Η Σωκρατική Διαλεκτική

Όπως διαπιστώσαμε σε προηγούμενο άρθρο είναι πιθανό στην καθημερινή μας ζωή, να βρισκόμαστε σε μία κατάσταση «Διπλής Άγνοιας» και όχι μόνο να μην το γνωρίζουμε, αλλά ούτε καν να το υποπτευόμαστε!

Στην κατάσταση της διπλής άγνοιας βρισκόμαστε όταν, ενώ δεν γνωρίζουμε κάτι, δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να παραδεχτούμε ότι δεν το γνωρίζουμε!

Αυτός είναι ο λόγος που η Διπλή Άγνοια θεωρείται μια κατάσταση που μπορεί να γίνει ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ.

Υπάρχει άραγε κάποιος τρόπος που θα μπορούσαμε να ελέγξουμε αν βρισκόμαστε σε αυτήν την επικίνδυνη κατάσταση της Διπλής Άγνοιας;

Ο μόνος τρόπος που θα μπορούσαμε να αποκτήσουμε αυτήν την δυνατότητα, είναι να κάνουμε και εμείς ΧΡΗΣΗ της ΣΩΚΡΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗΣ.

Το σίγουρο και αποτελεσματικό αντίδοτο σ’ αυτήν την επικίνδυνη κατάσταση, μας το προσφέρει η εφαρμογή της θείας εντολής του Απόλλωνα «ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ».

Ειδικά όταν πρόκειται να εξετάσουμε φιλοσοφικά θέματα τόσο σοβαρά, όπως η σύσταση της Ψυχής του Ανθρώπου, πρέπει να είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι εξαλείψαμε κάθε κίνδυνο, ο οποίος θα μπορούσε να μας αποπροσανατολίσει, ώστε να εκλάβουμε φανταστικά γεγονότα ως πραγματικά.

Θα πρέπει δηλαδή να είμαστε σίγουροι, ότι δεν βρισκόμαστε στην «διπλή αγνοία», αλλά αντιθέτως ότι τα συμπεράσματα των ερευνών μας στηρίζονται απολύτως με επιστημονικό τρόπο και είναι λογικά, χρήσιμα και αξιόπιστα.

Η χρήση της Σωκρατικής Διαλεκτικής είναι η αποδεδειγμένα αλάνθαστη μέθοδος, η οποία μας ανοίγει απρόσκοπτα τον δρόμο για την επίγνωση της Διπλής Άγνοιας, της Παχυλής Αμάθειας, της Κακοήθειας, στην οποία πολλές φορές βρίσκεται και κυλιέται η Ψυχή μας, χωρίς καν εμείς οι ίδιοι να είμαστε σε θέση να το υποπτευθούμε.

Ο Σκοπός και η Ουσία της Σωκρατικής διαλεκτικής, είναι απλός και άκρως αποτελεσματικός:

Συνίσταται στο να δημιουργήσει και να αναπτύξει στην Ψυχή μας, το ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ .

Η διεργασία αυτή, μπορεί να πραγματοποιηθεί, μόνο όταν εκριζωθεί από την Ψυχή μας, το Πνεύμα της ΕΠΑΝΑΠΑΥΣΗΣ, του ύπνου, της τεμπελιάς και της πνευματικής αδράνειας, όσον αφορά τα Αγιότατα και Μέγιστα, με τα οποία οφείλει να ασχολείται ο Άνθρωπος, αν θέλει να είναι άξιος του ονόματός του.

Είναι γνωστό, ότι στην Αρχαία Ελλάδα, αυτήν την ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ πίσω από τα φαινόμενα ή την ερμηνεία των συμβόλων ή τα γεγονότα της κρυμμένης Αλήθειας, καθώς και την ανεύρεση της Ουσίας, την δίδασκε τόσο η «Ακαδημία» του Πλάτωνα, όσο και το «Λύκειον» του Αριστοτέλη, και αποτελούσε την πεμπτουσία της Ελληνικής Παιδείας.

Η πρώτη και βασική προϋπόθεση, το πρώτο βασικό μας εφόδιο που πρέπει οπωσδήποτε να διαθέτουμε, είναι το «ανοιχτό μυαλό» που θα μας επιτρέψει να συνειδητοποιήσουμε την ανάγκη που θα μας οδηγήσει να ασχοληθούμε με το μείζων θέμα της προσωπικής μας εξέλιξης.

Σύμφωνα με τον Σωκράτη, ο τρόπος εργασίας, ο οποίος θα μας οδηγήσει στην εφαρμογή της διαλεκτικής και στην αποκάλυψη της διπλής άγνοιας είναι:

η ΠΑΡΑΒΟΛΗ και η ΣΥΓΚΡΙΣΗ

η ΠΑΡΑΘΕΣΗ και η ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ

η ΑΝΑΛΟΓΙΑ και η ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ

Δηλαδή πολύ απλά, μόνο με τον παραλληλισμό της ίδιας κατηγορίας φαινομένων εννοιών και γεγονότων μπορούμε να αποκαλύψουμε την εκάστοτε υποκρυπτόμενη Αλήθεια, τον Νόμο, την ΟΥΣΙΑ ΜΙΑΣ ΕΝΝΟΙΑΣ, τον πολύτιμο ΟΡΙΣΜΟ που θα μας βοηθήσει σε αυτήν την εργασία μας.

