Μάνος Χατζιδάκις - Ο μουσικοθεραπευτής των παθών

Ήταν πριν από 86 χρόνια, όταν ένα κρύο βράδυ στην Ξάνθη, γεννήθηκε ο ανεπανάληπτος στο είδος του, εξαίρετος μουσικός μας, Μάνος Χατζιδάκις.
Οι συστάσεις είναι περιττές για αυτόν τον μελωδό και ποιητή της αγάπης, που γέμισε τις ζωές μας με ευωδιές, διδάσκοντας παράλληλα την ελεύθερη στάση απέναντι σε κάθε μορφή εξουσίας.

Παρότι «βαφτίστηκε» δεξιός, στην πραγματικότητα ήταν σχεδόν «αναρχικός» με την ιδιορρυθμία του να μαστιγώνει κάθε μικροψυχία.

«Για να ασκήσεις σωστά εξουσία, πρέπει και να την περιφρονείς», είχε δηλώσει όταν ανέλαβε το Τρίτο Πρόγραμμα.
Και περπατώντας μια νύχτα στο Παγκράτι με τη γνωστή ατσαλάκωτη παρουσία του, απάντησε κοφτά σε κάποιους αριστερούς που τον αποκάλεσαν φασίστα:
«Αν αυτός ο χαρακτηρισμός με διαφοροποιεί από εσάς, τον αποδέχομαι ευχαρίστως».
Ορκισμένος εχθρός της βαρβαρότητας και της πνευματικής μιζέριας την γεύτηκε -ως δυστυχώς είθισται στην πατρίδα μας- από τους Αυριανιστές «τιμητές» της ηθικής.

Πιάνο, βιολί και ακορντεόν άρχισαν να τον συνοδεύουν από τα 4 χρόνια του.
Στα 8 του χρόνια βιώνει το χωρισμό των γονιών του και στα 13 του, βιώνει τον ξαφνικό θάνατο του πατέρα του σε αεροπορικό δυστύχημα.
Πέρασε από τη Φιλοσοφική χωρίς να ολοκληρώσει τα βήματά του, επεκτείνοντας συνεχώς τη μουσική του παιδεία.
Συναναστράφηκε με μεγάλους καλλιτέχνες και ανθρώπους των γραμμάτων όπως οι Νίκος Γκάτσος, Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Άγγελος Σικελιανός, Γιάννης Τσαρούχης, Κάρολος Κουν.

Οι συνθέσεις του καταπλήσσουν και οι αναθέσεις έρχονται η μία μετά την άλλη.
Το 1960 επιβραβεύεται με Όσκαρ για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» της ταινίας του Ζυλ Ντασέν ενώ το τραγούδι «Ποτέ την Κυριακή» περιλαμβάνεται στα 10 εμπορικότερα του αιώνα.

Η στενή του και ισόβια φιλία με την Μελίνα Μερκούρη εδραιώνεται.
Ακολουθεί η «Οδός Ονείρων» και η επίσκεψη στην Αμερική στην οποία διαπρέπει με τα έργα του.

Το «Χαμόγελο της Τζοκόντας» έρχεται να προσθέσει ένα διαμάντι στην ελληνική μουσική παραγωγή, ενώ οι έντεχνες δημιουργίες του τον ανακηρύσσουν μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη κορυφαία μορφή και διαχρονικό πρεσβευτή της ελληνικής μουσικής άνοιξης. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την Φλέρυ Νταντωνάκη και τον Δημήτρη Ψαριανό να ερμηνεύουν το αριστούργημα του «Μεγάλου Ερωτικού»;
Καθιερώνει τις «Μουσικές γιορτές» στα Ανώγεια της Κρήτης, εγκαινιάζει τον «Μουσικό Αύγουστο» στο Ηράκλειο και διοργανώνει τους περίφημους «Μουσικούς αγώνες» της Κέρκυρας για Έλληνες συνθέτες.
Το 1985 συστήνει την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία «Σείριος», η οποία λειτουργεί μέχρι σήμερα, επηρεασμένος από τον αγαπημένο του Federico Garcia Lorca και το ποίημά του «Στο Σείριο υπάρχουν παιδιά», μελοποιώντας το παράλληλα.
Ακολουθεί η «Ορχήστρα των χρωμάτων» την οποία διηύθυνε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Μας άφησε στις 15/6/1994 με ένα δυσαναπλήρωτο κενό.

Ο Μάνος Χατζιδάκις αποτελεί τον συμβολισμό της περιεκτικής μουσικής σύνθεσης.

