Η Πτώση, η Δοκιμασία και ο Ιερός Γάμος

Ο Έρως, λένε, έχει φτερά για να πετάει η Ψυχή μαζί του προς το θείο. Nα παρατηρεί την ομορφιά παντού γύρω της και να θυμάται τη θεϊκή καταγωγή της!

Συνεχίζουμε τη διήγηση της περιπλάνησης της νεαρής Ψυχής στα μονοπάτια της υπαρξιακής αναζήτησής της, και τη σκληρή δοκιμασία της, μέχρι να φτάσει στην ελευθερία και την ευτυχία.

Ο Έρως προειδοποιεί ξανά και ξανά την αγαπημένη του για τη σκληρή δοκιμασία που την περιμένει και για τη μάχη σώμα με σώμα που της στήνει η μοίρα της, και την εκλιπαρεί να αποφύγει τις φαρμακερές αδερφές της και να σώσει, την τελευταία στιγμή, τους δυο τους και το παιδί τους από τη συμφορά που κρέμεται από πάνω τους. Όμως η Ψυχή δεν βλέπει ότι οι φθονερές αδερφές της, σα να μην ήταν αίμα της, την πλησιάζουν σαν Σειρήνες έτοιμες να την ξελογιάσουν και τελικά να την κατασπαράξουν. Εύπιστη και ευάλωτη, η νεαρή Ψυχή πείθεται ότι ο αγαπημένος της είναι φίδι τρομερό, δράκος φαρμακερός, όπως είχε προβλέψει ο Χρησμός, και ότι της κάνει μάγια, για να την κρατάει φυλακισμένη. Τρομοκρατημένη η Ψυχή ζητάει τη βοήθειά τους, για να γλιτώσει, κι εκείνες βρίσκουν την ευκαιρία να πάρουν στην εξουσία τους τις σκέψεις της, και την πείθουν να σκοτώσει το τέρας τη νύχτα στον ύπνο του. Έντρομη η Ψυχή, αλλά και αποφασισμένη να γλυτώσει, πλησιάζει στο ύπνο του να τον σκοτώσει, μα το φώς του λυχναριού που κρατά, της αποκαλύπτει το εξαίσιο θέαμα, το πιο γοητευτικό απ' όλα τα πλάσματα, τον ίδιο το θεό Έρωτα. Η έκσταση από το απερίγραπτο κάλλος του θεϊκού προσώπου, την κάνει απρόσεκτη, και καίει με το λυχνάρι της το θεό. Πετάγεται επάνω ο Έρως και απογοητευμένος από την προδοσία, πετάει μακρυά της. Η Ψυχή προλαβαίνει και πιάνεται απ' το πόδι του και κρεμασμένη πετάει για λίγο μαζί του στα ουράνια. 'Όμως δεν αντέχει πολύ, και εξαντλημένη αφήνεται να πέσει στο χώμα αναίσθητη.

[Οι "αδερφές" της Ψυχής συμβολίζουν τμήματα του εαυτού της. Είναι οι υλικές της δεσμεύσεις, οι ψυχικές εξαρτήσεις από το παρελθόν, οι φόβοι, οι αδυναμίες της, οι πεποιθήσεις, οι παλιές συνήθειες, η απατηλή καθοδήγηση του νου και των αισθήσεων. Είναι η πλάνη της φτωχής ανθρώπινης συνείδησης. Μετά την πρώτη αφύπνιση, ο νους οργανώνεται και αναλαμβάνει δυναμικά τον έλεγχο της ύπαρξης, στηριζόμενος στο φόβο και την αμφιβολία της ψυχής. Τα φτερά της πίστης της είναι πολύ αδύναμα και τρυφερά ακόμη και κλονίζονται με την παραμικρή σκέψη. Η ανησυχία θεριεύει γρήγορα και γίνεται αγωνία. Η θολωμένη της αντίληψη αμφισβητεί τις ίδιες της τις εμπειρίες από την ανύψωση και καταργεί τα βιώματα της θεϊκότητας που για λίγο έχει γευτεί. Αναιρεί τα ίδια της τα αισθήματα, όλα όσα έχει νοιώσει και αγαπήσει, όλα όσα την ανέβασαν στα ουράνια, έστω και για λίγο. Ακυρώνει το άλλο της μισό, τον Άπειρο Εαυτό της. Τότε η επιστροφή στα παλιά και γνώριμα προσφέρει ανακουφιστική σιγουριά.

