Ο Σωκράτης πρωταγωνιστής μιας ηθικοπλαστικής ιστορίας

Ένα από τα πιο γνωστά πλαστά κείμενα, που αποδίδεται στον Σωκράτη και αναπαράγεται για πάνω από μια δεκαετία στο ελληνικό διαδίκτυο, είναι “το τεστ της τριπλής διύλισης”.

Σύμφωνα με μια ιστορία, μια μέρα, εκεί που ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Σωκράτης έκανε τη βόλτα του στην Ακρόπολη, συνάντησε κάποιον γνωστό του, ο οποίος του ανακοίνωσε ότι έχει να του πει κάτι πολύ σημαντικό που άκουσε για κάποιον από τους μαθητές του. Ο Σωκράτης του είπε ότι θα ήθελε, πριν του πει τι είχε ακούσει, να κάνουν το τεστ της "τριπλής διύλισης".

"- Τριπλή διύλιση;" ρώτησε με απορία ο γνωστός του.
- Ναι, πριν μου πεις τι άκουσες για το μαθητή μου θα ήθελα να κάτσουμε για ένα λεπτό να φιλτράρουμε αυτό που θέλεις να μου πεις.
- Το πρώτο φίλτρο είναι αυτό της αλήθειας. Είσαι λοιπόν εντελώς σίγουρος ότι αυτό που πρόκειται να μου πεις είναι αλήθεια;
- Ε... όχι ακριβώς, απλά το άκουσα όμως και...

-Μάλιστα, άρα δεν έχεις ιδέα αν αυτό που θέλεις να μου πεις είναι αλήθεια ή ψέματα.
- Ας δοκιμάσουμε τώρα το δεύτερο φίλτρο, αυτό της καλοσύνης. Αυτό που πρόκειται να μου πεις για τον μαθητή μου είναι κάτι καλό;
- Καλό; Όχι το αντίθετο μάλλον...

- Άρα, συνέχισε ο Σωκράτης, θέλεις να πεις κάτι κακό για τον μαθητή μου αν και δεν είσαι καθόλου σίγουρος ότι είναι αλήθεια. Ο γνωστός του έσκυψε το κεφάλι από ντροπή και αμηχανία.

- Παρόλα αυτά, συνέχισε ο Σωκράτης, μπορείς ακόμα να περάσεις το τεστ γιατί υπάρχει και το τρίτο φίλτρο. Το τρίτο φίλτρο της χρησιμότητας. Είναι αυτό που θέλεις να μου πεις για τον μαθητή μου κάτι που μπορεί να μου φανεί xρήσιμο σε κάτι;

– Όχι δεν νομίζω...

- Άρα λοιπόν αφού αυτό που θα μου πεις δεν είναι ούτε αλήθεια, ούτε καλό, ούτε χρήσιμο, γιατί θα πρέπει να το ακούσω;

Ο γνωστός του έφυγε ντροπιασμένος,έχοντας πάρει ένα καλό μάθημα...

Οι κυριότερες πηγές για τη ζωή του Σωκράτη όπως γνωρίζουμε είναι ο Πλάτωνας, ο Ξενοφώντας, ο Αριστοτέλης κι ο Αριστοφάνης. Η ιστορία όμως αυτή δεν απαντάται σε κανένα γνωστό αρχαίο κείμενο. Επίσης στην αναζήτησή μας στην βάση perseus, με λέξεις ή φράσεις κλειδιά, δεν δίνει κανένα αποτέλεσμα.

Στην Ελλάδα εμφανίζεται το 2008, μετάφραση ενός κειμένου από τα αγγλικά, το οποίο κυκλοφορούσε τουλάχιστον από το 2003.

Το ίδιο ή παρόμοιο κείμενο κυκλοφορεί σε διάφορες γλώσσες και αποδίδεται σε διαφορετικό κάθε φορά συγγραφέα.

Τέλος μια ακόμη παραλλαγή μοιάζει με τα λόγια του Ινδού φιλοσόφου Σάι Μπάμπα του Σίρντι (Shirdi Sai Baba 1838 – 1918).

Με βάση τα παραπάνω, η ιστορία αποδίδεται ψευδώς στο Σωκράτη.