Τα ρούχα μπορούν να αυξήσουν την αυτοπεποίθησή: Μύθος ή αλήθεια;

Γράφει ο ψυχοθεραπευτής Christophe Andre

Η ντουλάπα της 28χρονης Σοφί είναι γεμάτη με ρούχα που δεν έχει φορέσει ποτέ. Η Μαγκαλί, 5 χρονών, κάθεται κάθε πρωί σκεφτούμε μπροστά στο συρτάρι της για να δει τι θα διαλέξει. Όταν οι γονείς της,της λένε να κάνει γρήγορα γιατί θ' αργήσουν στο σχολείο, . πιάνει πανικός: «Δε μ' αρέσει να ντύνομαι σαν τσιγγάνα!».

Πάει καιρός που το ντύσιμο δε χρησίμευε στον άνθρωπο παρά μόνο για να σκεπάσει τη γύμνια του, να μην κρυώνει. Τώρα πια λειτουργεί ως υποκατάστατο της κλονισμένης μας αυτοεκτίμησης.

Πώς αισθάνεστε όταν αγοράζετε ένα όμορφο ρούχο που σας πηγαίνει πολύ; Περίφημα, σίγουρα... Η αυτοεκτίμησή σας είναι ανεβασμένη. Η εικόνα του εαυτού έχει αναβαθμιστεί για μερικές ώρες ίσως και μέρες, όμως δεν κρατά πολύ. Ο πιο εύκολος τρόπος για άνθρωπο της κοινωνίας της Δύσης, που θέλει να βελτιώσει γρήγορα την εξωτερική εικόνα του, είναι ν' αγοράσει καινούργια ρούχα.

Άραγε θα υπήρχε βιομηχανία μόδας, αν οι άνθρωποι δεν είναι προβλήματα αυτοεκτίμησης; Η τάση για το ωραίο και την αλλαγή αρκεί για να χρηματοδοτήσει μια τόσο μεγάλη βιομηχανία; Δεν είμαστε καθόλου βέβαιοι. Η ανάγκη να είσαι ντυμένος όπως απαιτεί ο περίγυρός σου οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην ανάγκη να διατηρείς σταθερή την αυτοεκτίμησή σου. Πώς αλλιώς εξηγείται η μανία για «σινιέ» ρούχα, να χρυσοπληρώνεις αυτά που φοράς μόνο και μόνο γιατί είναι επώνυμα; Κάποτε, ήταν ιδιαίτερα σικ να φοράς ρούχα μ' ένα κροκοδειλάκι στο πέτο. Αργότερα, ήταν της μόδας να έχεις ζωγραφισμένη στα ρούχα σου τη φωτογραφία ενός πρωταθλητή του πόλο. Ύστερα από λίγο καιρό, κάτι άλλο θα γίνει της μόδας, αφού τελικά το μόνο που ενδιαφέρει τα «θύματα της μόδας» είναι να τρέχουν πίσω απ' τις βιτρίνες, για να δουν τι θα φορεθεί αργότερα, να φορέσουν πρώτοι κάτι που θα γίνει σε λίγο της μόδας, και βέβαια να μην το ξαναφορέσουν μόλις αρχίσουν να το φοράνε όλοι...

Για ποιους λόγους ακολουθούμε τις επιταγές της μόδας;

Δεν ακολουθούν όλοι κατά γράμμα τη μόδα. Ούτε την ακολουθούν όπως να 'ναι, χωρίς λόγο. Εκείνοι που φροντίζουν να φορέσουν κάτι πριν από τους άλλους, το κάνουν κυρίως για να τονώσουν την αυτοεκτίμησή τους. Προσπαθούν να ξεχωρίσουν, να θεωρηθούν πρωτοπόροι, να είναι σε θέση ν' αντιμετωπίσουν το κριτικό και επιτιμητικό βλέμμα «των άλλων», που εξακολουθούν να ντύνονται παλιομοδίτικα. Κολακεύονται, μάλιστα, ορισμένοι από τα περίεργα βλέμματα των άλλων, αντί να ενοχλούνται.
Ορισμένοι, πάλι, ακολουθούν τις επιταγές της μόδας για να μη νιώθουν μειονεκτικά απέναντι στους άλλους. Δεν προσπαθούν να τονώσουν την αυτοεκτίμησή τους αλλά να την προστατέψουν. Ακολουθούν τη μόδα μόνο όταν όλοι κάνουν το ίδιο, κι έτσι αποφεύγουν τα σχόλια όταν δεν τους πάει και πολύ.

