Γιατί δεν είμαι ευτυχισμένη; Απλά πράγματα που θα αλλάξουν τη ζωή σου

Γράφερι ο ψυχίατρος Παύλος Σακκάς.

Κατά τη διάρκεια των εξήντα χρόνων κλινικής εμπειρίας που έχουμε και οι δύο μαζί, έχουμε ακούσει χιλιάδες παραλλαγές της ερώτησης που έκανε η Στεφανία και την έχουμε ακούσει από χιλιάδες άτομα:

Γιατί έχω άγχος; - νευρικότητα; - ανασφάλεια; Γιατί είμαι πάντα ανήσυχος; Γιατί δεν μπορώ να βρω ή να διατηρήσω μια ικανοποιητική σχέση; Να βρω μια δουλειά που να την ευχαριστιέμαι; Να χαλαρώσω όταν είμαι με την οικογένειά μου; Γιατί έχω αυτό τον παράλογο φόβο για το πλήθος... για τους άντρες... για τις γυναίκες... για τα ασανσέρ... για το φαγητό... για τους κλειστούς χώρους... για τους ανοιχτούς χώρους... για τη μοναξιά... για τη συντροφικότητα; Γιατί δεν μπορώ να ξεπεράσω αυτόν το χωρισμό; Την ψυχαναγκαστική συμπεριφορά μου; Τις δυσκολίες μου με το χρήμα; Το συναίσθημα πως είμαι μια αποτυχία;

Με ένα εκατομμύριο διαφορετικές παραλλαγές, η απορία της Στεφανίας αντηχεί απ’ άκρη σ’ άκρη στην κοινωνία μας και κυριολεκτικά μέσα σε κάθε άνθρωπο που γνωρίζουμε. Το πιθανότερο είναι πως και εσείς έχετε τη δική σας παραλλαγή.

Είμαστε η υγιέστερη, η πιο καλοθρεμμένη και μακρόβια γενιά της ιστορίας. Και πολύ λογικά, θα έπρεπε να είμαστε επίσης και η πιο ευτυχισμένη, η πιο αποφασιστική, παραγωγική και ικανοποιημένη γενιά της ιστορίας. Όμως, για κάποιο λόγο, δεν είμαστε.

Γιατί όχι;

Είναι ένα μυστήριο που πασχίζουμε να λύσουμε εδώ και δεκαετίες και η απάντηση φαίνεται να κρύβεται στον τρόπο που το νερό μετατρέπεται σε ομίχλη.

Φανταστείτε πως στέκεστε έξω από το σπίτι σας, περιτριγυρισμένοι από μια αδιαπέραστη ομίχλη τόσο πυκνή, που δεν μπορείτε να δείτε στην άλλη άκρη του δρόμου μπροστά σας. Κοιτάτε δεξιά, έπειτα αριστερά, όμως δεν μτιορείτε να διακρίνετε περισσότερο από μερικά μέτρα προς κάθε κατεύθυνση. Είστε κυκλωμένοι.

Πόσο νερό πιστεύετε πως είναι αναγκαίο για να δημιουργηθεί τούτη η κουβέρτα ομίχλης που σας έχει τελείως απομονώσει από τον κόσμο;

Πριν συνεχίσετε να διαβάζετε, σκεφτείτε το αυτό για μια στιγμή. Μην ανησυχείτε αν δεν είστε καλοί στα μαθηματικά ή αν δεν έχετε καθόλου γνώσεις φυσικής. Απλώς κάντε μια λογική υπόθεση. Πόσο νερό νομίζετε ότι χρειάστηκε για να δημιουργηθεί η ομίχλη που σας τυλίγει;

Είστε έτοιμοι για την απάντηση; Μονάχα μερικές γουλιές. Ο συνολικός όγκος νερού σε μια κουβέρτα ομίχλης έκτασης ενός εκταρίου και βάθους ενός μέτρου,* δεν θα γέμιζε ούτε ένα κοινό ποτήρι νερού.

