Cine Αστρολογία: Άννα Καρένινα

Μια ταινία με ειδικό «κλασικό» βάρος, που αναμένεται να συγκινήσει τους εκπροσώπους των τριών υδάτινων ζωδίων (Καρκίνους, Σκορπιούς και Ιχθύες), τους Ζυγούς, τους Παρθένους αλλά και τις πιο ανεξάρτητες φύσεις των Κριών, των Λεόντων και των Υδροχόων.

Η κινηματογραφική μεταφορά του κλασικού έργου του Leo Tolstoy, έχει βέβαια ένα εξαιρετικά ένδοξο παρελθόν (την ηρωίδα έχουν υποδυθεί μεταξύ άλλων η Vivian Leigh, η Jaquelline Bisset και η Sophie Marceau) με κορυφαίο δείγμα την Χολιγουντιανή παραγωγή του 1935 σε σκηνοθεσία Clarence Brown και πρωταγωνίστρια την Greta Garbo.

Και φυσικά η ταινία του Βρετανού Joe Wright καλείται να συναγωνιστεί εκείνον τον αρχικό «μύθο», με τις συγκρίσεις να είναι αναπόφευκτες. Όμως άλλο η δεκαετία του 30 κι άλλο ο 21ος αιώνας.

Η υπόθεση μιας γυναίκας που εγκλωβίζεται ανάμεσα στην κοινωνική ηθική και τον έρωτα της, δεν έπαψε ποτέ να συγκινεί το κοινό κι εκείνο που άλλαξε με τα χρόνια είναι μόνον οι αντιλήψεις σε σχέση με αυτήν την κατάσταση. Την εποχή του Tolstoy αλλά και μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, το κύριο «άλλοθι» για μια γυναίκα σε αυτή τη θέση, μπορούσε να είναι το (καταστροφικό) ανίκητο πάθος της και ουσιαστικά το νοητικό άλμα του συγγραφέα ήταν ότι την σκιαγράφησε όχι ως ένοχη μοιχαλίδα αλλά ως μια βασανισμένη γυναίκα. Στις μέρες μας όμως υπάρχει πλέον και μια πιο «φεμινιστική» οπτική, την οποία μάλλον ασπάζεται και ο σκηνοθέτης της ταινίας.

Ο συγγραφέας

Ο Leo Tolstoy ήταν Παρθένος με Σελήνη επίσης στην Παρθένο αλλά η «Άννα Καρένινα» ξεπήδησε μέσα από την γενέθλια Αφροδίτη του στην 4η μοίρα του Λέοντα. Σε σύνοδο με τον Κρόνο, αποδίδει άριστα τόσο το κλίμα καθωσπρεπισμού μέσα σε ένα αριστοκρατικό περιβάλλον, όσο και έναν ερωτισμό που υπόκειται σε περιορισμούς και διανθίζεται από τύψεις κι ενοχές. Παράλληλα, η Αφροδίτη σχηματίζει ένα τρίγωνο με τον Πλούτωνα, παραπέμποντας σε μια εσωτερική μεταμόρφωση αλλά και σε βαθιά συναισθήματα. Τα... υπόλοιπα (διεκδίκηση, απιστία, περιπέτεια, προδοσία) βγαίνουν κατ' ευθείαν από τις «κρυφές» αντιθέσεις της αστρικής Αφροδίτης με τον Άρη και τον Ποσειδώνα στον Αιγόκερω, ενώ δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει και την «ανοικτή» αντίθεση της με τον Ουρανό στο τέλος του Αιγόκερω (ανοχή 6 μοίρες). Γιατί όπως θα δούμε, εκείνο που τελικά συνδέει τον συγγραφέα με τους βασικούς συντελεστές της «Άννα Καρένινα» του 21ου αιώνα είναι οι όψεις της Αφροδίτης με τον Κρόνο και τον Ουρανό.