Όχι όμως για πολύ. Η επιστροφή στην ύλη ισοδυναμεί πλέον με αφανισμό. Μόλις συνειδητοποιεί την προδοσία που επιτελεί στην ίδια της την ύπαρξη, αρπάζεται με πάθος από την ελπίδα, αλλά ο κλονισμός που έχει υποστεί είναι μεγάλος και η πτώση οδυνηρή.

Η Πτώση της Ψυχής, άλλοτε ως τιμωρία για το αμάρτημα των Τιτάνων(Ορφικά), άλλοτε ως προπατορικό αμάρτημα, αλλά και με πολλές άλλες αναφορές σε παραδόσεις και θρησκείες, αποτελεί αρχετυπικό στάδιο της πορείας της ανθρώπινης ψυχής. Εξάρσεις πνευματικότητας και προσωρινά πετάγματα δίνουν την ευκαιρία στην Ψυχή για στιγμιαίες υπερβατικές εικόνες, ένα παράθυρο προς την άλλη πλευρά, ένα στιγμιότυπο από την ολοκληρωμένη της μορφή. Αλλά η επίτευξη της ολοκλήρωσης, της ένωσης με τον Άπειρο Εαυτό της απαιτεί πολλή εκπαίδευση, επιμονή και ειλικρινή επιθυμία.]

Συντετριμμένη η Ψυχή από την ίδια της την αποτρόπαια πράξη, με θολωμένα τα λογικά της από τον σπαραγμό του χωρισμού, πέφτει στο ποτάμι να πνιγεί. Ευτυχώς την σώζει ο θεός Παν και με τα γλυκά και σοφά του λόγια, την συνεφέρνει και την παρηγορεί. Έτσι ξεκινά την περιπλάνησή της, αποφασισμένη πια να ξαναβρεί τον άντρα της. Πρώτα όμως μηνύει στην κάθε μία από τις αδερφές της χωριστά, ότι το θεριό που νόμιζαν, ήταν ο ίδιος ο θεός Έρως, κι ότι μετά από τον χωρισμό τους, ψάχνει μία από αυτές να παντρευτεί. Άμυαλες αυτές παρατούν τους άνδρες τους και τρέχουν παθιασμένες στο βουνό να συναντήσουν τη μοίρα τους. Σίγουρες ότι θα τις αναλάβει ο Ζέφυρος, βουτάνε στο κενό χωρίς δεύτερη σκέψη, αλλά κομματιάζονται στα βράχια και χάνονται για πάντα, όπως τους άρμοζε. Η βασανισμένη Ψυχή, συνεχίζει χωρίς ελπίδα, χωρίς ξεκούραση, χωρίς βοήθεια από τις θεές που τους ζητά, γιατί ενώ την συμπονούν, δεν μπορούν να πάνε κόντρα στο θέλημα της Αφροδίτης να την τιμωρήσει. Το μόνο που της μένει είναι να σταματήσει τη φυγή, και να παραδοθεί σκλάβα στη θεά, απαλύνοντας ίσως έτσι, με την υποταγή της, την οργή της θεάς. Η Αφροδίτη μαινόμενη, της στέλνει τις δούλες της Έγνοια και Θλίψη να τη βασανίσουν, και στη συνέχεια της αναθέτει δοκιμασίες υπεράνθρωπες και ανυπέρβλητες να διεκπεραιώσει, με κορύφωση την τελευταία, να κατέβει στον Άδη και να της φέρει λίγη από την κρέμα ομορφιάς της Περσεφόνης. Η Ψυχή ανήμπορη και απελπισμένη, έτοιμη να παραδοθεί στη μοίρα του χαμού της, βρίσκεται να δέχεται ανέλπιστες βοήθειες από την πλάση γύρω της, σε κάθε της προσπάθεια, ώσπου ολοκληρώνει και τον τελευταίο άθλο. Με την κρέμα ομορφιάς της Περσεφόνης στα χέρια, τελευταία στιγμή κυριεύεται από ασυγκράτητη περιέργεια, και χωρίς σκέψη, χωρίς δισταγμό, ανοίγει το κουτάκι, μήπως έτσι καταφέρει, με τη θεϊκή ομορφιά να ξανακερδίσει τον αγαπημένο της. Όμως το κουτί δεν έχει ίχνος ομορφιάς μέσα, μόνο λήθαργο βαθύ που την αγκαλιάζει σαν ομίχλη και την παραδίδει στον αιώνιο ύπνο.

