Γοητευμένος ο Eysenck του πρόσφερε το δικό του ερωτηματολόγιο για να χρησιμοποιήσει σε περαιτέρω έρευνες.

Αργότερα ένας άλλος Βρετανός αστρολόγος ο Joe Cooper έδωσε στον Eysenck μια μελέτη με φοιτητές του πανεπιστημίου του Bradford, όπου οι μέσοι βαθμοί εξωστρέφειάς τους ήταν αντίθετοι με το ηλιακό τους ζώδιο.

Όλα αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα τη μελέτη των Mayo, White και Eysenck όπου ερευνήθηκαν οι δείκτες εξωστρέφειας 2324 φοιτητών, ακολουθώντας με μικρότερο δείγμα, οι Smithers και Cooper. Τα αποτελέσματα συμφωνούσαν βεβαίως με την αστρολογία.

Οι αστρολόγοι θεώρησαν ότι η μελέτη του Eysenck ήταν πιθανότατα η πιο σημαντική εξέλιξη στο χώρο της αστρολογίας τον συγκεκριμένο αιώνα.

Αργότερα προχωρώντας, κατέληξε πως τα δείγματα που χρησιμοποιούνται θα πρέπει να είναι μεγάλα σε αριθμό, διότι έτσι έχουμε καλύτερα και πιο σαφή αποτελέσματα.

Ο Eysenck συνέβαλε στη έκδοση ενός σπουδαίου και σημαντικού δημοσιεύματος με τίτλο «Πρόσφατες Εξελίξεις στην Γενέθλια Αστρολογία» ζητώντας από αυτόν και άλλους 43 την συνδρομή τους για να διασφαλισθεί η αξιοπιστία του δημοσιεύματος. Το ενδιαφέρον του για την αστρολογία οδήγησε κατόπιν σε διοργανώσεις σεμιναρίων από οπαδούς της αστρολογίας, ενώ συγκροτήθηκε Επιτροπή Αντικειμενικής Έρευνας στην Αστρολογία με τον ίδιο για Πρόεδρο.

Στα τέλη της δεκαετίας του 70’ οι έρευνες του Eysenck και του David Nias οδήγησαν στην κυκλοφορία του βιβλίου «Αστρολογία – Επιστήμη ή Προκατάληψη» (Science or Superstition?) στο οποίο συμπεριλαμβάνονταν τα αστρολογικά αξιώματα, τα ζώδια, ο γάμος, οι ασθένειες, η αυτοκτονία, οι επιδράσεις της Σελήνης και οι εργασίες του Γκωκλέν.

Αργότερα μαζί με τον Nias προχώρησε σε σημαντικές ανασκευές με σπουδαία διαφωτιστικά αποτελέσματα. Έγραψε πολλές μελέτες σχετικά με ερευνητικές μεθόδους στο χώρο της αστρολογίας και η συμβολή του ήταν σημαντικότατη και καθοριστική.

O Eysenck ήταν Ιχθύς με την Σελήνη στο ίδιο ζώδιο και τον Ωροσκόπο του στον Αιγόκερω.

Με την ακριβέστατη σύνοδο Ήλιου – Σελήνης στους Ιχθύες κατανοούσε ενστικτωδώς τις αντιδράσεις των άλλων, πάνω στις οποίες εργάστηκε με εξαιρετική ακρίβεια και επιμονή.

Ο κυβερνήτης του ωροσκόπου Κρόνος στον 6^ο οίκο (εργασία) σε τρίγωνο με τη σύνοδο Ήλιου – Σελήνης αποκτά ιδιαίτερη σημασία αφού ο 6^ος οίκος κυβερνάται από τη Σελήνη και το τρίγωνο με τον κυβερνήτη του ωροσκόπου, δείχνει πως η αμοιβαιότητα αυτή δεν είναι τυχαία, αφού οργάνωσε τη ζωή του γύρω από την έρευνα, αφήνοντας σχεδόν όλα τα άλλα στην άκρη.

Ο υπερτονισμένος άξονας 1^ου – 7^ου οίκων καταδεικνύει τις έντονες και αντικρουόμενες απόψεις του, οι οποίες ήταν άμεσα συνδεδεμένες με την ψυχολογική συμπεριφορά των ανθρώπων, που τον περιστοίχιζαν. Στόχος του ήταν να διατυπώσει μια επιστημονική θεωρία της προσωπικότητας.

