Ο Αριστοτέλης και η Αρχαία Ελληνική τεχνολογία

Μια προσεκτική ματιά στα επιτεύγματα του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού, θα μπορούσε να μας πείσει ότι ο πολιτισμός αυτός βασίστηκε σε μία πολύ καλά κρυμμένη, αλλά οπωσδήποτε υπαρκτή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ την οποία σήμερα σπανίως πέφτει στην αντίληψή μας.

Σαφείς ενδείξεις για το θέμα αυτό, θα μπορούσαμε να βρούμε μέσα στο βιβλίο του Αριστοτέλη ΜΗΧΑΝΙΚΑ, η ύπαρξη του οποίου ακόμα και μέχρι τις μέρες μας παραμένει στους περισσότερους άγνωστη.

Ας εξετάσουμε όμως τον πρόλογο του βιβλίου ΜΗΧΑΝΙΚΑ, το οποίο ξεκινάει με μία εξαιρετικά σημαντική πληροφορία.

[847a.11] Θαυμάζεται τῶν μὲν κατὰ φύσιν συμβαινόντων,

Αφ’ ενός μεν προκαλούν τον θαυμασμό μας όσα συμβαίνουν ως αποτέλεσμα της λειτουργίας των Συμπαντικών νόμων,

ὅσων ἀγνοεῖται τὸ αἴτιον,

και πιο συγκεκριμένα όλων αυτών για τα οποία ο άνθρωπος δεν μπορεί να κατανοήσει τον λόγο για τον οποίο συμβαίνουν.

(αυτά είναι τα κατά φύσιν)

τῶν δὲ παρὰ φύσιν, ὅσα γίνεται διὰ τέχνην,

Και αφ’ ετέρου προκαλούν επίσης τον θαυμασμό μας, όσα δεν συμβαίνουν αυτομάτως μέσα στην φύση, αλλά δημιουργούνται με τεχνητό τρόπο και είναι αποτελέσματα της ανθρώπινης νοημοσύνης,

(αυτά είναι τα παρά φύσιν)

πρὸς τὸ συμφέρον τοῖς ἀνθρώποις.

έχοντας σαν σκοπό το συμφέρον της ανθρωπότητας.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ο Αριστοτέλης μάς προσδιορίζει από την πρώτη κιόλας γραμμή του αρχαίου κειμένου, ότι μέσα στο Σύμπαν υπάρχουν δύο θεμελιώδεις και ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ μεταξύ τους καταστάσεις:

Η «ΚΑΤΑ ΦΥΣΙΝ» και η «ΠΑΡΑ ΦΥΣΙΝ».

Προκύπτει επομένως το συμπέρασμα ότι η κατάσταση «ΠΑΡΑ ΦΥΣΙΝ» αναφέρεται στον ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ, ο οποίος έχει σαν κύριο σκοπό και στόχο του να ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΕΙ ΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ!

Αυτή η προσέγγιση του Αριστοτέλη θα πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαιτέρως και να μας βάλει στην διαδικασία να ερευνήσουμε κάτω από ένα νέο πρίσμα, τις απόψεις και τις αντιλήψεις μας, για τα τεχνολογικά επιτεύγματα που συνοδεύουν τον σύγχρονο τρόπο ζωής μας.

Διότι, σύμφωνα με αυτόν τον διαχωρισμό του Αριστοτέλη είναι πολύ εύκολο να κατανοήσουμε ότι ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ μας, για τον οποίο είμαστε τόσο περήφανοι δεν έχει καμμία σχέση με τον ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ή με τον Πολιτισμό που παρήγαγε η Αρχαία Ελλάδα.

Διότι ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ αφορά μόνο στην ΗΘΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ του Ανθρώπου και το γεγονός αυτό αποτελεί και τον λόγο για τον οποίο ο πολιτισμός αυτός πρέπει να υφίσταται.

Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η εξελικτική πορεία του Ανθρώπου περνάει από 3 στάδια.

Κάθε Άνθρωπος, στο πρώτο στάδιο της Ψυχικής του εξέλιξης, ξεκινάει σαν ΔΙΠΟΔΟ ή ΑΝΘΡΩΠΟΕΙΔΕΣ.

Στην συνέχεια, όταν περάσει στο δεύτερο εξελικτικό στάδιο και μόνο τότε, θεωρείται ΑΝΘΡΩΠΟΣ, με απώτερο σκοπό να καταλήξει,

στο τρίτο και τελικό στάδιο του ΑΥΤΟΑΝΘΡΩΠΟΥ, το οποίο ταυτίζεται μάλιστα με την Θέωση.

Ο Αριστοτέλης λοιπόν, αμφισβητεί την άποψη που εν πολλοίς επικρατεί σήμερα, ότι δηλαδή η ανάπτυξη της τεχνολογίας θα μπορούσε να επιφέρει και την Ψυχική εξέλιξη του Ανθρώπου!

Το γεγονός αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαιτέρως, διότι η άποψη που ισχύει σήμερα και την έχουμε υιοθετήσει όλοι, είναι ότι το καλύτερο μέλλον, θα επέλθει μέσα από την συνεχόμενη εξέλιξη της τεχνολογίας.

Είναι λοιπόν προφανές ότι το καλύτερο μέλλον δεν θα έρθει μέσα από την τεχνολογική εξέλιξη, αλλά από τον ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ μέσω της ΗΘΙΚΗΣ ΤΟΥ ΑΝΕΛΙΞΗΣ.

Ας συνεχίσουμε όμως την ανάγνωση του αρχαίου κειμένου των ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ.

ἐν πολλοῖς γὰρ ἡ φύσις ὑπεναντίον πρὸς τὸ χρήσιμον ἡμῖν ποιεῖ·

Αυτό οφείλεται στο ότι σε πολλές περιπτώσεις οι φυσικές διεργασίες λειτουργούν αντίθετα προς το συμφέρον των ανθρώπων.