[Η μετάνοια, η αυτοτιμωρία και η απόγνωση είναι συνήθεις αντιδράσεις της ανθρώπινης ψυχής, μετά από κάθε προδοσία του εαυτού της, στον αέναο κύκλο των προσπαθειών της για εξέλιξη. Μετά την αυτολύπηση όμως, βοηθούμενη από τα πρωτογενή ένστικτα της επιβίωσης (θεός Παν), αναλαμβάνει και επανέρχεται στον αγώνα. Αποφασισμένη πια και ξεκάθαρη στο σκοπό της, απαλλάσσεται από εσωτερικές συγκρούσεις, διαβολές και αμφιταλαντεύσεις (αδερφές). Μέσα από τη συντριβή και την ταπείνωση επιτυγχάνει την υποταγή της προσωπικότητας και την απελευθέρωση από την κυριαρχία του νου, με αποτέλεσμα την αφύπνιση και τη σύνδεσή της, κατευθείαν από την καρδιά, με την Πηγή, με τον Άπειρο Εαυτό της. Η εσωτερική δύναμη και καθοδήγηση της αφυπνισμένης ψυχής είναι πια αλάνθαστη και καθαρή. Οι θεοί δεν μπορούν να τη βοηθήσουν, πρέπει να τα καταφέρει μόνη της. Είναι ύβρις προς εκείνους να θέλει να βρεθεί δίπλα τους, αν δεν κάνει την απαιτούμενη πορεία αυτογνωσίας και πνευματικής ανέλιξης. Αυτό είναι το νόημα της οργής της Αφροδίτης και των δοκιμασιών που της επιβάλει. Χρειάζεται προσπάθεια για να γίνει αντάξιά τους. Όμως οι δοκιμασίες στις οποίες υποβάλλεται, όσο απάνθρωπες και ανυπέρβλητες κι αν φαίνονται στην αρχή, τόσο στην πορεία μετατρέπονται σε μαθήματα, σε πλούτο εμπειρίας. Βοήθειές της είναι ταλέντα και ικανότητες που υπήρχαν πάντα μέσα της και τώρα αναδεικνύονται, και της χαρίζουν Γνώση και Δύναμη. Είναι η διαδικασία της Ωρίμανσης, με δώρο την Αυτογνωσία. Η κάθοδος στον Άδη είναι η έσχατη δοκιμασία, η αναμέτρηση με την έννοια του θανάτου. Η Περσεφόνη, μοιράζοντας τη ζωή της ανάμεσα στους δύο κόσμους, συμβολίζει την ανθρώπινη ψυχή, που μοιράζεται μεταξύ Θνητότητας και Αθανασίας. Περνώντας η Ψυχή στον κόσμο των πνευμάτων, αναμετράται με τον φόβο του θανάτου, τον φόβο του αφανισμού της υλικής υπόστασης, του Εγώ. Ο Ηρακλής, ο Ιάσων, ο Οδυσσέας και άλλοι ήρωες πέρασαν τη δοκιμασία του κάτω κόσμου, πριν ολοκληρώσουν την πνευματική τους ανύψωση, και αυτό το ίδιο μήνυμα μας χάρισε ο Χριστός με την θεία Ανάστασή του.