Αυτή ακριβώς είναι η ανυπολόγιστη αξία της Διαλεκτικής Τέχνης του Σωκράτη.

Είναι προφανές, ότι παρόλα τα εμφανή και σίγουρα αποτελέσματά της, στις μέρες μας η μέθοδος της Σωκρατικής Διαλεκτικής δεν διδάσκεται, αφού αυτό το βάθος των εννοιών και του λόγου, έχει αντικατασταθεί σήμερα, από την επίπεδη εικόνα, από την επιφάνεια και την ουσιαστική εξαφάνιση της Φιλοσοφίας.

Θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι ζούμε σε μία εποχή όπου αδιαμφισβήτητα απέχουμε πάρα πολύ από το να θεωρούμαστε διαλεκτικοί.

Αν όμως αρχίζαμε και πάλι να χρησιμοποιούμε τον θείο αυτό τρόπο σκέψης, (και κατ’ επέκταση δράσης) θα ανακαλύπταμε και πάλι την ΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ, θα ανακαλύπταμε και πάλι τις λεγόμενες ΠΡΟΪΟΥΣΕΣ ή ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΕΣ έννοιες για τις οποίες μας μιλάει ο Πλάτων.

Οι «ΠΡΟΪΟΥΣΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ» είναι οι έννοιες εκείνες που εμπεριέχουν, για όποιον θα ήθελε και πάλι να τις χρησιμοποιήσει και να ευεργετηθεί από αυτές, το πραγματικό «Κλειδί της Γνώσης» και της Πνευματικής Εξέλιξης.

Με την βοήθεια της Σωκρατικής Διαλεκτικής αποκαλύπτονται όλες οι ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΚΑΙ ΑΣΑΦΕΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ, που μας κρατούν στην Διπλή Άγνοια, έτσι ώστε να ανακαλύψουμε και πάλι την Χρυσή σειρά των εννοιών εκείνων, οι οποίες με την εργασία αυτή, μπορούν να καταστούν πλέον στην Ψυχή μας ΔΙΑΥΓΕΙΣ, να λαμβάνουν δηλαδή συνεχώς ΕΝΤΑΤΙΚΟΤΕΡΟ ΦΩΣ και ΣΑΦΗΝΕΙΑ.

Προκειμένου να γίνει περισσότερο αντιληπτή και κατανοητή αυτή η τόσο σπουδαία τέχνη της Σωκρατικής διαλεκτικής, ας προσπαθήσουμε να αναλύσουμε μία ΠΡΟΪΟΥΣΑ ΕΝΝΟΙΑ, την έννοια της Φιλίας, για να ανακαλύψουμε πόσες διαφορικές εκδοχές της έννοιας αυτής θα μπορούσαν να περικλείονται μέσα στην ίδια λέξη, ανάλογα την προσωπική εξέλιξη στην οποία βρίσκεται η Ψυχή μας.

Ας προσπαθήσουμε να αντιληφθούμε την έννοια της φιλίας, όπως ένα νήπιο, που δεν έχει προλάβει ακόμα να παραγεμίσει τον εγκέφαλό του με ατελείωτες και πολλές φορές ανωφελείς πληροφορίες.

Ένα μωρό θεωρεί αρχικά ως φίλους του, τους οικείους του και πρώτα απ’ όλα την μητέρα του, που το τρέφει και το κρατάει στην αγκαλιά της. Κατόπιν τον πατέρα του, τα τυχόν αδέλφια του και τα αμέσως προσκείμενα σε αυτό οικογενειακά πρόσωπα. Τον παππού , την γιαγιά, τα ξαδέλφια, τα άτομα που μπαίνουν στο σπίτι του, τους γείτονες.

Για το μωρό του παραδείγματός μας, αυτός είναι ολόκληρος ο Κόσμος!

Όσο το παιδί μεγαλώνει και αντιλαμβάνεται περισσότερο το περιβάλλον του, η έννοια της οικειότητας – φιλίας, καθίσταται ευρύτερη και προσλαμβάνει ουσιαστικότερο περιεχόμενο μέσα στην Ψυχή του.

Την ημέρα της εισόδου του παιδιού στο σχολείο, η ιδέα της φιλίας –ως μία πραγματικά προϊούσα έννοια- διευρύνεται ακόμα περισσότερο, αλλά γίνεται και ουσιαστικότερη, διότι συμπεριλαμβάνει πλέον στους φίλους του, και τους συμμαθητές. Επακολουθεί το γυμνάσιο, το λύκειο, το Πανεπιστήμιο, το στρατιωτικό, η βιοπάλη… που προσθέτουν στους φίλους, τους συστρατιώτες, τους συμφοιτητές, τους «συναδέλφους».