Πώς γίνεται αυτό; Πρώτα το νερό εξατμίζεται και έπειτα ο ατμός που παράγεται συμπυκνώνεται σε μικροσκοπικά σταγονίδια που διαποτίζουν τον αέρα. Σε αυτό το ένα εκτάριο ομίχλης, σχεδόν ένα ποτήρι νερού διασκορπίζεται σε περίπου 400 δισεκατομμύρια μικροσκοπικές σταγόνες που αιωρούνται στον αέρα, δημιουργώντας έναν αδιαπέραστο μανδύα που σας κρύβει το φως και σας κάνει να τρέμετε.

Ακριβώς το ίδιο πράγμα συμβαίνει και με συγκεκριμένες οδυνηρές ή δύσκολες εμπειρίες.

Τα ανθρώπινα όντα είμαστε εξαιρετικά ευπροσάρμοστα. Τις περισσότερες φορές, όταν συμβαίνουν αρνητικά γεγονότα, είμαστε σε θέση να μάθουμε από αυτά, να τα ξεφορτωθούμε και να συνεχίσουμε τη ζωή μας. Η εμπειρία απλώς εξατμίζεται και εμείς μένουμε λίγο πιο ώριμοι και σίγουρα πιο σοφοί. Όμως αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Μερικές φορές, ειδικά στην πολύ νεανική ηλικία, έχουμε εμπειρίες που δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε. Ακόμα και όταν μοιάζουν μικρές και ασήμαντες, όχι σημαντικότερες από ένα ποτήρι νερό, αυτές οι συγκεκριμένες εμπειρίες, καθώς εξατμίζονται, συμπυκνώνονται σε δισεκατομμύρια σταγονίδια θυμού, φόβου, αυτοαμφισβήτησης, ενοχών και άλλων αρνητικών συναισθημάτων που μας κουκουλώνουν σαν αποπνικτική κουβέρτα που διαπερνά κάθε πτυχή της ζωής μας για χρόνια ολόκληρα.

Αυτό είναι που ονομάζουμε ομίχλη δυστυχίας.

Συνήθως, αυτή η αόριστη αίσθηση δυσαρέσκειας κατακάθεται στο φόντο, όπως ακριβώς το ενοχλητικό βούισμα ενός ψυγείου ή κλιματιστικού, το οποίο έχουμε μάθει να αποκλείουμε από τη συνειδητή προσοχή μας. Όμως, είτε την αντιλαμβανόμαστε είτε όχι, αυτή διαπερνά την ύπαρξή μας σαν ένας πονοκέφαλος που δεν λέει να φύγει, και επηρεάζει την ικανότητά μας να έχουμε υγιείς σχέσεις, να λειτουργούμε με το πλήρες δυναμικό μας στη δουλειά ή να έχουμε μια ζωή απλώς υποφερτή σε σχέση με αυτό που θα μπορούσε πραγματικά να είναι. Σε βάθος χρόνου, αυτός ο θόρυβος στο φόντο μπορεί να υπονομεύσει τις καριέρες μας, τις φιλίες μας, τους γάμους μας. Μερικές φορές, όπως στην περίπτωση της Στεφανίας, μπορεί ακόμα και να προκαλέσει προβλήματα υγείας.

