Η ιστορία πίσω από τα πιόνια στο σκάκι

Το σκάκι είναι ένα από τα δημοφιλέστερα και πιο γνωστά παιχνίδια στρατηγικής στον κόσμο. Οι περισσότεροι λίγο-πολύ γνωρίζουν τις φιγούρες του παιχνιδιού, καθώς η μορφή τους λίγο διαφέρει ανάλογα με την έκδοση.

Ωστόσο, αυτό δεν ίσχυε πάντα. Μέχρι το 1849, δεν υπάρχει μια βασική έκδοση σκακιού. Με το πέρασμα των αιώνων, το παιχνίδι εξελίχτηκε και αμέτρητες παραλλαγές των πιονιών δημιουργήθηκαν με διαφορές στο σχεδιασμό και την εμφάνιση από τόπο σε τόπο. Στις αρχές του 11ου αιώνα που το παιχνίδι άρχισε να εδραιώνεται στην Ευρώπη, οι κανόνες εξελίχθηκαν και τα πιόνια άλλαξαν ριζικά μορφή.
Από τον 19ο αιώνα, άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους σκακιστικοί όμιλοι και διαγωνισμοί. Έτσι παρουσιάστηκε η ανάγκη μιας τυποποιημένης έκδοσης που θα επέτρεπε στους παίκτες από όλο τον κόσμο να διαγωνίζονται χωρίς να μπερδεύονται. Το 1849, παρουσιάστηκε η έκδοση Staunton που θα πληρούσε τα παραπάνω κριτήρια. Οι χαρακτήρες του Staunton είναι αυτοί που γνωρίζουμε και σήμερα.

Ο Howard Staunton ήταν ένας επαγγελματίας του παιχνιδιού, που οργάνωνε τουρνουά και λέσχες στο Λονδίνο. Ωστόσο, οι χαρακτήρες δεν σχεδιάστηκαν από τον ίδιο.

Η πιο διαδεδομένη άποψη είναι πως το σχεδιασμό των πιονιών ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Nathan Cook, ο οποίος βασίστηκε στην εξέταση των πιο διάσημων εκδόσεων για να εντοπίσει τα κοινά σημεία αλλά και στην παρατήρηση του διάκοσμου της πόλης.
Η νεοκλασική αρχιτεκτονική του Λονδίνου της Βικτωριανής Εποχής, είχε αρκετές επιρροές από την Αρχαία Ελλάδα και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Από τη δουλειά αρχιτεκτόνων της εποχής, ο Cook εμπνεύστηκε τις ψηλές και κυλινδρικές φιγούρες του βασιλιά, της βασίλισσας και του αξιωματικού.

Από τα χαρακτηριστικά κιγκλιδώματα σε σκάλες και μπαλκόνια προέρχονται οι φιγούρες των στρατιωτών.

Όσο για τον ίππο, το πιο ιδιαίτερο πιόνι της σκακιέρας, ξεχωρίζει καθώς είναι το μοναδικό που η μορφή του δεν είναι αφηρημένη αλλά πρόκειται για μια κεφαλή αλόγου. Ο ίππος του Staunton, είναι πιθανότατα εμπνευσμένος από ένα γλυπτό στο ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα!

Σε αυτό απεικονίζεται η γέννηση της Αθηνάς. Στη μία άκρη του αετώματος αναπαριστάται το άρμα της Σελήνης που δύει, το οποίο σέρνουν άλογα.

Το άλογο της Σελήνης αποτελεί τμήμα των γλυπτών του Παρθενώνα που ο Λόρδος Έλγιν αφαίρεσε και μετέφερε στην Αγγλία. Τα γλυπτά δωρίθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο το 1816 με το άλογο να αποτελεί σύμφωνα με το μουσείο «ίσως το πιο διάσημο και αγαπημένο από όλα τα γλυπτά του Παρθενώνα». Από αυτό εμπνεύστηκε και το σχέδιο του ίππου, ο αρχιτέκτονας.

Ο Staunton εκτίμησε την απλότητα και ιδιαίτερη αισθητική των σχεδίων του Cook και του επέτρεψε την αναφορά του ονόματος του Cook σαν σχεδιαστή των πιονιών. Τελικά το παιχνίδι ξεκίνησε να προσφέρεται στο κοινό το 1849 από τον προμηθευτή John Jaques.

Ωστόσο, υπάρχει ένα σχετικό μπέρδεμα σχετικά με το σχεδιασμό της πρώτης έκδοσης του Staunton, καθώς ο Cook τύχαινε να είναι και κουνιάδος του John Jaques, αλλά και εκδότης της εφημερίδας «News», μεταξύ των υποστηρικτών της οποίας ήταν και ο Staunton.

Έτσι, όπως φαίνεται οι τρεις άνδρες είχαν συνεργαστεί μεταξύ τους και μερικοί υποπτεύονται ότι ο Cook δεν ήταν ο σχεδιαστής αλλά ο αντιπρόσωπος του Jaques, που απέβλεπε στη δημιουργία μιας φτηνότερης και καλύτερης έκδοσης σκακιού προκειμένου να αυξήσει τα κέρδη του.

Όπως και να έχει τελικά σχετικά με το σχεδιαστή της νέας έκδοσης, αυτή έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής και μέχρι τη δεκαετία του ΄20 είχε ήδη κατακτήσει τις παγκόσμιες οργανώσεις σκακιού.