Έρις, το Δώρο των Θεών
από το Γ. Ριζόπουλο
Ο πέμπτος νάνος
Ένα, μέχρι τότε άγνωστο, ουράνιο σώμα εντοπίστηκε και αναγνωρίστηκε από την αστρονομική ομάδα του Μάικ Μπράουν την περίοδο 2003-05. Η «βάπτιση» του ήταν σχετικά περιπετειώδης. Ξεκίνησε ως UB-313, μετονομάστηκε σε Ζήνα, παραλίγο να γίνει Περσεφόνη και τελικά το 2006, ύστερα από …ομηρικούς καυγάδες στους κόλπους της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης, αποφασίστηκε να του δοθεί το όνομα της πιο ...ανεπιθύμητης αρχαίας θεάς.
Η Έρις είναι μεγαλύτερη από τον Πλούτωνα και έχει ένα φεγγάρι, τη Δυσνομία. Η περίοδος περιφοράς της γύρω από τον Ήλιο είναι 557 χρόνια και επειδή κινείται σε πάρα πολύ ελλειπτική τροχιά, ο χρόνος παραμονής της σε κάθε ζώδιο δεν είναι ο ίδιος. Από το 1800 ως το 1846 ήταν στον Υδροχόο, παρέμεινε στους Ιχθύες ως τη δεκαετία του 1920 και σήμερα βρίσκεται στην 22η μοίρα του Κριού.
Με τον Πλούτωνα, τη Δήμητρα, την Ουμέα και το Μάκε-μάκε απαρτίζουν την νεοσύστατη ομάδα των νάνων πλανητών, εκείνων δηλαδή που είναι σχετικά μικροί για την κατηγορία τους και η τροχιά τους δεν είναι «καθαρή» αλλά εμπλέκεται με την τροχιά άλλων γειτόνων τους. Η Έρις στο περιήλιο της περνάει μέσα από την τροχιά του Πλούτωνα, όπως και αντίστοιχα ο Πλούτωνας μέσα από εκείνη του Ποσειδώνα.
Όμως ποια μπορεί να είναι η αστρολογική της ταυτότητα; Κάποιοι βιάστηκαν να την συσχετίσουν με το Ζυγό (διεθνείς σχέσεις, κοινωνικά ρεύματα, πολιτική, κλπ) κάτι όμως που δεν φαίνεται να ευσταθεί, σύμφωνα τουλάχιστον με τα δικά μου στοιχεία. Η μάλλον αφελής άποψη ότι το όνομα που αποδίδεται σε κάθε πλανήτη συνδέεται οπωσδήποτε με τις ιδιότητες του, τείνει να δημιουργήσει μια σύγχυση, ανάλογη με αυτήν που προέκυψε με τη Δήμητρα. Πολλοί θεώρησαν αυτόματα ότι η Έρις συνδέεται με διαμάχες πολέμους κλπ και η …έρευνα τους σταμάτησε εκεί. Ακολούθησαν μάλιστα και …βαρύγδουπες δηλώσεις που πιστοποιούσαν τη συσχέτιση του πλανήτη με την συγκρουσιακή διάσταση του Ζυγού (οι φανεροί εχθροί…)
Ευτυχώς όμως, ο μεγάλος χρόνος παραμονής της σε κάθε ζώδιο (από 20 χρόνια, ως …120) διευκολύνει πρακτικά τη διερεύνηση των επιδράσεων της στην εξέλιξη του πολιτισμού και το μόνο που χρειάζεται είναι η προσεκτική εξέταση των εκάστοτε δεδομένων.
Η δική μου αίσθηση είναι ότι η εμπλοκή του νέου πλανήτη σε …έριδες, συγκρούσεις αλλά και τη διαμόρφωση διεθνών συσχετισμών δεν είναι καθόλου προφανής. Για παράδειγμα η προτεινόμενη συσχέτιση της Έριδας στον Κριό με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (ξεκίνησε με σύνοδο Δία-Έριδας) και την διάσπαση του κόσμου σε δύο στρατόπεδα αφήνει πολλά κενά, αφού ο πλανήτης παραμένει στο ζώδιο εδώ και 80 χρόνια χωρίς να υπάρχει κάποια διαρκής αναλογία στις εξελίξεις. Τουλάχιστον ιστορικά, είναι προφανές ότι και οι δύο μεγάλοι πόλεμοι του 20ου αιώνα ανήκουν στην ίδια ενότητα και κάτω από αυτό το πρίσμα η παρουσία της Έριδας στους Ιχθύες μέχρι το 1925-26 αναιρεί την θέση της ως κοινού παρονομαστή σε διεθνείς διαμάχες τέτοιου τύπου. Ούτε βέβαια η Ρωσική Επανάσταση, που ουσιαστικά μέχρι το 1990 όρισε τον ένα πόλο του «διχασμένου κόσμου», μπορεί να ενταχθεί στις επιρροές της Έριδας στον Κριό.