Η έννοια της φιλίας λοιπόν συνεχώς διευρύνεται, προσλαμβάνει όλο και περισσότερο ουσιαστικότερο περιεχόμενο, και στο τέλος με το πέρασμα των ετών, το παιδί στο οποίο αναφερόμαστε, που εν τω μεταξύ από παιδί έγινε έφηβος, κατόπιν άνδρας, για να καταλήξει γέρος, έχοντας περάσει από φιλίες, έρωτες, καημούς, αντιλαμβάνεται πλέον ότι ολόκληρη η ζωή του βασίστηκε σε αυτήν την έννοια της φιλίας και της οικειότητας.

Επομένως πώς θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος ότι γνωρίζει την πραγματική και ολοκληρωμένη έννοια της φιλίας, αν δεν έχει γνωρίσει προηγουμένως ολόκληρη αυτήν την εξελικτική διαβάθμιση η οποία εμπεριέχεται μέσα σε κάθε Προϊούσα Έννοια;

Διαπιστώνουμε ότι μια ΕΠΙΓΝΩΣΗ απεριόριστης σημασίας, εμφανίζεται στην Ψυχή του Ανθρώπου που προσπαθεί να εφαρμόσει αυτήν την Σωκρατική διαλεκτική μέθοδο.

Ο Άνθρωπος αυτός αντιλαμβάνεται την έννοια της ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ, της ροής και της φοράς που υπάρχει αφ’ ενός στο Σύμπαν ή τον Μακρόκοσμο, αφ’ ετέρου σε όλα τα Έμψυχα όντα ή κατά αντιστοιχία, στον Μικρόκοσμο.

Για να αποκτήσουμε μία περισσότερο ολοκληρωμένη εικόνα του τρόπου με τον οποίο ολόκληρη η ζωή του Ανθρώπου, περιστρέφεται εξαρτάται και ορίζεται υποχρεωτικά από προϊούσες έννοιες, μπορούμε να αναφερθούμε σε μερικές τέτοιες έννοιες ή ιδέες, οι οποίες είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένες με την θεία εξέλιξη και την Πρόοδο του Ανθρώπου:

Αλήθεια, Ανάμνηση, Ανδρεία, Αρετή, Γνώση, Δικαιοσύνη, Διδασκαλία, Επιστήμη, Έρως, Θεός, Θεωρία, Θρησκεία, Ιατρική, Κάλλος, Κάθαρση, Μούσες, Μουσική, Μνήμη, Νόμος, Νόηση, Νους, Ουσία, Παιδεία, Πίστη, Πρόοδος, Πολιτισμός, Μόρφωση, Ροή, Εξέλιξη, Φορά, Σοφία, Σύνεση, Σωφροσύνη, Τύχη, Ειμαρμένη, Φρόνηση, Ψυχή…

Από την στιγμή λοιπόν που θα συναισθανθούμε την ανάγκη της εφαρμογής του ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ, οφείλουμε να κάνουμε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ μια ΝΕΑ ΑΡΧΗ στη ζωή μας, ένα καινούριο ξεκίνημα, βασισμένοι σε αυτήν την ξεχασμένη Σωκρατική μέθοδο των Προϊουσών ή Προοδευτικών Εννοιών, η εφαρμογή της οποίας αποτελεί εγγύηση επιτυχίας του σκοπού μας, αν φυσικά επιθυμούμε να αποκτήσουμε και να κατακτήσουμε την πραγματική Πρόοδο και την πραγματική Αλήθεια, που θα επιτρέψουν την έξοδό μας από την κατάσταση της Διπλής Άγνοιας.

Οπωσδήποτε μία τέτοιου είδους απόφαση, θα αποτελούσε ένα πολύ σημαντικό γεγονός, μία πραγματική ΑΠΟΦΑΣΗ ΖΩΗΣ, έναν σταθμό που θα μπορούσε να αλλάξει ολόκληρη την εξελικτική μας πορεία.

Θα αποτελούσε ένα νέο, πολύ σημαντικό και ελπιδοφόρο ξεκίνημα που θα μας οδηγήσει κάποτε στην ΑΠΛΗ ΑΓΝΟΙΑ, στο να έχουμε δηλαδή την επίγνωση του τι γνωρίζουμε και του τι όχι.

Μόνο όταν βρεθούμε σε αυτήν την κατάσταση μπορούμε να συνεχίσουμε την Πνευματική μας εξελικτική πορεία, διότι μόνο τότε μπορούμε να προχωρήσουμε στα επόμενα τρία εξελικτικά ΣΤΑΔΙΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ της Ψυχής μας.

Στην ΕΦΕΣΗ, την ΖΗΤΗΣΗ και την ΕΥΡΕΣΗ της πραγματικής Αλήθειας!