Πάττι Σμιθ-Η «νονά» της πανκ

από τον Γιάννη Ριζόπουλο

Αυτό είναι το παρατσούκλι της Σμιθ, που το κέρδισε όχι μόνον για τις μουσικές της επιδόσεις αλλά κυρίως για το ποιητικό της έργο, που έγινε σημείο αναφοράς της πανκ κουλτούρας. Με επιρροές από την Γαλλική λογοτεχνία του 19ου αιώνα και ιδιαίτερα του Ρεμπό, επηρέασε άμεσα τους αμερικανούς εφήβους, όπως ακριβώς συνέβη και με την ποίηση του Τζιμ Μόρισον.

Οι περισσότεροι βέβαια την έμαθαν για τα καλά από το Because the Night, ένα τραγούδι που διατηρεί μέχρι σήμερα την φρεσκάδα του, όμως η πάντα ανήσυχη Πάττι πριν ανέβει στην σκηνή το 1974 είχε ήδη διανύσει μια ενδιαφέρουσα καλλιτεχνική πορεία γνωρίζοντας σημαντικούς, όσο και «αιρετικούς» ανθρώπους της τέχνης όπως τον φωτογράφο και Σκορπιό Robert Mapplethorpe, που την επηρέασε βαθύτατα και τον μέντορα και σύντροφο του Sam Wagstaff, έναν συλλέκτη έργων τέχνης, επίσης Σκορπιό γεννημένο μάλιστα την ίδια μέρα (4/11) με τον Mapplethorpe.

Δύο Σκορπιοί μαζί δείχνει too much για μια ...κοινή θνητή, ωστόσο η Σμιθ είχε πολλούς καλούς λόγους να τους κάνει παρέα, αφού στον γενέθλιο χάρτη της στο ζώδιο φιλοξενούνται η Αφροδίτη και ο Δίας. Και σίγουρα η επιρροή των δύο Σκορπιών έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην ιδιαίτερη ενασχόληση της με τα εικαστικά και συνολικά στην διαμόρφωση της ποιότητας της (έχει βραβευθεί επανειλημμένα για την τέχνη της, στην Γαλλία, την Σουηδία αλλά και στις ΗΠΑ ως συγγραφέας).

Η Σμιθ είχε ένα φλογερό ειδύλλιο με τον Robert, «παλεύοντας» μάταια με την σεξουαλικότητα του.

Γεννήθηκε στις 30/12/46 (ώρα 6:01) στο Σικάγο των ΗΠΑ.

Πρώτος σημαντικός σταθμός στην ζωή της και συνάμα ένα ανατρεπτικό γεγονός ήταν το 1967 όταν ο Ουρανός και ο Πλούτωνας τετραγώνισαν τον Ωροσκόπο και τον γενέθλιο Ουρανό της. Όμως με τον διελαύνοντα Ποσειδώνα να βρίσκεται πάνω στην σύνοδο Αφροδίτης-Δία στον 11ο οίκο, η γέννηση της κόρης της στις 26 Απριλίου δεν είχε συνέχεια για την ίδια, αφού προτίμησε να δώσει το παιδί για υιοθεσία.

Την ίδια χρονιά κάτω από τις ίδιες πλανητικές πιέσεις έφυγε για την Νέα Υόρκη, όπου μπήκε για τα καλά στον κόσμο της «μπητ» κουλτούρας.

Το 1974 αποφάσισε να ασχοληθεί ενεργά με την μουσική και με την συνδρομή των Lenny Kaye, Ivan Kral, J. D. Daugherty και Richard Shol δημιουργήθηκαν οι Patti Smith Group.

Ο Wafstaff χρηματοδότησε το πρώτο σινγκλ του γκρουπ «Hey Joe/Piss Factory», με αναφορές στην Πάττι Χήρστ, την εργασιακή αλλοτρίωση και τον Ρεμπό!

Η επόμενη κίνηση ήταν το άλμπουμ «Horses» (1975) με ...άκρως αιρετικούς στίχους κι αυτό.

Όπως και η Μ. Φέηθφουλ, με την οποία έχουν μία ημέρα διαφορά και αρκετά κοινά σημεία στα ωροσκόπια τους, η Πάτι Σμιθ υπήρξε βασική πρωταγωνίστρια των μουσικών δρώμενων της εποχής της, με διαφορά βέβαια περίπου μιας δεκαετίας από τη «μούσα» των Ρόλινγκ Στόουνς.

Και οι δύο έχουν τη Σελήνη στους Ιχθύες και μια σύνοδο Ήλιου-Άρη, ιδιαίτερα ενδεικτική του δυναμισμού τους.

Όμως η αστρολογική τους συγγένεια γίνεται ακόμη πιο διακριτή από τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα.

Κι ενώ στο χάρτη της Φέηθφουλ οι δύο πλανήτες είναι πάνω στις αστρικές γωνιακές ακμές, στο χάρτη της Σμιθ βρίσκονται πάνω στους τροπικούς γωνιακούς άξονες, ορίζοντας το ταλέντο και την ιδιαίτερη φύση της: Ο Ποσειδώνας στο Μεσουράνημα και ο Ουρανός στην ακμή του 7ου οίκου.

Σε επίπεδο γεγονότων ο Ουρανός συνδέεται με ανατροπές και «γυρίσματα» και από αυτήν την άποψη δεν είναι τυχαίο ότι και οι δύο τους εγκατέλειψαν-για διαφορετικούς, βέβαια, λόγους-την καριέρα τους για να επανακάμψουν αργότερα.

Αντίθετα, μια ουσιαστική διαφορά στα ωροσκόπια των δύο κυριών, που έκρινε και το αποτέλεσμα ως προς τον τρόπο ζωής τους προκύπτει από τη θέση της συνόδου Αφροδίτης-Δία στο Σκορπιό.