Όμως, ακόμη και μετά από την επιτυχημένη εξέλιξη, πάντα παραμένουν πειρασμοί. Ακόμη και την τελευταία στιγμή, κυριεύεται από ανασφάλεια για την αξία της ύπαρξής της, και νομίζει ότι χρειάζεται τα απαγορευμένα δώρα των θεών. Είναι όμως πια στο τέλος της διαδρομής, γι αυτό και αυτή που πέφτει σε λήθαργο είναι η γήινη προσωπικότητά της. Είναι ο ύπνος του παλιού εαυτού της, του Εγώ, το παλιό ένδυμα που αφήνει για πάντα πίσω της.]

Ο Έρως κλειδωμένος στα διαμερίσματα της μητέρας του Αφροδίτης, έχει γιατρευτεί πια από τις πληγές που του προκάλεσε η Ψυχή, όχι όμως και από τον έρωτά του για κείνη. Ξεγλιστράει λοιπόν κρυφά και πετώντας συναντά την αγαπημένη του, βυθισμένη σε ύπνο απόκοσμο. Την παίρνει στην αγκαλιά του και με γλυκά φιλιά εμφυσά μέσα της θεία πνοή. Με τη μεσολάβηση του Δία, καταφέρνει και κάνει δεκτή την Ψυχή ανάμεσα στους θεούς.

Στους μεγαλόπρεπους γάμους τους, οι θεοί προσφέρουν στη Ψυχή Νέκταρ και Αμβροσία, ενώ η χορωδία των Μουσών συνοδεύει το ζευγάρι στην αιώνια ένωσή τους.

Και όταν έρχεται ή ώρα, γεννιέται η Ηδονή, κόρη του αθάνατου ζεύγους, του Έρωτα και της Ψυχής.

[Η δοκιμασία της Ψυχής μεγάλη και η πορεία της δύσκολη, αλλά στο τέλος η θεϊκή βοήθεια προσφέρεται απλόχερα και τα δώρα είναι αντάξια της προσπάθειας και της πίστης της. Η Ψυχή, ανυψωμένη , με πλήρη συνείδηση, συναντάται πλέον με τον Άπειρο Εαυτό της. Επέρχεται η απόλυτη ένωση των δύο πλευρών της, του αρσενικού και του θηλυκού, και εορταστικά τελείται ο Ιερός Γάμος, η άρση του προαιώνιου διαχωρισμού. Γαμήλιο δώρο η Αθανασία, η Θέωση. Η Ψυχή λούζεται με το φως της Γνώσης, της Ενθύμησης της θείας καταγωγής της, και ανεβαίνει στους ουρανούς. Αυτό είναι δώρο από τις Μούσες, κόρες του Δία και της Μνημοσύνης, του υπέρτατου Νοός και της θεϊκής Ανάμνησης. Καρπός αυτής της ένωσης είναι η αιώνια Ηδονή, η ψυχική και πνευματική ευδαιμονία, που πηγάζει από την ολοκλήρωση, από την επαφή με την αιώνια Πηγή, από την ένωση με το Θεό.]

Καλό ταξίδι σε όλες τις ψυχές- οδοιπόρους!

Πηγές: «ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗ» Απουλήιου, απόδοση Ζωή Βαλάση, Εκδόσεις Στεφανίδη(2009)

«ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗ», Ιουλία Πιτσούλη, Εκδόσεις ΕΣΟΠΤΡΟΝ(2002)

Διαβάστε το Πρώτο μέρος Ερως και Ψυχη εδω