Αστρολογία feat Μεταφυσική: Μια σχέση με προβλήματα

Το ξεκαθαρίζω από την αρχή προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Με τον όρο "Μεταφυσική" δεν αναφέρομαι στην Αριστοτελική διάστασή της αλλά στην πιο «χαλαρή» και κοινώς εννοούμενη υπόσταση της, εκείνη δηλαδή που περικλείει οτιδήποτε ενδεδυμένο με «μυστικές» ή «απόκρυφες» δυνάμεις.

Αστρολογία και Μεταφυσική... Κάποτε η συνύπαρξη αμφοτέρων σε ένα ενιαίο σχήμα μπορεί να θεωρούνταν αυτονόητη. Σήμερα όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει και εξ αιτίας της μάλλον κακής χρήσης από τους ίδιους τους αστρολόγους, η «αδελφική» σχέση Αστρολογίας και Μεταφυσικής μοιάζει περισσότερο με εκείνη μεταξύ ενός εφήβου και της οικογένειας του. Αν δηλαδή η Αστρολογία θέλει πραγματικά να βρει το δρόμο της και να καταξιωθεί ως ανθρωπιστική επιστήμη, θα πρέπει μεν να κρατήσει κάποιες από τις αρχές με τις οποίες γαλουχήθηκε από την «μάνα» Μεταφυσική αλλά παράλληλα να απαλλαγεί από τα δεσμά και τις εξαρτήσεις, που τις συνοδεύουν. Με μια λέξη «να απογαλακτιστεί», στοχεύοντας κυρίως στο να αποτυπώσει το «Λόγο των άστρων» σε μια ευκρινή και πολύ πιο σύγχρονη γλώσσα.

Κι εδώ το πρόβλημα-εμπόδιο είναι διπλό. Από τη μια πλευρά, έχουμε να κάνουμε με την απροθυμία για έναν εκσυγχρονισμό της «μεταφυσικής γλώσσας» και την αποκρυπτογράφηση των νοημάτων της σε σχέση με τον υλικό κόσμο μας, κάτι που έχει ήδη επιχειρηθεί εδώ και δεκαετίες, κυρίως όμως από την πλευρά των φυσικών και ιδιαίτερα σε σχέση με τον Ανατολικό μυστικισμό.

Αλλά και η Δυτική Εσωτερική παράδοση, βρίθει επίσης από διδαχές και παραδοχές, πολλές από τις οποίες έχουν γίνει πλέον κτήμα της ανθρωπότητας μέσω μιας διαφορετικής οδού, αυτής των Επιστημών. Και παρατηρείται πλέον το παράδοξο φαινόμενο, κάποιοι κύκλοι να διατείνονται πως κατέχουν «απόκρυφα μυστικά» για τον άνθρωπο και τις κοσμικές δυνάμεις, την ίδια στιγμή που αυτά είναι πλέον κοινός τόπος.

Η γνώμη μου είναι, πως σήμερα οι περισσότεροι «κύκλοι» αυτού του είδους αποσκοπούν περισσότερο στην αλληλοϋποστήριξη των μελών τους και όχι τόσο στην εμβάθυνση ή την αποκάλυψη κάποιων μυστηρίων, που απλά... δεν είναι πια μυστήρια.

Οι αποκρυφιστικοί-μεταφυσικοί κύκλοι έπαιξαν το ρόλο τους μια χαρά, σε δύσκολες μάλιστα εποχές για την Γνώση, διατηρώντας κάτω από συχνά αυστηρούς κώδικες αλήθειες και νοήματα, που επιβεβαιώθηκαν αργότερα και από αυτήν την άποψη δεν είναι διόλου για πέταμα. Όμως πολλές από τις διδαχές αυτού του «κρυφού σχολειού» έχουν πλέον βγει στο φως με όχημα τις σύγχρονες Επιστήμες και την Ψυχολογία, που με τη σειρά τους διευκρίνισαν και επέκτειναν ακόμη περισσότερο τις μέχρι πρότινος «άγνωστες αλήθειες».