Η Φέηθφουλ την έχει στον 7ο οίκο, κάτι που την έσπρωξε σε πιο «εύκολους» δρόμους, ενώ η Σμιθ στον 11ο, έναν οίκο που δεν «πιέζει» όσο οι γωνιακοί.

Έτσι η πρώτη έφθασε στα όρια της πλήρους παρακμής, βουτηγμένη στα ναρκωτικά και χάνοντας μέχρι και την επιμέλεια του παιδιού της, ενώ η δεύτερη απλά εγκατέλειψε σχεδόν την ενεργό δράση όταν ...παντρεύτηκε (το 1980, με το διελαύνοντα Ουρανό πάνω στον αστρικό της ωροσκόπο).

Αλλά και ο ενεργός Ποσειδώνας «δούλεψε» με διαφορετικό τρόπο στην κάθε μια τους, δίνοντας ένα καλό παράδειγμα για το ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες μιας διαφορετικής χρήσης της ενέργειας του ίδιου πλανήτη.

Η Φέηθφουλ με τον αστρικό Ωροσκόπο της απέναντι από τον τροπικό Ποσειδώνα και τη Σελήνη της απέναντι από τον αστρικό, είχε καλλιτεχνικές καταβολές από τη μητέρα της που ήταν μπαλαρίνα Αυστρο-Ουγγρικής καταγωγής.

Η μητέρα της Σμιθ ανήκε επίσης στον καλλιτεχνικό χώρο (τραγουδίστρια της τζαζ) αλλά είχε και ένα επιπλέον «Ποσειδώνιο» χαρακτηριστικό: Ως μάρτυρας του Ιεχωβά «ζάλιζε» καθημερινά το κεφάλι της κόρης της με τις θρησκευτικές ηθικολογίες της αίρεσης.

Η Πάτι Σμιθ αντέταξε σε αυτήν την «πλύση εγκεφάλου» το πρώιμο ενδιαφέρον της για τον Θιβετανικό Βουδισμό και στην εφηβεία της πήρε πιο ξεκάθαρη θέση, αποκηρύσσοντας την οργανωμένη μορφή θρησκείας με την οποία γαλουχήθηκε. Μάλιστα αργότερα έγραψε και τους πολύ χαρακτηριστικούς στίχους «Jesus died for somebody’s sins, but not mine».

Αλλά το ...καλό είχε γίνει, αφού ο πολύ πιεστικός Ποσειδώνας (σε τετράγωνο με τον Ήλιο και τον Άρη) βρήκε μια διέξοδο διαφορετική από τα ναρκωτικά.

Ακόμη μια λεπτομέρεια που έκρινε τη διαφορά ανάμεσα τους ήταν ο διαφορετικός χρόνος που δραστηριοποιήθηκαν. Η Πάτι Σμιθ αναδείχθηκε στην show biz με την επιστροφή του Κρόνου της στη γενέθλια θέση του, κάτι που οπωσδήποτε είναι πιο «ασφαλές». Αντίθετα η Φέηθφουλ «βιάστηκε» και δεν είχε την ωριμότητα να αντεπεξέλθει ισορροπημένα στις «σειρήνες» της επιτυχίας.

Ωστόσο ο Ουρανός στο χάρτη της Σμιθ δεν έμεινε με ...σταυρωμένα χέρια. Η αντίθεση του με τον αστρικό Άρη πάνω στον άξονα 1ου-7ου είχε σαν αποτέλεσμα όχι μόνον να χηρέψει το 1994 αλλά σχεδόν αμέσως μετά να χάσει και τον αδελφό της (σε αυτό έπαιξε ρόλο το ζώδιο των Διδύμων, που βρίσκεται ο γωνιακός Ουρανός).

Εκείνη την περίοδο ο διελαύνων Πλούτωνας ήταν πάνω στον αστρικό της Ωροσκόπο και όλα αυτά τα θανατικά συνέβαλαν στο να «ξαναμπεί στο παιχνίδι», έχοντας την ενθάρρυνση του Άλεν Γκίνσμπεργκ και του Μάικλ Στιπ των REM, που την είχε ως πρότυπο από τα εφηβικά του χρόνια.

Στις αρχές της νέας χιλιετίας διεύρυνε τις καλλιτεχνικές της αναζητήσεις μπαίνοντας δημιουργικά στο χώρο της visual art και το 2008, ύστερα από μια έκθεση στο μουσείο Fondation Cartier του Παρισιού, τιμήθηκε για την προσφορά της στον πολιτισμό.

Η Πάτι Σμιθ έχει ένα γιο και μια κόρη από το γάμο της με το μακαρίτη κιθαρίστα των MC5 Fred « Sonic» Smith και βέβαια με τόσο... Άρη και Ουρανό στο ωροσκόπιο της είναι έντονα πολιτικοποιημένη στην κατεύθυνση της οικολογίας και των αντιπολεμικών κινημάτων.

Δισκογραφία

Horses (1975)

Radio Ethiopia (1976)

Easter (1978)

Wave (1979)

Dream of Life (1988)

Gone Again (1996)

Peace and Noise (1997)

Gung Ho (2000)

Trampin (2004)

Twelve (2007)

Βιβλιογραφία

Seventh Heaven (1972)

Early Morning Dream (1972)

Witt (1973)

Ha! Ha! Houdini! (1977)

Babel (1978)

Woolgathering (1992)

Early Work (1994)

The Coral Sea (1996)

Patti Smith Complete (1998)

Strange Messenger (2003)

Auguries of Innocence (2005)

Poems (Vintage Classics) by William Blake - Edited by and with introduction by Patti Smith (2007).

Land 250 (2008)

Trois (2008)

Great Lyricists foreword Rick Moody (2008)

Just Kids (2010)