Ο σκηνοθέτης

Ο Joe Wright είναι Παρθένος με Σελήνη στους Ιχθύες και Αφροδίτη στον Καρκίνο κι αν κρίνουμε από τις θέσεις των δύο «κυριών» ξέρει να αποδίδει το συναίσθημα, με ένα αιθέριο περιτύλιγμα. Σύμφωνα με τους κριτικούς βέβαια, ο σκηνοθέτης έριξε το βάρος στις εντυπώσεις και όχι στην ουσία, ωστόσο αστρολογικά φαίνεται πως απλά επικεντρώθηκε στο κοινωνικό κομμάτι, «βλέποντας» την ηρωίδα του Τολστόι μέσα από το πρίσμα της δικής του Αφροδίτης. Κι εδώ δεν αναφέρομαι στη ζωδιακή θέση της αλλά στις όψεις της. Συγκεκριμένα, η Αφροδίτη του σχηματίζει ένα τ-τετράγωνο με τον Ουρανό και το Χείρωνα, ενώ ως αστρική «πέφτει» πάνω στον τροπικό Κρόνο, συνθέτοντας το πρόβλημα της σύγκρουσης μεταξύ των παραδοσιακών κοινωνικών θεσμών και της ατομικής βούλησης.

Ουσιαστικά δηλαδή, από όλες τις όψεις της Αφροδίτης του Tolstoy, επικεντρώθηκε στην αντίθεση της με τον Ουρανό, γι' αυτό και «αμέλησε» να χρωματίσει τις πιο «Πλουτώνιες» διαστάσεις του δράματος, όπως θα ήθελαν οι απανταχού «πιστοί» της κλασικής φόρμας. Η πρόθεση του ήταν να μεταφέρει στην οθόνη μια επαναστατημένη ή πιο συνειδητοποιημένη Άννα Καρένινα» και τουλάχιστον όσον αφορά την πρωταγωνίστρια της ταινίας του... πέτυχε διάνα!

Η ηθοποιός

Η Keira Knightley, είναι μια «φρέσκια» Άννα Καρένινα, προσαρμοσμένη στα πλαίσια της νοοτροπίας και της σκηνοθετικής ματιάς του Wright.

Κριός, με Αφροδίτη στον Κριό εκφράζει αβίαστα την ανεξάρτητη και περιπετειώδη φύση μιας γυναίκας, που πραγματικά ενθουσιάζεται, όταν γνωρίζει για πρώτη φορά τον πραγματικό έρωτα. Το τρίγωνο της Αφροδίτης της με τον Ουρανό στον Τοξότη υπερθεματίζει σε έναν ρόλο κόντρα στην κοινωνική ηθική, κάτι που γίνεται απόλυτα σαφές από την σύνοδο του αστρικού Ουρανού με τον τροπικό Κρόνο στο Σκορπιό. Η αυτόβουλη και ανεξάρτητη δηλαδή Αφροδίτη «σκοντάφτει» πάνω στον πλανήτη των περιορισμών, όπως ακριβώς συμβαίνει και στον γενέθλιο χάρτη του σκηνοθέτη. Εδώ ανιχνεύεται για μια ακόμη φορά η διάσταση των συλλογικών αξιών και του «καθήκοντος» μιας συζύγου με έναν έρωτα, που αλλάζει τα πάντα στη ζωή της.

Φυσικά το «καταστροφικό πάθος» δεν λείπει από τον γενέθλιο χάρτη της (ο Άρης στον Ταύρο σε αντίθεση με τον Πλούτωνα στο Σκορπιό) αλλά σε κάθε περίπτωση αυτό που διεκδικεί από το κοινό είναι να «αναγνωριστεί» ως μια μαχόμενη υπερήφανη γυναίκα και όχι ως μια αξιολύπητη τραγική ηρωίδα.

Leo Tolstoy, 9/9/1828, Tula, Russia

Joe Wright, 25/8/1872, London, UK

Keira Knightley, 26/3/1985, Teddington, UK

*Αν μετά το σινεμά έχετε διάθεση για διάβασμα, ρίξτε μια ματιά εδώ.