Η Παναγία της Τήνου – η ανεύρεση της εικόνας των θαυμάτων

από το Γ. Ριζόπουλο και τη Λίντα Παπασταύρου

Κάθε χρόνο τον 15αύγουστο πλήθος Ελλήνων συρρέει στην Τήνο για να προσκυνήσει στην Εκκλησία της Ευαγγελίστριας και να ασπαστεί την ιερή εικόνα της, παρακαλώντας για κάποιο θαύμα.

Η αλήθεια είναι πως βλέποντας από την τηλεόραση καμιά φορά τις εικόνες χιλιάδων γονυπετών προσκυνητών να συνωστίζονται από το λιμάνι μέχρι την εκκλησία με κυριεύει ένας σκεπτικισμός, μία αμφισβήτηση και μια –μάλλον- επικριτική τάση, θεωρώντας το όλο θέαμα υπερβολικό και λαϊκίστικο. Παρόλα αυτά, στη μνήμη μου είναι χαραγμένο το δέος που ένιωσα, όταν 4 χρονών επισκέφτηκα με την μητέρα μου και τον αδερφό μου την Παναγία της Τήνου. Ο αδερφός μου έφτασε κοντά στο θάνατο λίγες μέρες πριν το 15αύγουστο, όταν έπεσε από το μπαλκόνι της γειτόνισσας κι η μάνα μου, μια θεοσεβούμενη απλοϊκή γυναίκα, έταξε στην Παναγία ότι, αν το παιδί σωθεί, τότε θα επισκεφτεί με την πρώτη ευκαιρία το νησί να την ευχαριστήσει, όπως και έγινε.

Φτάνοντας μπρος στην Εκκλησία θυμάμαι να στέκομαι και να κοιτάζω, ανίκανη να κάνω βήμα ενώ η μάνα μου με τραβούσε από το χέρι και μου φώναζε να μην καθυστερώ και να προχωρήσω…

Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε και μεγαλώνοντας ομολογώ ότι δεν συμμερίστηκα τις θρησκευτικές απόψεις της μητέρας μου, φτάνοντας πολλές φορές στο σημείο να τσακώνομαι μαζί της αλλά η συγκεκριμένη μέρα έμεινε ζωντανή στο μυαλό μου, με την παραμικρή λεπτομέρεια παρόλο το νεαρό της ηλικίας μου και, αν θέλω να είμαι ειλικρινής, πρέπει να αποδεχτώ ότι η ενέργεια που εκπέμπει ο συγκεκριμένος τόπος είναι τουλάχιστον έντονη και η ατμόσφαιρα σε συνεπαίρνει.

Ποια είναι όμως η ιστορία της συγκεκριμένης Εκκλησίας και της εικόνας της;

Η εικόνα της Παναγίας ανακαλύφθηκε σαν σήμερα, το 1823, στο κτήμα του Αντώνιου Δοξαρά. Οι ανασκαφές είχαν ξεκινήσει από τις αρχές Σεπτεμβρίου του 1822, βασισμένες στο όραμα της -τότε μοναχής και αργότερα- Οσίας Πελαγίας. Στις 9 Ιουλίου του 1822 είπε ότι εμφανίστηκε στον ύπνο της μια εντυπωσιακή γυναίκα που ακτινοβολούσε, και της είπε: «Πήγαινε στον επίτροπο της Μονής, Σταματέλο Γκαγκάδη και πες του να σκάψουν για να ανακαλύψουν το σπίτι μου στο κτήμα του Αντωνίου Δοξαρά, και να επιστατήσει στο κτίσιμο του ναού μου». Η Πελαγία δεν πείστηκε αρχικά και αγνόησε το όραμα, όταν όμως στις 23 Ιουλίου ξαναεμφανίστηκε η γυναίκα ολοζώντανη μπροστά της και οργισμένη της είπε ότι αν δεν το έκανε, θα ξεσπούσε χολέρα στο νησί, τότε αποφάσισε να το εκμυστηρευτεί στην Ηγουμένη. Η τελευταία αφηγήθηκε το γεγονός στον επίτροπο Γκαγκάδη που συνέστησε στην Πελαγία να πάει στον Αρχιεπίσκοπο Γαβριήλ και να του τα πει.