(Ένα παράδειγμα φυσικών διεργασιών θα μπορούσαν να αποτελούν οι σεισμοί, οι λιμοί οι καταποντισμοί κτλ.)

ἡ μὲν γὰρ φύσις ἀεὶ τὸν αὐτὸν ἔχει τρόπον καὶ ἁπλῶς,

Διότι οι φυσικές διεργασίες ακολουθούν πάντοτε τους ίδιους κανόνες οι οποίοι είναι και πολύ απλοί στην κατανόησή τους.

τὸ δὲ χρήσιμον μεταβάλλει πολλαχῶς.

Ενώ το αποτέλεσμα αυτών των φυσικών διεργασιών άλλοτε είναι χρήσιμο για την ανθρώπινη κοινωνία, ενώ σε άλλες περιπτώσεις προκαλεί βλάβες.

ὅταν οὖν δέῃ τι παρὰ φύσιν πρᾶξαι,

Όταν λοιπόν πρέπει να επέμβει η ανθρώπινη νοημοσύνη για να δημιουργήσει κάτι που δεν απαντάται μέσα στη φύση,

διὰ τὸ χαλεπὸν ἀπορίαν παρέχει καὶ δεῖται τέχνης.

με σκοπό να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος αντίξοα φυσικά φαινόμενα, μας προβληματίζει το γεγονός ότι περισσότερες τεχνολογικές κατασκευές δεν συνάδουν με την εφαρμογή των καλών τεχνών.

Δηλαδή αυτό που υποστηρίζει ο Αριστοτέλης είναι ότι η εφαρμογή των τεχνολογιών αντιβαίνει στην εφαρμογή της λειτουργίας της αρμονίας των Μουσών!

Το συμπέρασμα αυτό συνάδει απολύτως με το γεγονός ότι όλες οι αρχαίες κατασκευές ακολουθούν τους ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΙΑΣ, όπως τις γνωρίζουμε σήμερα μέσω ων μαθηματικών αριθμών φ και φ².

Οι ΑΡΧΑΙΟΙ ΝΑΟΙ μολονότι είναι ανθρώπινα δημιουργήματα, δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι αποτελούν «ΠΑΡΑ ΦΥΣΙΝ» κατασκευές, διότι είναι χτισμένοι βάσει της αρμονίας φ και επομένως ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΙΑΣ, έτσι ώστε να βοηθούν στην βελτίωση του επιπέδου του πολιτιστικού επιπέδου του ανθρώπου!

Αυτό σημαίνει με άλλα λόγια, ότι ΕΝΑ ΜΗ ΑΡΜΟΝΙΚΟ ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΜΑΣ ΒΛΑΨΕΙ καταρχήν και μόνο με την οπτική του εικόνα διότι μας εισάγει, ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΥΠΟΣΥΝΕΙΔΗΤΑ σε μία ΜΟΝΙΜΗ ΔΥΣΑΡΜΟΝΙΑ η οποία μας υποχρεώνει να χάνουμε σταδιακά την αίσθηση του κάλους, γεγονός που δεν μπορεί παρά να ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΑΣ.

Πολύ περισσότερο το γεγονός αυτό μπορεί να συμβεί, όταν ζούμε για μία ζωή ολόκληρη μέσα σε ένα τέτοιο δυσαρμονικό οικοδόμημα, όπως συμβαίνει με τα σύγχρονα κτήρια στα οποία κατοικούμε!

Σαν γενικό συμπέρασμα θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι αν η τεχνολογία λάμβανε υπόψη της και ακολουθούσε τους ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΙΑΣ, τότε θα μπορούσε σε αυτήν την περίπτωση να συμβαδίζει με την πραγματική εξελικτική πορεία του ανθρώπου!

Κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει με κανέναν τρόπο με την σημερινή εφαρμογή της τεχνολογίας η οποία αντί να εκφράζεται μέσω αρμονικών κατασκευών που πρέπει να ακολουθούν τον χρυσό αριθμό φ, εκφράζεται με …εξαμβλώματα.

Ένας Άνθρωπος για να λειτουργεί «ΚΑΤΑ ΦΥΣΙΝ» θα πρέπει υποχρεωτικά όχι μόνο όλες του οι δραστηριότητες να συνάδουν με τους κανόνες της αρμονίας,

αλλά και ο γενικότερος τρόπος ζωής του θα πρέπει να ορίζεται από αρμονικές προεκτάσεις!

Το γεγονός αυτό επιτυγχάνεται όταν «βιώνουμε τις Μούσες» σε όλους τους τομείς της ζωής μας.

Θα μπορούσαμε λοιπόν να υποστηρίξουμε την θεωρία ότι οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν αναπτύξει μεν υψηλή τεχνολογία, όμως γνωρίζοντας τις αρνητικές της συνέπειες στην καθημερινή τους ζωή, προτιμούσαν να διαβιώνουν μέσα σε έναν απλό και απέριττο τρόπο ζωής!

Δηλαδή γνώριζαν πολύ καλά ότι ελλόχευε ανά πάσα στιγμή ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ να καταστρέψουν την ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΨΥΧΙΚΗ ΑΡΜΟΝΙΑ ΤΟΥΣ αν δεν ακολουθούσαν πιστά τους αρμονικούς κανόνες των Μουσών με μοιραίο αποτέλεσμα τον ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΠΟΝΤΙΣΜΟ.

Ένα τέτοιο αποτέλεσμα, θα μπορούσε ίσως να αποτελεί η περίφημη καταστροφή της Ατλαντίδος, αυτό όμως θα αποτελέσει το περιεχόμενο ενός επόμενου άρθρου.