Για παράδειγμα, κατά τη γνώμη μου η αποκαλούμενη «Εσωτερική» Αστρολογία, στην πραγματικότητα δεν είναι παρά ένας προθάλαμος της μεταγενέστερης Ψυχολογικής Αστρολογίας και πέρα από την αναγνώριση της ιστορικής συμβολής της στην αστρολογική σκέψη, ο ρόλος της είναι πλέον παρωχημένος. Ωστόσο, το ειδικό βάρος του τίτλου της είναι τέτοιο, που πολύ εύκολα χρησιμοποιείται ως διαβατήριο από ποικίλους διδασκάλους, εκτός ή εντός εισαγωγικών -συνήθως το δεύτερο- και οι οποίοι βέβαια μην έχοντας κάποιο ουσιαστικό έργο να επιτελέσουν, αναλώνονται σε μια επιχειρηματολογία περί της «ορθής Εσωτερικής σκέψης», όπως ακριβώς έκαναν και κάνουν τα αριστερών φρονημάτων «γκρουπούσκουλα», διεκδικώντας την αποκλειστική κληρονομιά του Μαρξισμού-Λενινισμού.

Παράλληλα, ερχόμαστε αντιμέτωποι και με το «σύνδρομο του ιερατείου», την θέση και άποψη δηλαδή πως οι «αμύητοι» πρέπει να μένουν μακριά από την «αληθινή γνώση». Εδώ, το βασικό επιχείρημα είναι η ενδεχόμενη «βεβήλωση» της, η χρήση της δηλαδή έξω από κάθε φιλοσοφικό υπόβαθρο ή σεβασμό σε αυτήν και συνήθως με σκοπό το ίδιον όφελος. Σε αρκετές περιπτώσεις όμως δεν πρόκειται παρά για ένα εύκολο «άλλοθι» των ...«φωστήρων» που προασπίζονται την υποτιθέμενη αυθεντία και το κύρος τους με ασπίδα μια δήθεν «μυστική γνώση» ή οποία βεβαίως «πουλάει» τρελά στους ατυχείς ακολούθους τους. Και οι τελευταίοι βέβαια φέρουν ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης για το έλλειμμα των κριτηρίων τους, που χρίζει «διδάσκαλο» τον κάθε τυχάρπαστο ηγετίσκο. Η υπακοή και η υπομονή είναι εκείνη που θα τους ανταμείψει και κάποτε ίσως γίνουν κι αυτοί «masters» σε άλλα «πρόβατα» που περιμένουν στην ουρά.

Και καλά αν ο εκάστοτε «αφέντης» είναι εξοπλισμένος με πραγματικά προσόντα. Η αποδοχή ενός τέτοιου ιεραρχημένου σχήματος επαφίεται στον καθένα, ανάλογα με την κοσμοθεωρία και τον χαρακτήρα του. Το πρόβλημα όμως γίνεται ακόμη μεγαλύτερο από τους δήθεν «φωτισμένους», που πουλώντας φύκια για μεταξωτές κορδέλες ...μπουρδολογούν ακατάσχετα περί ...συμπάντων και ζωδίων, εκμεταλλευόμενοι αφ' ενός την ευπιστία ή το έλλειμμα παιδείας ενός κοινού που δεν έχει μάθει ακόμα να διακρίνει τον πραγματικό εργάτη του πνεύματος από έναν εγωπαθή μωροφιλόδοξο αλλά και αφ' ετέρου το γεγονός πως το «θολό» πεδίο της Μεταφυσικής δεν απαιτεί σχεδόν καμία απόδειξη για τα όσα διατείνονται οι ταγοί του. Ή παίρνεις όλο το «πακέτο» ή βγαίνεις εκτός «νυμφώνος».

Και το ...ανακάτεμα καλά κρατεί, με θύμα την ίδια την Αστρολογία, που παραμένει εγκλωβισμένη ανάμεσα στην πίστη και την γνώση, χωρίς να πηγαίνει ούτε με τη μια ούτε με την άλλη.

Στα πλαίσια μιας αστρολογικής παραφιλολογίας ακούμε και διαβάζουμε συχνά για «προηγούμενες ζωές», «αγγέλους», «πύλες», «μοίρες του θανάτου» «κακόβουλους αστέρες» κι άλλα τέτοια ενδιαφέροντα, που όλα τους σχεδόν είναι μια Εσωτερική κληρονομιά και προϊόντα της σύμπραξης ανάμεσα στην Αστρολογία και την -τότε- μεταφυσική σκέψη.