Αποφάσισαν να ξεκινήσουν τις ανασκαφές το Σεπτέμβριο αλλά το μόνο που βρήκαν είναι ερείπια και ένα ξερό πηγάδι. Μετά από δύο μήνες ανασκαφών δεν βρήκαν τίποτα άλλο οπότε και σταμάτησαν τις έρευνες. Σύμφωνα με τις πηγές στο νησί αμέσως μετά ξέσπασε χολέρα, επιβεβαιώνοντας το όραμα της Οσίας Πελαγίας που ευτυχώς δεν διήρκησε. Την Πρωτοχρονιά του 1823 έφτιαξαν ένα μικρό ναό πάνω στα ερείπια που είχαν βρει στις ανασκαφές. Κάποιοι αφηγούνται ότι δεν είχαν νερό για τον αγιασμό του ναού και ένα παιδί που πλησίασε το ξεροπήγαδο φώναξε ότι ήταν γεμάτο νερό που, όπως υποστηρίζουν, είναι αυτό που εξαφάνισε τη χολέρα από το νησί και το πρώτο θαύμα που έγινε. Ο μικρός ναός ονομάστηκε Ζωοδόχου Πηγής και βρίσκεται κάτω από την σημερινή εκκλησία της Ευαγγελίστριας. Εφόσον η εικόνα δεν είχε βρεθεί ακόμα οι εργασίες συνεχίστηκαν, ώσπου στις 30 Ιανουαρίου 1823 στις 2 το μεσημέρι ένας εργάτης από το χωριό Φαλατάδος, ο Δημήτρης Βλάσσης που ηγείτο των ανασκαφών και κα’ άλλους ο Εμμανουήλ Μάτσας ή Σπανός, χτύπησε με την αξίνα του ένα κομμάτι ξύλο. Καθαρίζοντάς το από το χώμα είδε ζωγραφισμένο ένα Άγγελο να κρατά έναν κρίνο κι αμέσως κατάλαβε ότι πρόκειται για το ένα από τα δύο κομμάτια της εικόνας. Δεν άργησε να βρει και το άλλο μισό που απεικόνιζε την Παναγία. Το νέο διαδόθηκε σε όλο το νησί και ο κόσμος άρχισε να καταφτάνει στο σημείο για να προσκυνήσει την εικόνα. Και τα δύο κομμάτια αποτελούν την γνωστή σε όλους μας θαυματουργή εικόνα του Ευαγγελισμού.

Στις 2 Φεβρουαρίου έγινε η πρώτη λιτανεία με την εικόνα στο νησί και από τότε έχει καθιερωθεί να βγαίνει από τον Ναό τέσσερεις φορές το χρόνο, κάθε 30 Ιανουαρίου (ημέρα ανεύρεσής της), 25 Μαρτίου (λόγω Ευαγγελισμού), 23 Ιουλίου (λόγω του οράματος της Πελαγίας) και 15 Αυγούστου. Οι πρώτοι που πήγαν να προσκυνήσουν την εικόνα είναι οι: ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ο Ανδρέας Μιαούλης, ο Στρατηγός Μακρυγιάννης και ο Νικηταράς.

Αστρολογικά: Το πρώτο που θα σκεφτόταν κανείς σε σχέση με την εικόνα της Παναγίας, είναι το αν η ανεύρεση της είχε όντως μια Ιχθυακή ή Ποσειδώνια διάσταση. Κι αυτό γιατί τόσο το ζώδιο, όσο και ο πλανήτης συνδέονται άμεσα με την «πίστη που σώζει» αλλά και με κάθε μορφή κοσμικής ενέργειας, που συνδέεται με θεραπευτικές ιδιότητες.

Η αξίνα -είτε του Δημήτριου Βλάσση, είτε του Εμμανουήλ Μάτσα- «σκόνταψε» πάνω στην εικόνα το μεσημέρι της 30ης Ιανουαρίου (11ης Φεβρουαρίου με το νέο ημερολόγιο) γύρω στις 2 και το ωροσκόπιο για εκείνη την στιγμή επιβεβαιώνει τα ...αυτονόητα!

Η σύνοδος Ουρανού-Ποσειδώνα στον Αιγόκερω, με τους δύο πλανήτες να σχηματίζουν αντιθέσεις με τον Ωροσκόπο στον Καρκίνο, αποδίδει άριστα το μοναδικό περιεχόμενο ενός γεγονότος που συνδέθηκε τόσο στενά με την θρησκευτική παράδοση της Ελλάδος και ανέδειξε την Τήνο σε ιερό νησί.

Επιπλέον το Μεσουράνημα και οι πέντε πλανήτες στο ζώδιο των Ιχθύων -με τον Πλούτωνα ...φυσικά παρόντα- συνηγορούν στις θαυματουργές ιδιότητες της εικόνας και στην βαθειά πίστη που την συνοδεύει.

Ο Πλούτωνας στους Ιχθύες είναι ο έτερος πόλος της ανακάλυψης, αφού η θέση του παραπέμπει σε ένα γεγονός «απόλυτης» θρησκευτικής αξίας.

Αλλά δεν μπορεί να μην σημειώσει κανείς και τις τρεις (!) εκλείψεις που προηγήθηκαν του γεγονότος (δύο Ηλιακές και μια Σεληνιακή μέσα σε ένα μήνα), με την «τρίτη και φαρμακερή», τα χαράματα της 11ης Φεβρουαρίου να οδηγεί στο πολυπόθητο αποτέλεσμα.