Ανατροφή των παιδιών της Νέας Εποχής

γράφει η Θάλεια Κωστοπούλου

Οι σύγχρονες κοινωνίες μας έχουν δομηθεί πάνω στις βασικές αρχές και αξίες του Ανθρωπισμού: Ισότητα, Αλληλοσεβασμό, Ελευθερία Έκφρασης, Αυτοδιάθεση, Αλληλεγγύη....

Όμως, συχνά βλέπουμε με απογοήτευση, αυτές τις αξίες να μένουν στη θεωρία. Ο καλύτερος τρόπος για να τις δούμε να πραγματώνονται, είναι να τις εμφυσήσουμε στα παιδιά μας.

Τα παιδιά όμως, ακούν αυτά που τους λέμε, αλλά κάνουν αυτά που βλέπουν.

Επομένως, πρωτεύον μέλημά μας, είναι η συνέπεια λόγων και πράξεων.

Αν υπάρχει διάσταση ανάμεσα στις συμβουλές μας και στην εφαρμογή τους στη ζωή μας, τα παιδιά δέχονται αλληλοσυγκρουόμενα μηνύματα και παθαίνουν σύγχυση.

Οι γονείς κυρίως, αλλά και όλοι οι ενήλικες που περιβάλλουν τα παιδιά, δίνουν τα πρότυπα συμπεριφορών, αντιλήψεων και πεποιθήσεων που θα διαμορφώσουν το πλάνο ζωής τους.

Υπάρχουν τέσσερις παράγοντες που αφορούν τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια και είναι ιδιαίτερα καθοριστικοί για τη διαμόρφωση των παιδιών [Δρ. Ντινκμέγιερ & Δρ. Μακ-Κέι].

1. Οι αξίες που διέπουν την οικογένεια

Τα πρότυπα των σχέσεων που εφαρμόζουν οι γονείς, διαμορφώνουν το κλίμα που επικρατεί στην οικογένεια, την οικογενειακή ατμόσφαιρα. Αυτή η οικογενειακή ατμόσφαιρα μπορεί να είναι ήρεμη ή έντονη, φιλική ή εχθρική, φιλελεύθερη ή αυταρχική, συγκλίνουσα ή ανταγωνιστική, εκφραστική ή απόμακρη, τρυφερή ή ψυχρή.

Επίσης τα ενδιαφέροντα των γονιών αντανακλούν στις συνήθειες των παιδιών, όπως μουσική, σπορ, διάβασμα ή καλλιτεχνικές δραστηριότητες.

Η σχέση των γονιών με το χρήμα, την εργασία, τη θρησκεία, με τη δύναμη, τον έλεγχο, την ενοχή, δίνουν το έναυσμα στα παιδιά να επιλέξουν στάση ζωής, είτε ακολουθώντας, είτε απορρίπτοντας τις αντιλήψεις των γονιών τους.

2. Οι ρόλοι των δύο φύλων

Το πώς θα οριστούν οι διαφορετικοί ρόλοι των δύο φύλων ανάμεσα στους γονείς, θα καθορίσει τη συμπεριφορά του παιδιού σε σχέση με τον εαυτό του (με το δικό του φύλο), καθώς και τη σχέση του με το αντίθετο φύλο.

3. Η θέση του παιδιού σε σχέση με τα αδέρφια του

Το αν το παιδί είναι το πρώτο ή το δεύτερο, τρίτο, ή το στερνοπαίδι, ή αν είναι το μόνο παιδί στην οικογένεια, δεν καθορίζει, αλλά επηρεάζει την προσωπικότητά του. Οι δυναμικές που διαμορφώνονται στην εκάστοτε οικογένεια, οδηγούν τα παιδιά να υιοθετούν συγκεκριμένες συμπεριφορές, ώστε να ¨επιβιώνουν ¨ μέσα στο οικογενειακό σύστημα.

4. Μέθοδοι ανατροφής

Οι συμπεριφορές των γονιών προς τα παιδιά τους αλλά και μεταξύ τους, είναι πολύ σημαντικός παράγοντας διαμόρφωσης του σχεδίου ζωής των παιδιών.

Οι τρόποι με τους οποίους απευθυνόμαστε, θέτουμε όρια, καθοδηγούμε και αντιδρούμε απέναντι στα παιδιά, θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη στάση και την συμπεριφορά των παιδιών μας, και μάλιστα με τρόπο που δεν μπορούμε να προκαθορίσουμε, γιατί την αντίδραση στη συμπεριφορά μας, την καθορίζει το κάθε παιδί διαφορετικά και όχι ο γονιός.

Ένα θεμελιώδες θέμα στην ανατροφή των παιδιών είναι, η σχέση μεταξύ των γονιών και με τα ίδια τα παιδιά, να βασίζεται στην ειλικρίνεια. Δεν χρειάζεται να τα επιφορτίζουμε με τα πάντα, γιατί δεν τους αφορούν όλα, ούτε είναι σε θέση να διαχειριστούν όλα τα θέματα των ενηλίκων. Σ’ αυτά όμως που τους αφορούν και τους επηρεάζουν, πρέπει να είμαστε ειλικρινείς απέναντί τους.

Τα παιδιά έχουν έντονη διαίσθηση και αντιλαμβάνονται περισσότερα από όσα νομίζουμε. Αν τους αρνούμαστε την αλήθεια, τη στιγμή που μας τη ζητούν, μπορεί να τα οδηγήσουμε σε σύγχυση, ή και σε απόγνωση. Αν η αλήθεια μας φέρνει εμάς σε αμηχανία, είναι καλύτερα να μοιραστούμε μαζί τους την αμηχανία μας, παρά να εφευρίσκουμε μυθοπλασίες.

Έτσι τα μαθαίνουμε με το παράδειγμά μας, να αναγνωρίζουν και να τιμούν τα συναισθήματά τους.

Συνειδητοποιώντας τη μεγάλη βαρύτητα της δικής μας στάσης στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας, για να επανδρώσουμε την κοινωνία μας με άξιους, ολοκληρωμένους και ελεύθερους ανθρώπους, πρέπει με το παράδειγμά μας να τα καθοδηγήσουμε, ώστε να αναπτύξουν αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση, συνεργασιμότητα, συμπόνια, σεβασμό, αυτάρκεια, δημιουργικότητα, θάρρος, αισιοδοξία.

Τα παιδιά γεννιούνται με όλα τους τα στοιχεία εγγεγραμμένα στο κύτταρό τους, χαρίσματα και δοκιμασίες. Αυτό το ορίζει η Φύση. Δική μας δουλειά δεν είναι να τα αλλάξουμε, γιατί τότε παρεμβαίνουμε στην ίδια τους την οντότητα.

Ο ρόλος μας είναι, με στοργή και σεβασμό στην ύπαρξή τους, να τα διευκολύνουμε να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις τους, εκμεταλλευόμενα τα χαρίσματά τους, κι έτσι να εκπληρώσουν τον προορισμό τους, το δικό τους πλάνο ζωής. Αυτό βέβαια προϋποθέτει εμπιστοσύνη από τη μεριά του γονιού στη Σοφία της Δημιουργίας.

Σε επόμενη συνέχεια, θα δούμε πώς μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας δημιουργική στήριξη με αποδοχή και στοργή.

Πηγές:

«Σχολείο για γονείς»-Δρ Ντον Ντινμέγιερ & Δρ Γκάρι Μακ-Κέι (Θυμάρι-2007)