Προσωπικά, δεν τα απαξιώνω αφού είναι τμήμα μιας αξιόλογης παράδοσης αλλά θεωρώ πως δεν είναι σκόπιμο να εμπλέκονται σε αυτήν την μορφή με την Αστρολογία. Κι αυτό γιατί πέρα από το ασαφές του χαρακτήρα τους, συνήθως συνοδεύονται από μια κουλτούρα ανάλογη με εκείνην των αρχαίων πολιτισμών της Ανατολής, όπου το άτομο όφειλε να υποταχθεί στην μοίρα που όριζε γι' αυτό κάποιος βασιλιάς-θεός. Το «μεταφυσικό μοντέλο» βασίζεται σε αυτήν την παραδοχή. Το μεταφυσικό τρομάζει ή τρομοκρατεί, το ορθολογικό όχι.

Και δεν έχει κανείς παρά να ανατρέξει σε αστρολογικά εγχειρίδια ή πονήματα του παρελθόντος για να του ...σηκωθεί η τρίχα κάγκελο από αυτά που θα διαβάσει.

Αντίθετα, ο Ελληνικός τρόπος σκέψης ήθελε το άτομο να σέβεται μεν τους νόμους και τις παραδόσεις αλλά παράλληλα να αναπτύσσει και την δική του βούληση, την δική του ατομικότητα.

Από τη μια πλευρά λοιπόν η μοιρολατρία, βασική προϋπόθεση για την συντήρηση ενός βαθιά απολυταρχικού καθεστώτος κι από την άλλη ένα «δικαίωμα στη διαφορετικότητα», συνυφασμένο με την -καλώς ή κακώς- εφαρμοσμένη Δημοκρατία.

Αυτό είναι στην πραγματικότητα το διακύβευμα. Θέλουμε μια Αστρολογία, δέσμια κάποιων «ιερών κανόνων» που δίνει αποκλειστική προτεραιότητα στο «όλον» και τρέφει την απολυταρχία του ενός ή μια Αστρολογία με κέντρο τον Άνθρωπο; Στην δεύτερη δεν χωράνε οι βαριές μεταφυσικές σκιές, που σχηματισμένες σε μια φοβική περίοδο ή από φοβικά μυαλά έχουν ανάλογα χαρακτηριστικά: Επισείοντας διάφορους κοσμικούς «μπαμπούλες», αρνούνται την δυναμική της ανθρώπινης συνείδησης, πνίγουν την ελευθερία της έκφρασης και στην ουσία αποκρύπτουν την αλήθεια.

Γιατί είναι τελείως διαφορετικό να μιλάμε για ένα φιλοσοφικό υπόβαθρο, το οποίο είναι πραγματικά απαραίτητο, ώστε η Αστρολογία να μην εκφυλιστεί σε ένα μηχανιστικό εργαλείο πρόβλεψης, από το να ξεπλένουμε κάθε ερμηνευτικό κενό στην κολυμβήθρα της Μεταφυσικής και μάλιστα της... παλιομοδίτικης!

Το έχω ξαναγράψει: Μια προσέγγιση του τύπου «ότι έγινε, ήταν καρμικό», δεν προδίδει τίποτε άλλο από μια άρνηση ή αδυναμία να ψάξουμε μέσα μας, διερευνώντας τα αίτια μιας «ατυχίας» ή αποτυχίας. Ένας από τους βασικούς στόχους της Αστρολογίας είναι η αυτογνωσία και η κατανόηση της διαφορετικότητας μας, μέσα στο συμπαντικό πλαίσιο που ζούμε.

Η εμπορευματοποίησή της αδυνατίζει αυτόν τον στόχο, το ίδιο όμως πράττει και η μετατροπή της από τέχνη του Φυσικού, σε περιθωριακό δεκανίκι του Μεταφυσικού.

Οι αστρολόγοι που -εκούσια ή ακούσια- παρέχουν κακές υπηρεσίες στην τέχνη που υπηρετούν, συνηθίζουν να «φορτώνουν» τις ερμηνείες και τις προσεγγίσεις τους με το βάρος μιας περισπούδαστης μεταφυσικής «εγκυρότητας», η οποία ωφελεί είτε την ματαιοδοξία, είτε το πορτοφόλι τους.

Η Αστρολογία δεν είναι θρησκεία για να χρειάζεται ανάλογες «ενέσεις» αλλά ένα σύστημα ερμηνείας, που παρά την υπέρ-χιλιετή ζωή του δεν έχει κερδίσει ακόμη την επίσημη αποδοχή των επιστημονικών κύκλων, ακριβώς εξ αιτίας αυτής της «ντόπας».