Οι πρωτοπόροι βέβαια, όταν «όλοι πια ντύνονται όπως προστάζει η μόδα», την εγκαταλείπουν' δε βοηθά πια την αυτοεκτίμησή τους... προβλήματα αυτοεκτίμησης; Η τάση για το ωραίο και την αλλαγή αρκεί για να χρηματοδοτήσει μια τόσο μεγάλη βιομηχανία; Δεν είμαστε καθόλου βέβαιοι. Η ανάγκη να είσαι ντυμένος όπως απαιτεί ο περίγυρός σου οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην ανάγκη να διατηρείς σταθερή την αυτοεκτίμησή σου. Πώς αλλιώς εξηγείται η μανία για <σινιέ» ρούχα, να χρυσοπληρώνεις αυτά που φοράς μόνο και μόνο γιατί είναι επώνυμα; Κάποτε, ήταν ιδιαίτερα σικ να φοράς ρούχα μ' ένα κροκοδειλάκι στο πέτο. Αργότερα, ήταν της μόδας να έχεις ζωγραφισμένη στα ρούχα σου τη φωτογραφία ενός πρωταθλητή του "όλο. Ύστερα από λίγο καιρό, κάτι άλλο θα γίνει της μόδας, αφού τελικά το μόνο που ενδιαφέρει τα «θύματα της μόδας» είναι να τρέχουν πίσω απ' τις βιτρίνες, για να δουν τι θα φορεθεί αργότερα, να φορέσουν πρώτοι κάτι που θα γίνει σε λίγο της μόδας, και βέβαια να μην το ξαναφορέσουν μόλις αρχίσουν να το φοράνε όλοι...

Λεν ακολουθούν όλοι κατά γράμμα τη μόδα. Ούτε την ακολουθούν όπως να 'ναι, χωρίς λόγο.

Εκείνοι που φροντίζουν να φορέσουν κάτι πριν από τους άλλους, το κάνουν κυρίως για να τονώσουν την αυτοεκτίμησή τους. Προσπαθούν να ξεχωρίσουν, να θεωρηθούν πρωτοπόροι, να είναι σε θέση ν' αντιμετωπίσουν το κριτικό και επιτιμητικό βλέμμα «των άλλων», ζουν εξακολουθούν να ντύνονται παλιομοδίτικα. Κολακεύονται, μάλιστα, ορισμένοι από τα περίεργα βλέμματα των άλλων, αντί να ενοχλούνται.

Ορισμένοι, πάλι, ακολουθούν τις επιταγές της μόδας για να μη νιώθουν μειονεκτικά απέναντι στους άλλους. Δεν προσπαθούν να τονώσουν την αυτοεκτίμησή τους αλλά να την προστατέψουν. Ακολουθούν τη μόδα μόνο όταν όλοι κάνουν το ίδιο, κι έτσι αποφεύγουν τα σχόλια όταν δεν τους πάει και πολύ.

Οι πρωτοπόροι βέβαια, όταν «όλοι πια ντύνονται όπως προστάζει η μόδα», την εγκαταλείπουν' δε βοηθά πια την αυτοεκτίμησή τους... Γιατί η αυτοεκτίμησή aas λέει ν' αγοράζετε ρούχα της μόδας και μετά να μην τα φοράτε;
Πώς εξηγείται η συμπεριφορά της Σοφί, που αγοράζει συνέχεια , χα χωρίς ποτέ να τα φορά, όπως κάνουν κι άλλοι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται από χαμηλή αυτοεκτίμηση;

Η διαδικασία ακολουθεί δύο φάσεις:

Φάση πρώτη: Μέσα στο κατάστημα, επηρεασμένη από την α σφαίρα, η Σοφί αποδέχεται αυτό που της προτείνει η πωλήτρια. Έτσι, νιώθει ότι ανήκει κι εκείνη στο μαγικό, λαμπερό κόσμο καταστήματος, με την πωλήτρια, τις άλλες πελάτισσες, τις φωτογραφίες των μοντέλων στους τοίχους...