Από τι αποτελείται αυτή η ομίχλη; Εν μέρει αποτελείται από συναισθήματα και εν μέρει από πεποιθήσεις· ένα κομμάτι της είναι υποσυνείδητο και ένα άλλο κομμάτι της βιοηλεκτρικό. Μπορείτε να το φανταστείτε σαν ένα μοτίβο από παράσιτα, όπως τα παράσιτα στο ραδιόφωνο, που συνήθως εδραιώνεται στα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας, τότε που οι άμυνες μας είναι ουσιαστικά ασχημάτιστες και δεν έχουμε ακόμα διαμορφώσει τους ενήλικους, λογικούς τρόπους σκέψης. Με άλλα λόγια, βρίσκεται έξω από την περιοχή της συνειδητής, λογικής σκέψης, εκείνης που μπορούμε να εκφράσουμε με λέξεις. Είναι σαν ένα ηλεκτρονικό πρόγραμμα που τρέχει στο παρασκήνιο, επηρεάζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας, τις αντιδράσεις και τις συμπεριφορές μας, την άποψή μας για τον εαυτό μας και τον κόσμο- και όλα αυτά συμβαίνουν δίχως καν το συνειδητό μας να το αντιλαμβάνεται.

Σε μερικούς, αυτή η ομίχλη δυστυχίας εμφανίζεται με ευδιάκριτους και συγκεκριμένους τρόπους, όπως ένας έντονος φόβος ή ένα παράλογο άγχος, ένα πρόβλημα σε κάποιον συγκεκριμένο τομέα της ζωής. Σε άλλους, όπως η Στεφανία, είναι πολύ πιο ασαφής και γενική. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος τομέας που δυσλειτουργεί αισθητά, αλλά είναι περισσότερο σαν όλα να μην πάνε ακριβώς όπως θα έπρεπε.

Γι’ αυτό οι προσπάθειες της Στεφανίας δεν της απέφεραν κάποια ανακούφιση. Τα ψυχοθεραπευτικά φάρμακα, όπως τα αντικαταθλιπτικά ή τα αγχολυτικά, δεν μπορούν να διαλύσουν αυτή την ομίχλη. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, μπορούν να απαλύνουν κάπως την επίδρασή της. Από την άλλη, μιλώντας γι’ αυτήν, είτε με φίλους είτε με συμβούλους ή ψυχολόγους, επίσης δεν μπορείς να τη διαλύσεις, γιατί δεν υποχωρεί απέναντι στη λογική και την ανάλυση. Το να προσπαθήσεις απλώς να τη «βγάλεις από μέσα σου» είναι σαν να προσπαθείς να βρεις μια υποβρύχια σπηλιά οδηγώντας στους δρόμους μιας πόλης. Όσο και αν τριγυρνάς, όποια διαδρομή και αν ακολουθήσεις, δεν υπάρχει ποτέ περίπτωση να φτάσεις εκεί. Πρέπει να βγεις από το αυτοκίνητο, να αφήσεις τους δρόμους, να βουτήξεις στο νερό και να κολυμπήσεις, ακολουθώντας μια ολότελα διαφορετική πορεία.

Ευτυχώς, ένα τέτοιο μονοπάτι υπάρχει. Και αυτό ακριβώς αναλύεται σε τούτο το βιβλίο.

Το χειρότερο χαρακτηριστικό που έχει η ομίχλη της δυστυχίας είναι ότι μπορεί να επιμείνει τόσο πολύ που τελικά να καταλήξουμε να τη θεωρούμε «φυσιολογική». Όμως δεν εί­ναι φυσιολογική. Έχουμε σχεδιαστεί έτσι ώστε να διαθέτου­με εκπληκτικές δυνατότητες για ανάπτυξη, αυτορρύθμιση και αυτοΐαση. Ο έμφυτος σχεδιασμός μας είναι τόσο υπέρο­χα δομημένος ώστε να έχουμε μια ζωή γόνιμη, με δημιουργι­κότητα, ικανοποίηση και ευτυχία. Είμαστε φτιαγμένοι για να ζονμε ευτυχισμένοι. Ενστικτωδώς, κάπου βαθιά μέσα μας, το γνωρίζουμε αυτό.Όλοι μας ξέρουμε πώς είναι να νιώθεις μια έκρηξη αγαλλίασης.Όλοι μας, κάποια στιγμή, έχουμε βιώσει μια αίσθηση εκστατικής χαράς και ευφορίας, μόνο και μόνο από το γεγονός πως είμαστε ζωντανοί.

Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί αυτή η εμπειρία πρέπει να εί­ναι τόσο σπάνια και φευγαλέα;

Η απάντηση είναι πως δεν χρειάζεται να είναι.

Η κλινική εμπειρία μας, τις τελευταίες δεκαετίες, μας έχει δείξει πως είναι εφικτό να αποκτήσουμε ξανά αυτή τη σχε­δόν παιδική αίσθηση αγαλλίασης για το γεγονός πως είμαστε ζωντανοί και να απολαύσουμε τη ζωή μας. Με τα πορίσματα της δουλειάς μας, έχουμε φτάσει να πιστεύουμε πως όλοι μας βρισκόμαστε σε τούτη τη γη για να είμαστε χαρούμενοι και υγιείς, για να βιώσουμε την ευτυχία, την αγάπη, τη συνα­ναστροφή και την προσφορά. Μπορείτε να κάνετε τον εαυτό σας καλύτερο, εξυπνότερο, πιο γαλήνιο, πιο συγκεντρωμένο, πιο δυναμικό και πιο βαθιά ευτυχισμένο.

Για να συμβεί όμως αυτό, πρέπει πρώτα να αντιμετωπί­σουμε την ομίχλη της δυστυχίας, να κατανοήσουμε από πού προέρχεται και πώς να τη διαλύσουμε.

Έχουμε αφιερώσει τις τελευταίες δεκαετίες στο να συ­ναρμολογήσουμε αυτό το περίπλοκο παζλ χρησιμοποιώ­ντας τα εργαλεία που μας δίνει η συμβατική ψυχολογία μαζί με τις νέες μεθόδους και τη διορατικότητα που έρχεται από τα τελευταία ευρήματα του τομέα που ονομάζεται ενεργει­ακή ψυχολογία και βρίσκεται στην αιχμή της έρευνας και της θεραπείας/ Από το 1980, οπότε ξεκινήσαμε να εξερευνούμε αυτό το νέο σύνορο με τις συνεδρίες, τα σεμινάρια και τις δημόσιες παρουσιάσεις μας, έχουμε ολοκληρώσει περισσότερες από 45 χιλιάδες θεραπείες με εκπληκτικά και αξιόπιστα αποτελέσματα.

Την τελευταία δεκαετία, έχουμε προσαρμόσει τις μεθόδους μας σε ένα απλό πρωτόκολλο, το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και μόνοι σας. Είναι απλό και ιδιαίτερα αποτελεσματικό. Έχουμε δει χιλιάδες ανθρώπους να το χρησιμοποιούν για να απομακρύνουν τη δική τους ομίχλη δυστυχίας.

Αυτό ακριβώς συνέβη και στη Στεφανία. Σε εκείνη την πρώτη επίσκεψη, την καθοδηγήσαμε στα τέσσερα βήματα αυτού του απλού πρωτοκόλλου:

Βήμα 1: Αναγνώρισε. Πρώτα, κάνοντας μια ανασκόπηση της ζωής της, βοηθήσαμε τη Στεφανία να αναγνωρίσει ένα οδυνηρό γεγονός της πρώιμης ηλικίας της. Η επίδραση εκείνου του γεγονότος, μαζί με τις ιδέες μειονεξίας που σχημάτισε ως αποτέλεσμα το νεαρό μυαλό της Στεφανίας, έριχναν μια βαριά σκιά στον κόσμο της.

Βήμα 2: Καθάρισε. Το επόμενο που κάναμε ήταν να δουλέψουμε μαζί με τη Στεφανία χρησιμοποιώντας ασκήσεις αναπνοής και νευρομυϊκές τεχνικές, προκειμένου να επανευθυγραμμίσουμε τη φυσική ηλεκτρική πολικότητα του σώματός της και να τη βοηθήσουμε να διαλύσει εκείνη την επίμονη ομίχλη.

Πηγή: boro.gr