Παιδικές φοβίες

Ο φόβος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του ατόμου όταν απειλείται η προσωπική του ασφάλεια. Ουσιαστικά, είναι ένας μηχανισμός άμυνας του καθενός προκειμένου να αντιμετωπίσει καταστάσεις ανάγκης και να αποφευχθούν οι κίνδυνοι. Ο φόβος χαρακτηρίζεται ως ένα αναπτυξιακό φαινόμενο και για αυτό πολλοί φόβοι με την πάροδο του χρόνου εξασθενούν.

Τα παιδιά ηλικίας 2-4 ετών φοβούνται συνήθως το σκοτάδι, τα ζώα και τις αστραπές. Καθώς πλησιάζουν τα 5 έτη τους οι φόβοι αυτοί μειώνονται και στην ηλικία των 6-7 ετών φοβούνται τα φαντάσματα, τους εγκληματίες και τον πιθανό θάνατο των μελών της οικογένειάς τους.

Οι συνήθεις εκδηλώσεις φόβου σε αυτά τα ερεθίσματα είναι η ανησυχία, η νευρικότητα και το κλάμα. Τις περισσότερες φορές αναζητούν την γονεϊκή αγκαλιά ως παρηγοριά.

Οι γονείς από την πλευρά τους διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο, αφού είναι αυτοί οι οποίοι καλούνται να τα βοηθήσουν να τις ξεπεράσουν. Οι γονείς πρέπει να αντιμετωπίζουν τις φοβίες τους με σοβαρότητα και ειλικρίνεια. Μπορεί να μας φαίνονται αστείοι κάποιοι δικοί τους φόβοι, ωστόσο εάν δεν υπάρξει ορθή διαχείριση μπορεί να τα ταλαιπωρήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι γονείς καλό θα ήταν σταδιακά και να φέρουν σε επαφή το παιδί με το φοβικό ερέθισμα υπό συγκεκριμένες συνθήκες, ώστε το ίδιο να νιώθει ασφαλές. Θα πρέπει να συζητούν με το παιδί και να του εξηγήσουν ότι το φοβικό αντικείμενο δεν είναι επικίνδυνο με την χρήση πολλών παραδειγμάτων και της μίμησης προτύπου. Για παράδειγμα, εάν φοβάται να μπει σε ένα σκοτεινό δωμάτιο θα πρέπει να του εξηγήσουν ότι αυτός ο φόβος δεν έχει λόγο ύπαρξης αφού δεν πρόκειται να συμβεί κάτι μέσα σε αυτό. Η μητέρα του μπορεί να μπει χωρίς άγχος και φόβο μέσα στο δωμάτιο για να του επιβεβαιώσει τα λεγόμενά της. Σταδιακά μπορεί να το καλέσει να προσεγγίσει και αυτό, εάν το θέλει.

Έργο λοιπόν των γονέων είναι να ενθαρρύνουν το παιδί τους να αναπτύξει πρωτοβουλίες, αυτονομία και θάρρος. Οι υπερπροστατευτικοί γονείς βοηθούν στην ανάπτυξη και διατήρηση νέων φόβων. Ένα παιδί στο οποίο οι γονείς του καλλιεργούν αισθήματα ανικανότητας το μόνο βέβαιο είναι ότι θα αισθάνεται αδύναμο και θα φοβάται ευκολότερα. Σε καμία περίπτωση οι γονείς δεν θα πρέπει να αγνοήσουν τους φόβους του ούτε να το φέρουν βίαια σε επαφή με το αντικείμενο του φόβου του. Εάν διαπιστωθεί ότι οι φοβίες εμμένουν και ταλαιπωρούν το παιδί καλό θα ήταν να επισκεφτούν έναν ειδικό.

* Ευχαριστούμε πολύ την κυρία Βίκυ Λιά, για το τόσο ενδιαφέρον άρθρο που μας έστειλε.
Η κυρία Βίκυ Λιά είναι Ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (ΜΑ Ειδικής Αγωγής University of East London).