Η επιστήμη και η θρησκεία στην αρχαιότητα

Στους σημαντικότερους πολιτισμούς του αρχαίου κόσμου υπήρχε μια σκάλα ανάμεσα στο ανθρώπινο και στο θεϊκό. Οι άνθρωποι ένοιωθαν πως συμμετείχαν σε ένα μεγάλο κοσμικό μυστήριο, του οποίου αποτελούσαν τμήμα.

Ο αρχαίος σουμερικός πολιτισμός έβλεπε την αναζήτηση της κατανόησης του κόσμου που υπάρχει γύρω μας και του κόσμου του πνεύματος σαν το ίδιο πράγμα.

Υπήρχε ένας θεός της αστρολογίας, ένας θεός της φυτοκομίας και ένας θεός της άρδευσης. Οι ιερείς των ναών ήταν οι γραφείς και οι τεχνολόγοι που ασχολούνταν με αυτούς τους τομείς της γνώσης.

Οι Σουμέριοι γνώριζαν τον κύκλο των 26.000 ετών, την μετάπτωση των ισημεριών, τη μετάλλαξη των φυτών για την παραγωγή καρπών και λαχανικών και ένα αρδευτικό σύστημα που τροφοδοτούσε την εύφορη κοιλάδα του Ευφράτη.

Στην αρχαία Ελλάδα οι φιλόσοφοι διατύπωσαν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τη ζωή του ανθρώπου, ανέπτυξαν τη θεωρία του ατόμου, μελέτησαν τις κινήσεις των ουράνιων σωμάτων και αναζήτησαν τις αρχές της ηθικής συμπεριφοράς.

Επί χιλιάδες χρόνια η μοναδική μελέτη του ουρανού ήταν η αστρολογία. Από την αστρολογία προήλθε η σύγχρονη αστρονομία. Από την αστρονομία ξεπήδησαν τα μαθηματικά και η φυσική. Η αλχημεία, η αναζήτηση της μεταστοιχείωσης και της αθανασίας γέννησε την επιστήμη της χημείας η οποία στην πορεία εξειδικεύτηκε στη μοριακή βιολογία. Σήμερα η έρευνα για την αθανασία συνεχίζεται με τους βιοχημικούς του DNA.

Ο κόσμος στον οποίο πίστευαν οι άνθρωποι πριν τη επιστημονική επανάσταση ήταν ζωντανός.

Στην Κίνα οι άνθρωποι έβλεπαν τον κόσμο σαν μια δυναμική αλληλεπίδραση ενεργητικών δυνάμεων που βρίσκονται μονίμως σε κίνηση. Τίποτα δεν είναι σταθερό και στατικό. Τα πάντα ρέουν, αλλάζουν ή γεννιούνται παντοτινά.

Στη Δύση πίστευαν πως ο κόσμος εξέφραζε τη βούληση και τη νοημοσύνη ενός θείου δημιουργού. Τα συστατικά του μέρη ήταν συνδεδεμένα με τη με τη μεγάλη αλυσίδα της Ζωής, που επεκτεινόταν από το Θεό και μέσω των αγγέλων στο ανθρώπινο, ζωικό, φυτικό και ορυκτό βασίλειο. Όλα είχαν τη θέση τους στο σύμπαν, τίποτα δεν ήταν μόνο και όλα συνδέονταν μεταξύ τους.

Οι ιθαγενείς σε κάθε ήπειρο ζούσαν αρμονικά με το περιβάλλον τους – με τα ζώα, τα φυτά, τον ήλιο με τη ζωντανή Γη και τα στοιχεία της φύσης. Πίστευαν στα πνεύματα του βουνού και του δάσους και είχαν την αντίληψη ότι θρησκεία και επιστήμη ήταν να μαθαίνουν να ζουν με έναν τρόπο που ευχαριστούσε αυτά τα πνεύματα της Γης και του ουρανού.

Στόχος της επιστήμης γι αυτούς τους πολιτισμούς ήταν η απόκτηση γνώσης προκειμένου να εναρμονιστεί η ζωή αυτών των ανθρώπων με τις μεγάλες δυνάμεις του φυσικού κόσμου και τις υπερβατικές δυνάμεις που όλοι οι πολιτισμοί αισθάνονταν πίσω από το φυσικό κόσμο.

Οι άνθρωποι ήθελαν να γνωρίζουν πως λειτουργεί η φύση, όχι για να την ελέγχουν και να την εξουσιάζουν, αλλά για να ζουν αρμονικά με τις εναλλαγές της.

Ο φυσικός φιλόσοφος Fritjof Carpa στο έργο του The Turning Point γράφει «Από την εποχή των αρχαίων χρόνων, οι στόχοι της επιστήμης ήταν η σοφία, η κατανόηση της φυσικής τάξης και η αρμονική συμβίωση μαζί της. Η επιστήμη επιδιωκόταν "προς δόξα του Θεού" ή όπως έλεγαν οι Κινέζοι για "να ακολουθούμε τη φυσική τάξη" και να κυλάμε με το ρεύμα του ΤΑΟ»

Όλα αυτά άλλαξαν ριζικά, ξεκινώντας από τα μέσα του 16ου αιώνα που άρχισε η διαμάχη μεταξύ επιστήμης και πνεύματος και συνεχίζεται μέχρι τις ημέρες μας. Τόσο οι επιστήμονες που γνωρίζουν ελάχιστα για τα αληθή διδάγματα του πνεύματος όσο και οι άνθρωποι της εκκλησίας που δεν γνωρίζουν την επιστήμη, βάλλουν ο ένας το στόχο του άλλου.

Η επιστήμη και το πνεύμα όμως δεν είναι τόσο διαφορετικά Αμφότερα ψάχνουν την αλήθεια για τον κόσμο και το σύμπαν. Αμφότερα θέλουν να βρουν απαντήσεις σε σημαντικές ερωτήσεις. Είναι δύο πλευρές του ιδίου νομίσματος.