Αφθαρσία των Αγίων: Θαύμα ή Φυσικό Φαινόμενο;

Ανεξάρτητα από το πού θα ταξιδέψει η ψύχη μας όταν πεθάνουμε, ένα πράγμα είναι εγγυημένο. Το «σκάφος» που ονομάζουμε σώμα πρόκειται να υποστεί κάποιες δυσάρεστες αλλαγές μετά το θάνατό μας.
Χωρίς ζωή, οι διαδικασίες συντήρησης, όπως η κυκλοφορία του αίματος και ο μεταβολισμός παύουν, το σώμα αρχίζει να αποικοδομείται. Το δέρμα πέφτει, τα μάτια αποσυντίθεται, τα μαλλιά μετατρέπονται σε σκόνη και τελικά μένουν μόνο τα οστά μας. Όλα αυτά είναι καλά νέα για τα σκουλήκια και τα βακτήρια που ζουν στο έδαφος και κάνουν γιορτή για σάπια υλικά, όπως το νεκρό σώμα μας. Το να γνωρίζουμε ότι ανακυκλωνόμαστε –ή τουλάχιστον πολτοποιούμαστε– μετά το θάνατο, μπορεί να είναι και κάπως παρήγορο.
Όμως, υπάρχουν μια σειρά από τεκμηριωμένες περιπτώσεις στις οποίες άνθρωποι έχουν εκταφεί χρόνια μετά τον θάνατό τους και βρέθηκαν ανεξήγητα διατηρημένοι. Ακόμη πιο εκπληκτικό, μερικοί από αυτούς τους ανθρώπους έχουν διατηρηθεί για αιώνες. Η εκκλησία το είδε αυτό ως ένα γεγονός ιερότητας και άνθρωποι οι οποίοι μυστηριωδώς ματαίωσαν την αποσύνθεση, αγιοποιήθηκαν.
Αν έχετε αμφιβολία γι' αυτό, μπορείτε να επισκεφτείτε αρκετούς ναούς που φυλάσσονται Λείψανα Αγίων, όπως π.χ. στον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, όπου το σκήνωμα του λιτανεύεται τέσσερις φορές το χρόνο.
Από προσωπική μου εκτίμηση, αυτή είναι μια από τις πιο τραυματικές εμπειρίες που είχα, καθώς δεν κατάφερα ποτέ να πλησιάσω σαν παιδί την τρομακτική εικόνα μούμιας (;), που έγινε εφιάλτης σε πολλά παιδικά μου όνειρα. Αρκετά μεγάλη πια, δεν μπορώ να καταλάβω το μαρτύριο που είναι αναγκασμένα να περάσουν πολλά παιδιά στο όνομα του θαύματος.
Η πίστη μου στον Χριστιανισμό είναι αναμφισβήτητη και να πιάσω ένα τόσο λεπτό θέμα είναι μια πάλη μεταξύ θρησκείας και επιστήμης, πίστης και λογικής μέσα μου.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τι υποστηρίζει η Εκκλησία μας για την Αφθαρσία των Αγίων;
Η Εκκλησία, θεωρεί ότι Αφθαρσία είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι που ευαρεστούν τον Θεό, γίνονται τα όργανα με τα όποια Αυτός οδηγεί άλλους στη σωτηρία. Και μόνο ο Θεός αποφασίζει πότε και πόσα άγια Λείψανα θα φανερώσει. Τα λείψανα των άγιων ανθρώπων είναι άφωνες σάλπιγγες πού ευαγγελίζονται το θέλημα του Θεού, οι οποίες μας καλούν στη μετάνοια.

Μάλιστα. Από την άλλη όμως, υπάρχει και η επιστημονική εξήγηση.

Υπάρχουν δύο βασικοί μηχανισμοί οι οποίοι μπορούν να καθυστερήσουν την αποσύνθεση: η φυσική ή ξηρά μουμιοποίηση και η σαπωνοποίηση.

Κατά τη φυσική ή ξηρά μουμιοποίηση, η οποία ξεκίνησε από τους Αιγυπτίους, τα εσωτερικά όργανα αφαιρούνται προσεκτικά και οι κοιλότητες του σώματος γεμίζουν με βότανα και άλλα φυσικά υλικά που καταπολεμούν την φθορά. Το σώμα στη συνέχεια λούζεται με έλαια και τυλίγεται σε λινό ύφασμα.

Αν και ακούγεται σαν μια επίπονη διαδικασία, η μουμιοποίηση μπορεί επίσης να συμβεί κατά λάθος. Δηλαδή: υπό τις κατάλληλες περιβαλλοντικές συνθήκες, όταν δηλαδή επικρατεί ξηρό κλίμα στο χώρο ταφής και υπάρχει έλλειψη οξυγόνου και κατ' επέκταση έλλειψη βακτηριδίων διατηρείται αναλλοίωτο το νεκρό σώμα.