Έτσι, το ίδιο κοινό που εξακολουθεί να διαβάζει τις καθημερινές προβλέψεις -στα «χαζά» μεν αλλά σαν... Ευαγγέλιο, υποστηρίζει ένθερμα -παραμυθιάζεται είναι δυστυχώς η καταλληλότερη λέξη- τα πομπώδη αξιώματα μιας κακώς εννοούμενης μεταφυσικής αντίληψης, τα οποία βέβαια ποτέ δεν αποδεικνύονται, κρατώντας την Αστρολογία μακριά από κάθε έννοια επιστημοσύνης. Τα διάφορα ζωδιακά «φυλακτά» ή «φίλτρα» με τα οποία κάποιοι σχεδόν πλουτίζουν, απομυζώντας τους «βαρεμένους», όπως επίσης και τα γνωστά «λυσίματα» και «δεσίματα», είναι μερικά από τα αναπόφευκτα συνεπακόλουθα...

Ευτυχώς που η ίδια η Επιστήμη, συχνά μάλιστα αυτοαναιρούμενη, κάνει εκείνη τα βήματα προς την Αστρολογία. Ερευνητές και διανοητές -καθ' όλα λογικοί- έχουν περάσει αρκετές φορές τα όρια του «επιστημονικού καθωσπρεπισμού», διακινδυνεύοντας τη φήμη και το κύρος τους, για να αναγνωρίσουν πως κάτι αληθινό κρύβεται πίσω από τις «αστρολογικές δοξασίες». Και για μένα, με την ταχύτητα και την άγνοια κινδύνου που προχωρούν οι φυσικοί, είναι δεδομένο πως δεν αργεί η στιγμή που θα αποκαλυφθούν όλες οι ενεργειακές πτυχές της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στον άνθρωπο και το σύμπαν, ο κρίκος που λείπει για να συμπληρωθεί το πάζλ. Θα πρέπει όμως παράλληλα οι αστρολόγοι να κάνουν χρήση των ευρημάτων της επιστημονικής σκέψης, όπως επίσης και των πορισμάτων της Ψυχολογίας, διαφορετικά ο λόγος τους θα ηχεί πάντα σαν ξεπερασμένος.

Έχω επίγνωση ότι με το παρόν άρθρο ανοίγω μεγάλες πληγές και ότι τα περισσότερα βέλη θα είναι εξ οικείων. Όμως δεν θα πάψω να υποστηρίζω την αναγκαιότητα μιας σύγχρονης Αστρολογίας, βασισμένης κυρίως σε έναν ορθό λόγο, προσβάσιμο, αντιληπτό από τον μέσο νου και κυρίως ανθρώπινο και όχι «ξύλινο» μεταφυσικό. Έναν λόγο που τοποθετεί τον άνθρωπο στην θέση που του αρμόζει, ως αυτεξούσιο ρυθμιστή και αστάθμητο παράγοντα, με δικαίωμα χρήσης του κύριου όπλου που διαθέτει, της συνειδητότητάς του.

Κουράστηκα να διαβάζω δήθεν βαθυστόχαστες μελέτες που έχουν σαν αποκλειστικό τους στόχο να τραβήξουν την προσοχή του κοινού με τίτλους ή φράσεις όπως «καρμικές σχέσεις» ή «Σκορπιός, το ζώδιο του θανάτου». Γιατί όχι της αναγέννησης παρακαλώ; Ως πότε η αναπαραγωγή του φόβου μπροστά στο άγνωστο θα συντηρεί την «αυθεντία» των «σοφών»;

Η «αύρα» της Μεταφυσικής μπορεί -και πρέπει- να υπάρχει στη σκέψη και τη ζωή μας, όπως τα παραμύθια που μεταφέρουν συμβολικά στα παιδιά μια αίσθηση των κοσμικών αρχετύπων. Δεν μπορεί όμως πλέον η Μεταφυσική να είναι το κύριο όχημα για την Αστρολογία. Κι αν η τελευταία πρόκειται κάποτε να «παντρευτεί» την Επιστήμη, θα πρέπει πρώτα να θεραπευτεί από την παιδική ασθένεια της, πριν αυτή γίνει χρόνια.