Carl Gustav Jung – Ο μεγάλος «αιρετικός»

από την Κατερίνα Σαλωνίκη

Ο Ελβετός ψυχίατρος υπήρξε αν όχι η μεγαλύτερη, μια από τις πιο σπουδαίες φυσιογνωμίες της Ψυχανάλυσης αλλά και ένας πολύτιμος μελετητής της Αστρολογίας.

Από αυτήν την άποψη δεν είναι διόλου τυχαίο, πως η γένεση και ανάπτυξη της Ψυχολογικής Αστρολογίας, οφείλουν πολλά στα δικά του πορίσματα. Η θεώρηση του για τα αρχέτυπα πρόσφερε στην Αστρολογία ένα σύγχρονο ερμηνευτικό μοντέλο, απαλλαγμένο από τις μοιρολατρικές πεποιθήσεις και συνυφασμένο με τις ανακαλύψεις της Φυσικής περί ενός κόσμου όπου τελικά διέπεται από «δέσμες πιθανοτήτων». Παράλληλα οι ορισμοί του για την Σκιά, την anima, τον animus, τις τέσσερις βασικές ψυχικές λειτουργίες (αίσθηση, διαίσθηση, σκέψη και συναίσθημα), την αντισταθμιστική δράση συνειδητού-ασυνείδητου και συνολικά για την ολοκλήρωση της προσωπικότητας πρόσφερε στην Αστρολογία μια γλώσσα αποσυμβολισμού υψηλού επιπέδου και χειραφετημένη πλέον από τα μεταφυσικά «βαρίδια» της.

Ο Jung, αγνοώντας τις επικρίσεις και τις λοιδορίες της κατεστημένης ακαδημαϊκής κοινότητας, μελέτησε αστρολογία πολλά χρόνια στη ζωή του (όπως γενικότερα την Αλχημεία και την Ανατολική φιλοσοφία), προσπαθώντας να βρει μέσα από αυτήν εξηγήσεις για τις παθήσεις των ασθενών του, ιδιαίτερα των πιο δύσκολων περιπτώσεων.

Άρχισε να ασχολείται με υπολογισμούς ωροσκοπίων ώστε να ανακαλύψει όπως έλεγε ο ίδιος, κάποιο στοιχείο για τον πυρήνα της ψυχολογικής αλήθειας.
Η αστρολογία για τον Jung ήταν ο δρόμος που θα τον οδηγούσε στην ανακάλυψη κάποιου είδους ανθρώπινης γνώσης και κατανόησης, ο οποίος προέρχονταν από τον ουρανό και υπάκουε στην γνωστή αρχή του Σμαράγδινου πίνακα «όπως πάνω έτσι και κάτω» ή με ψυχολογικούς όρους όπως έξω, έτσι και μέσα!

Και εντοπίζοντας το καθρέφτισμα του Συλλογικού Ασυνείδητου στο Συνειδητό, αναπόφευκτα διερεύνησε και την Εσωτερική παράδοση, αλιεύοντας εκείνες τις αλήθειες που είχαν μια εκλεκτική συγγένεια με το οικοδόμημα της Ψυχολογίας του Βάθους.

Από τους πολλούς θησαυρούς που έχουν ειπωθεί από τον ίδιο, είναι και η άποψη πως το ωροσκόπιο φαίνεται να αντιστοιχεί στα ψυχικά αρχέτυπα.

Μέσα από τους χάρτες μπορούσε και εξηγούσε κάποια σημεία για τις περιπτώσεις ασθενών, που όπως έλεγε δεν θα ήταν σε θέση να κατανοήσει.

Κατέληξε πως δεν λειτουργούν μόνο οι θέσεις των πλανητών αλλά οι χρονικές περίοδοι κατά τις οποίες μετρώνται ή προσδιορίζονται από αστρικές θέσεις.

Προσπάθησε να συνδέσει την αστρολογία με την περίφημη θεωρία του για τις συμπτώσεις με νόημα, δηλαδή την «Συγχρονικότητα», βρισκόμενος μπροστά σε αρκετά επεξηγηματικά εμπόδια.

Ο Jung έκανε ένα περίφημο αστρολογικό πείραμα στο οποίο χρησιμοποίησε εκατοντάδες ωροσκόπια για να μελετήσει τις επιδράσεις του Ήλιου, Σελήνης, Αφροδίτης, Άρη και Ωροσκόπου, στα παντρεμένα ζευγάρια.

Η ανακάλυψή του ήταν πως οι όψεις Σελήνης – Ήλιου σε παντρεμένα ζευγάρια ισχύει σχεδόν πάντα, τόσο ώστε δεν θα επέτρεπε μια απλή σύμπτωση.

Ένας Ελβετός φυσικός ο Markus Fierz αντιπαρέθεσε πως στατιστικά τα ευρήματά του δεν ήταν σημαντικά. Ο Jung σκεφτόμενος πως το δείγμα του ήταν μικρό αλλά και μη τυχαίο, συμπέρανε πως το πείραμα αυτό σχετίζονταν με τη θεωρία της Συγχρονικότητας.