Ο δεύτερος και πιο συχνός μηχανισμός είναι η σαπωνοποίηση (saponification). Πρόκειται για χημική αντίδραση κατά τη διάρκεια της οποίας το ανθρώπινο ή ζωικό λίπος έρχεται σε επαφή με μία ισχυρή αλκαλική βάση, με αποτέλεσμα η σορός του νεκρού να διατηρείται αναλλοίωτη παίρνοντας μια κέρινη όψη. Η διαδικασία αυτή ενεργοποιείται σε μέρη με εξαιρετικά υγρό κλίμα ή όπου το έδαφος περιέχει μεγάλες ποσότητες θείου.

Στη θρησκευτική γνώση, εντούτοις, λέγεται ότι η αφθαρσία συχνά συνοδεύεται από άλλα υπερφυσικά φαινόμενα, όπως μια γλυκιά μυρωδιά που είναι γνωστή ως η "οσμή της ιερότητας", την έλλειψη νεκρικής ακαμψίας, στίγματα ή πληγές μαρτυρίου που συνεχίζουν να αιμορραγούν, φυσική ζεστασιά καιρό μετά το θάνατο, ακόμα και κίνηση.

Τα πιο συνηθισμένα φαινόμενα είναι μια εσωτερική ακτινοβολία του σώματος πριν από την ταφή και η γλυκιά λουλουδένια οσμή που αποπνέει και πιστεύεται ότι έχει θαυματουργές θεραπευτικές δυνάμεις.

Αλλά και πάλι αυτή η γνώση μου δεν είναι καλά τεκμηριωμένη. Σε μερικούς αρχαίους πολιτισμούς η αφθαρσία θα μπορούσε να εκληφθεί ως σημάδι του κακού και όχι αγιότητα, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο αποθανών ήταν... βρικόλακας.

Οι δύο θέσεις μπορούν να συνοψιστούν μόνο σε ένα επιχείρημα περί πνευματικών αιτίων ή σε ένα επιχείρημα για μια φυσική ή περιβαλλοντική αιτία. Δεν έχω διαβάσει ως τώρα, καμία θέση που να συνδυάζει ένα ορθολογικό επιστημονικό μοντέλο σε συνδυασμό με ένα πνευματικό. Αυτή είναι η θέση μου.

Το επιχείρημα για την πνευματική αιτία μπορεί να περιλαμβάνει την πεποίθηση ότι ο ευσεβής χαρακτήρα του ατόμου με κάποιο τρόπο διαπέρασε τη σάρκα ( μια μεταφυσική αιτία έχει ένα φυσικό αποτέλεσμα ) ή μια πεποίθηση ότι η αποσύνθεση αποτράπηκε με την παρέμβαση του Θεού. Αλλά και πάλι δεν συμμορφώνομαι με αυτές τις έννοιες, γιατί είναι ελλιπείς.

Το επιχείρημα για μια φυσική αιτία περιλαμβάνει μια πεποίθηση ότι το πτώμα έχει υποβληθεί σε περιβαλλοντικές συνθήκες και η αποσύνθεση επιβραδύνεται σημαντικά. Π.χ, αν είναι ένα νεκροταφείο δροσερό και ξηρό και το έδαφος αποτελείται από χώμα που είναι υψηλό σε ορισμένες ενώσεις που φέρνουν την υγρασία προς την επιφάνεια του δέρματος.
Αυτό τουλάχιστον μου ακούγεται πιο λογικό.

Καταλήγοντας, θεωρώ ότι οποιοσδήποτε θα το θεωρούσε μειονέκτημα να έχει ένα άφθαρτο πτώμα. Δεν νομίζω ότι θα μπορούσε ακριβώς να αναπαυθεί εν ειρήνη. Δεδομένου ότι τα λείψανα των Αγίων ήταν –και εξακολουθούν να είναι– μεγάλος πόλος έλξης για τους προσκυνητές που αναζητούν να συναντήσουν στοιχεία του Αγίου Πνεύματος από πρώτο χέρι.

Το φαινόμενο της αφθαρσίας έχει εξηγηθεί με μια λογική επιστημονική εξήγηση, οφείλω να το παραδεχτώ. Πολλοί πάλι πιστεύουν ότι ο λόγος είναι απλά αόρατος και οφείλεται σε δυνάμεις και παράγοντες άγνωστους για τον άνθρωπο, καθώς μεσολαβεί το θέμα της Πίστης.

Και ο καθένας τελικά, επιλέγει ότι τον κάνει να νιώθει καλά.

Κατεβάστε τώρα το νέο μας application, για iphones, ipads και ipods εδώ.