Η σύνοδος Ερμή – Ουρανού στον Υδροχόο στον 1^ο οίκο στάθηκε καθοριστική για τον τρόπο σκέψης του, υιοθετώντας θέσεις που θεωρήθηκαν εξωφρενικές.

Αντιλαμβάνονταν γρήγορα κάθε θεωρία δίνοντάς της επιστημονική χροιά με αμείλικτο ορθολογισμό, αφού απέφευγε τις αστήρικτες υποθέσεις.

Εντυπωσιακή ήταν η σχέση του με τη δεύτερη γυναίκα του. την οποία ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα, αποκτώντας μαζί της 4 παιδιά (είχε ακόμη ένα από τον πρώτο του γάμο).

Σύμφωνα με τον Eysenck τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα πρέπει να ισορροπούν και για τους δύο συντρόφους. Εκείνη ήταν νέα, όμορφη και ζωηρή. Αυτός ήταν μεγάλος σε ηλικία και φτωχός. Αυτή ήταν εξωστρεφής, κοινωνική και της άρεσε να βγαίνει. Αυτός ήταν εσωστρεφής, βιβλιόφιλος και του άρεσε να μένει στο σπίτι. Ο δείκτης ψυχωσικής συμπεριφοράς της ήταν εξαιρετικά χαμηλός, ο δικός του ήταν πολύ ψηλότερος.

Ο Άρης στο Λέοντα στον 7^ο οίκο σε αντίθεση με τη σύνοδο Ερμή – Ουρανού, τον στράτευσε σε προσεγγίσεις έλξης των αντιθέτων, μελετώντας τα αποτελέσματα μέσα από δικά του βιώματα. Μέσα από την εξαιρετικά έντονη ενέργεια αυτής της αντίθεσης και από ζώδια και από οίκους, ο Eysenck φαίνονταν δογματικός μέσα από την αφοπλιστική του πολυμάθεια και μέσα από την οποία στοιχημάτιζε κατά κάποιον τρόπο με τους πολλούς ανταγωνιστές του με τα περίφημα ερωτηματολόγια.

Ο γωνιακός Ποσειδώνας κυβερνήτης του Ήλιου του σε τρίγωνο με τον Δία απεικονίζει την προσπάθεια να ισορροπήσει ανάμεσα στο ιδανικό και στο πραγματικό. «Η ζωή θα ήταν ευκολότερη, αν πήγαινα ήρεμος για ύπνο στην προστατευτική αγκαλιά της παραδοσιακής επιστήμης».

Όμως μόνο αυτό δεν έπραξε, προτρέποντας συνεχώς τον εαυτό του και τους μαθητές του να στραφούν στους προβληματισμούς τους και να ανακαλύψουν τον εσωτερικό τους πυρήνα.

Άλλες αξιοσημείωτες όψεις στο ενδεικτικότατο ωροσκόπιο του Eysenck, είναι το τετράγωνο του Δία με τον Κρόνο και τον Πλούτωνα, κυβερνήτες του Ωροσκόπου και του Μεσουρανήματος αντίστοιχα.

Οι αδυναμίες του Eysenck ήταν αρκετές, αφού και από τη φύση του σαν Ιχθύς με Σελήνη στους Ιχθύες, διακατέχονταν από ευμετάβλητη συμπεριφορά και θολή εικόνα των καταστάσεων.

Ξεπερνώντας εντυπωσιακά το χάσιμο χρόνου της εξέλιξής του, που απειλείται από το τετράγωνο Δία – Κρόνου, κατάφερε να κυνηγήσει τους στόχους του με αξιοσημείωτο πείσμα, καταγράφοντας τις δυσκολίες σαν παρότρυνση για τη συνέχεια.

Το τετράγωνο Δία – Πλούτωνα τον αποδέσμευσε από τα στεγανά και τις κατεστημένες ιδέες και απόψεις, τον περιπλάνησε σε διάφορες μελέτες, δίνοντάς του συνεχή κίνητρα και αντοχή. Σε αυτό το τετράγωνο οφείλει και την περίφημη απάντησή του στους επικριτές του: «Εν πάση περιπτώσει, ο χρόνος που χάθηκε ήταν δικός μου και ότι τον σπατάλησα διαβάζοντας αστρολογία είναι καλύτερο ίσως, από το να τον σπαταλήσω βλέποντας πορνογραφικές ταινίες ή πηγαίνοντας με άλλους φανατικούς στο γήπεδο».