Έτσι συνειδητοποίησε πως η θεωρία της Συγχρονικότητας πρέπει να προηγηθεί της απόδειξης της αστρολογίας, αφού η τελευταία δεν είναι παρά μια εκδήλωση της Συγχρονικότητας.

Στις αρχές της δεκαετίας του 50' παρουσίασε δημόσια το έργο του, το οποίο ...φυσικά θεωρήθηκε στατιστικά ελαττωματικό και υπερβολικά μυστικιστικό και απορρίφθηκε από το σύνολο όπως συμβαίνει συχνά με κάθε ανακάλυψη που είναι μπροστά από την εποχή της.

Η αστρολογία ήταν αδιαμφισβήτητα γι αυτόν ένα λαμπερό αστέρι που φώτιζε τις σκοτεινές πλευρές των ψυχολογικών διαταράξεων των ανθρώπων και μέσα από αυτήν βοήθησε χιλιάδες ανθρώπων με τα υπέροχα βιβλία του, δίνοντας στην αστρολογία αξία, τουλάχιστον στην ερμηνεία ψυχολογικών φαινομένων.
Σε συνέντευξή του το 1954 δήλωσε πως «Γεννιόμαστε σε μια δεδομένη στιγμή, σε ένα συγκεκριμένο χώρο, και έχουμε όπως και τα καλύτερα κρασιά, την ποιότητα του έτους και την εποχή που μαρτυρούν τη γέννησή μας».

Το ωροσκόπιο του αν το καλοεξετάσει κανείς είναι μια τυπική περίπτωση ενός «διαταραγμένου» χάρτη, που βρήκε μια έξοχη δημιουργική διέξοδο εξωτερικεύοντας τις αλήθειες του ως συγκροτημένη έρευνα και γνώση.

Ουσιαστικά όλοι οι αργοί πλανήτες είναι ενεργοί και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις σε άμεση αντιπαράθεση (σημειώνω το τετράγωνο ανάμεσα στον Κρόνο και τον Πλούτωνα, με την συμμετοχή της Δήμητρας).

Πάσχοντας και ο ίδιος από μικρή ηλικία από διάφορες ψυχοσωματικές καταστάσεις, οδηγήθηκε μοιραία προς την διερεύνηση του Εγωικού πυρήνα από τον Ήλιο στο Λέοντα σε αντίθεση με τον Ωροσκόπο στον Υδροχόο.

Ο Ερμής και η Αφροδίτη στον Καρκίνο συνέβαλαν στο να εντρυφήσει στους μύθους και τις παραδόσεις, αναζητώντας την διαχρονική τους αλήθεια.
Και τα Φώτα του σε σκληρές, αλλά άκρως προτρεπτικές όψεις με Πλούτωνα, Ποσειδώνα και Ουρανό, τον έφεραν μπροστά στην «μαγική σφαίρα» του Συλλογικού Ασυνείδητου.

Η σύνοδος Σελήνης – Πλούτωνα στον 3ο οίκο, τον έκανε να επικοινωνεί τα άδυτα των ψυχών των ανθρώπων με ιδιαίτερη διεισδυτικότητα και να αποκωδικοποιεί σύμβολα και «απόκρυφα» σχήματα.

Τα ακριβέστατα τετράγωνα του Ήλιου κυβερνήτη του ζωδίου του αλλά και του Ωροσκόπου του με τον Ποσειδώνα, τον βύθισαν στην μελέτη των αρχετύπων και των συμβόλων, συλλέγοντας πληροφορίες για το αδιευκρίνιστο ψυχολογικό κομμάτι του καθενός. Σε αυτή την όψη οφείλει και τις περίφημους μαγικούς κύκλους τις «Μαντάλες» του, εναρμονίζοντας το συνειδητό με το ασυνείδητο.

Ο Ουρανός κυβερνήτης του ωροσκόπου σε γωνιακό οίκο σε τετράγωνο με τη Σελήνη διαφοροποίησε αυτό τον Μεγάλο Άνθρωπο που δεν αρκέστηκε στα στερεότυπα, αλλά προχώρησε επαναστατικά, μελετώντας τις ανθρώπινες συμπεριφορές.

Συνολικά, αυτές οι όψεις προκάλεσαν την πεποίθησή του πως «Με την αυτοθυσία κερδίζουμε τον εαυτό μας, το Εγώ μας, γιατί μόνο αυτό που δίνουμε το έχουμε».

Ο Carl Jung, βλέποντας μακριά με μια ευρεία συνειδητότητα, διέρρηξε το επιστημονικό κατεστημένο, ασχολούμενος με πολλούς τομείς.

Μέσα σε αυτούς και η αστρολογία, που έκρυβε γι αυτόν μια γλώσσα συμβόλων πολύ δελεαστική για να αγνοηθεί από την ενορατική του ιδιοσυγκρασία.