Φάση δεύτερη: Όταν η Σοφί γυρίζει στο σπίτι, δε βρίσκεται στο μαγικό, τεχνητό κόσμο, αλλά μέσα στη δική της πραγματικέ τα. Πριν από λίγο συναντήθηκε στις σκάλες με τον ένοικο του διαμερίσματος, σε δυο μέρες τελειώνει το Σαββατοκύριακο, και επιστρέφει στη δουλειά της. Το «έξοχο φόρεμα της μόδας», που έκανε όμοια με τις άλλες μέσα στο κατάστημα, κινδυνεύει να τραρ όλα τα βλέμματα επάνω της, τώρα που βρίσκεται στο δικό της χ' Φαντάζεται κιόλας τις αντιδράσεις τους. Έτσι, εγκαταλείπει τα νούργια ρούχα, τα κρεμάει στην ντουλάπα και δεν τα ξαναφορά.

Η επίπονη δοκιμασία στο δοκιμαστήριο

Το δοκιμαστήριο ρούχων είναι ο χώρος όπου «εκδηλώνονται όλες νευρώσεις, οι εσωτερικές αμφιβολίες της πελάτισσας»35, εκεί or.au κιμάζεται η αυτοεκτίμησή της. Είναι το σημείο συνάντησης αν*, στην ιδεατή εικόνα (που προβάλλει μέσα από το καινούργιο ρ και στην πραγματική εικόνα του εαυτού (πώς εκείνη βλέπει τον τό της στον καθρέφτη και μέσα από το βλέμμα της πωλήτριας). δημοσκόπηση που έγινε για το ραδιόφωνο, έξω από το δόκιμα?-;' μεγάλου πολυκαταστήματος, έδειξε τις αντιδράσεις κάθε πε' ' σας : «Σήμερα τίποτα δε μου πηγαίνει... Ενω μου αρεσει σαν στα, είναι χάλια επάνω μου», «Σιχαίνομαι να μου πετάνε την αλήθεια στα μούτρα», και η σωστή παρατήρηση στη συνέχεια: «Όλα αυτά, βέβαια, είναι στο μυαλό μου, δε φταίει ο καθρέφτης...».

Θα είχε, αλήθεια, μεγάλο ενδιαφέρον να γινόταν μια μελέτη με απαντήσεις γυναικών σχετικά με την αυτοεκτίμησή τους, πριν μπουν στο δοκιμαστήριο, και μετά. Ας το σκεφτούν οι εκκολαπτόμενοι μόδιστροι...

Μόδα και περιθώριο

Μερικές περιθωριακές ομάδες είχαν δική τους μόδα, όπως το περίφημο κίνημα «πανκ», στη δεκαετία του '70. Καθώς πάλευαν ενάντια στο κοινωνικό κατεστημένο, φρόντιζαν να έχουν εξεζητημένη εμφάνιση, σε σημείο υπερβολής. Σιγά σιγά όμως, η έμμονη αυτή τάση τους κατέληξε να τους καταπιέζει το ίδιο με τη «συμβατική» μόδα. Ζήσαμε από κοντά το κίνημα αυτό όταν σπουδάζαμε στο Βερολίνο και τους βλέπαμε να περνούν ώρες ατέλειωτες μπροστά στον καθρέφτη, για να ετοιμάσουν το περίφημο «look punk», ακριβώς όσες ώρες διήρκεσε το πρώτο Διευθυντήριο της Γαλλικής Δημοκρατίας! Σήκωναν όρθια τα μαλλιά τους, πέρναγαν με αφρό ξυρίσματος, ανακατεμένο με μπίρα, τούφα τούφα τα μαλλιά για να στέκονται, έβαζαν επιμελώς ανάμεσα μεγάλες παραμάνες, ξέσχιζαν τα ρούχα τους, δήθεν τυχαία, σε ορισμένα σημεία... Εκείνοι που είχαν χαμηλή αυτοεκτίμηση δυσκολεύονταν πολύ να κάνουν τη διαδρομή από το σπίτι ως τον τόπο συνάντησης. Δεν είναι εύκολο να μπαίνεις με εμφάνιση πανκ σ' ένα λεωφορείο της γραμμής, σε λαϊκή γειτονιά, την ώρα που σχολάνε οι εργαζόμενοι...

Πηγή: boro.gr