Ζυγός με ωροσκόπο Καρκίνο και Σελήνη στον Αιγόκερω, το πρώτο πράγμα που βλέπουμε στο ωροσκόπιό του είναι η σύνοδος του Πλούτωνα με τον Ωροσκόπο και η παράλληλη αντίθεση με τη Σελήνη, ενώ ο Πλούτωνας βρίσκεται στον 12ο οίκο.
Άνθρωπος με δυνατό ψυχισμό που εκφράστηκε συναισθηματικά μεν, εκρηκτικά δε.
Η αντίθεση Σελήνης – Πλούτωνα σχεδόν στον άξονα 1ου – 7ου οίκων, στάθηκε καθοριστική όψη που υπέδειξε τον προορισμό του, δηλαδή τη διέξοδό του στη μουσική, αισθανόμενος το εσωτερικό βάρος που κουβαλούσε, ενώ παράλληλα υπήρξε το διαβατήριο της μέγιστης επιρροής του στο κοινό.
Σε αυτή τη σκληρή αντίθεση βλέπουμε να συμμετέχει και ο Άρης στον Ζυγό από τον 4ο οίκο (γωνιακό) σχηματίζοντας ΤΑΥ τετράγωνο με τους παραπάνω πλανήτες.

Ο Χατζιδάκις ζούσε με μία μόνιμη εσωτερική σύγκρουση, που εκτός από τις ψυχολογικές διακυμάνσεις του, καταδείκνυε και την ιδιαίτερη σχέση – σχεδόν συμπλεγματική - με τη μητέρα του και τους επηρεασμούς που δέχτηκε από αυτήν.
Η θέση αυτή του Άρη τον έκανε να φαίνεται κάπως νωχελικός, χωρίς όμως να ακυρώνει το ηφαίστειο, (Άρη τετράγωνο Πλούτωνα) που διατηρούσε μέσα του κάνοντάς τον σχεδόν κυνικό στις απαντήσεις και τη συμπεριφορά του, ειδικότερα όταν θεωρούσε πως προσβάλλονταν ή αδικούνταν.
Τολμηρός και μαχητής, σχεδόν αυθάδης μπροστά σε οποιοδήποτε εμπόδιο στο κυνήγι των ιδανικών του.
Η συμμετοχή του Δία σε αυτό το ΤΑΥ τετράγωνο και η σύνοδός του με τη Σελήνη, το τετράγωνο με τον Άρη και η αντίθεσή του με τον Πλούτωνα, δηλώνουν τη διόγκωση των ιδιομορφιών σε μια προσπάθεια εξωτερίκευσης του εσωτερικού του κόσμου.

Η σύνοδος Ερμή – Κρόνου στον Σκορπιό στον 5ο οίκο με τον κυβερνήτη του 5ου οίκου Πλούτωνα να σχηματίζει τρίγωνο με τη σύνοδο αυτή, είναι η επιλογή μιας μοναχικής ζωής, παρόλο που περιστοιχίζονταν από φίλους και συντρόφους.
Είναι όμως και η μεγάλη του ευαισθησία για τα παιδιά -υιοθέτησε τον Γιώργο Θεοφανόπουλο-Χατζηδάκι- και η ηθική του αντιμετώπιση απέναντι στο μέλλον τους!

Και πάνω στον καμβά του Ιχθυακού μεσουρανήματος -με τον Ουρανό σε σύνοδο να δίνει το μέτρο ενός καλλιτέχνη που άλλαξε την μουσική ιστορία της Ελλάδας- «είναι» οι εκπληκτικές μουσικές του δημιουργίες. Εκπληκτικές, διότι περιέχουν μυστήριο, ευαισθησία, ικανότητα και διείσδυση στην ψυχή.

Εντυπωσιακό είναι το γεγονός πως ο Ήλιος του στο Ζυγό και η Αφροδίτη του στον Τοξότη βρίσκονται σε θέσεις που ελαφρώνουν το βάρος, αλλά δεν σχηματίζουν όψεις (τουλάχιστον πρωτεύουσας σημασίας).
Το ίδιο συμβαίνει και με τους Ποσειδώνα και Ουρανό, με τον Ποσειδώνα ωστόσο να κυβερνά το μεσουράνημα, δηλώνοντας την οραματική του πρόθεση.

Ο Χατζιδάκις ήταν σαφώς ένας Πλουτώνιος άνθρωπος γι αυτό και το ζώδιο του Σκορπιού τον κατακλύζει, αλλά και οι όψεις είναι συγκεκριμένες και καθοριστικές.
Το εξάγωνο του Κρόνου με τον Δία και τη Σελήνη από τον 7ο οίκο (κι ενώ ο Κρόνος κυβερνά τον 7ο οίκο), προστίθεται στη σημαντικότητα του χάρτη του με τεράστια γράμματα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως αυτός ο άνθρωπος είναι ένας υπέροχος εκφραστής μιας εσωτερικής δύνης, που με τη μουσική του την μεταμορφώνει σε πηγή ζωής.
Ο Χατζιδάκις ήταν ο θηριοδαμαστής των συγκρούσεων, των εξαρτήσεων, των συμπλεγμάτων, υπήρξε ο μουσικοθεραπευτής των παθών και ο εκφραστής μιας μεγαλειώδους καλλιτεχνικής έμπνευσης.