Επιπρόσθετα οι έντονες όψεις των άλλων αργών πλανητών (ιδίως του Ουρανού) με την Έριδα σε όλο αυτό το διάστημα δεν πρόσφεραν μάλλον καμία «πατρότητα» σε αστρολογικά …ορφανές διεθνείς αναφλέξεις. Τόσο η σύνοδος των δύο πλανητών το 1926-28, όσο και οι άλλες όψεις που ακολούθησαν (τετράγωνο το 1950 και το 92, αντίθεση το 72) δεν δικαιολογούν στο παραμικρό τον όποιο συσχετισμό του νέου πλανήτη με θέματα …Ζυγού.
Αντίθετα σε έναν άλλο τομέα η συμβολή της Έριδας δείχνει πολύ πιο προφανής.
Όταν το μικρό γίνεται ακόμη μικρότερο…
Διερευνώντας τη φύση του νέου πλανήτη αξίζει να σταθούμε στα όσα συνέβησαν μετά το 1925, όταν η Έρις μπήκε στον Κριό, ορίζοντας μια νέα εποχή για τα θέματα που την αφορούν. Κατά τη γνώμη μου, αν κάτι άλλαξε δραματικά μετά τη δεκαετία του 1920, αυτό είχε να κάνει με την αντίληψη για το μικρόκοσμο. Και κυρίως βέβαια με τη Φυσική και την Ιατρική.
Ίσως τα ίδια τα γεγονότα εκείνων των χρόνων μιλούν από μόνα τους: Η διατύπωση της «Αρχής της Απροσδιοριστίας» από τον Χάιζενμπεργκ και η ανακάλυψη της πενικιλίνης από τον Φλέμινγκ έθεσαν τα θεμέλια μιας νέας εποχής με κύρια χαρακτηριστικά το ηλεκτρονικό της υπόβαθρο και την ουσιαστική αντιμετώπιση όλων των ασθενειών, που μέχρι εκείνα τα χρόνια μάστιζαν τον πλανήτη. Η εφεύρεση του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου και η ανακάλυψη των ιών στη δεκαετία του 1930 ήταν επίσης μια πολύ σημαντική καμπή.
Από τότε κύλησε πολύ νερό στο μύλο… Από τη μια, στα πλαίσια της διερεύνησης του μικρόκοσμου των στοιχειωδών σωματίων, φθάσαμε σε ογκώδεις όσο και εξαιρετικά περίπλοκες κατασκευές τύπου Cernκι από την άλλη η κοινωνία μας βρίθει πλέον από θεραπευτές και εναλλακτικές τεχνικές για …κάθε γούστο. Και βέβαια, σταδιακά, κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα αναπτύχθηκαν οι μεταμοσχεύσεις οργάνων, η γενετική μηχανική και η πλαστική χειρουργική.
Η συνειδητοποίηση του μικρόκοσμου
Ωστόσο, για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, η σύγχρονη Ιατρική βρέθηκε σε σημείο καμπής λίγο νωρίτερα, στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η Έρις πέρασε στους Ιχθύες, σε σύνοδο μάλιστα με τον Ποσειδώνα. Η λειτουργικότητα ενός πλανήτη με επιστημονική «ταυτότητα» στο Ιχθυακό περιβάλλον αποδείχθηκε καταλυτική σαρώνοντας την άγνοια και τις προκαταλήψεις, που μάστιζαν το χώρο. Μέχρι εκείνα τα χρόνια η Ιατρική επιστήμη εξελισσόταν με πολύ αργούς ρυθμούς εγκλωβισμένη στην πίστη για την «αυτόματη γένεση» παθογόνων αιτιών. Η πιο ουσιαστική καινοτομία κρατούσε από τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν ο Τζένερ εισήγαγε τον εμβολιασμό για την αντιμετώπιση της ευλογιάς (με τον Ουρανό στην Παρθένο) και αυτό που σήμερα όλοι αναγνωρίζουμε ως αιτία των ασθενειών-τα μικρόβια-ήταν μια καθ’ όλα άγνωστη παράμετρος.
Η εφαρμογή της αναισθησίας και της αντισηψίας ήταν μόνον η αρχή μιας ένδοξης περιόδου, όπου γίγαντες όπως ο χημικός Παστέρ και ο μικροβιολόγος Ρ Κοχ όχι μόνον απέδειξαν την ύπαρξη μικροοργανισμών υπεύθυνων για όλες τις μολύνσεις αλλά άνοιξαν το δρόμο και στην φαρμακευτική αντιμετώπιση τους.
Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα είχαν προσδιοριστεί όλες οι παθογόνες αιτίες των «κλασικών» ασθενειών, που στοίχισαν στην ανθρωπότητα εκατομμύρια θυμάτων. Παράλληλα ανακαλύφθηκαν οι βιταμίνες και οι ορμόνες, ενώ με την συνδρομή του Φρόιντ και των διαδόχων του μπήκε σε νέες βάσεις και η Ψυχιατρική.
Είναι πολύ ενδεικτική η γωνιακή θέση της Έριδας στα ωροσκόπια όλων εκείνων που άλλαξαν την ιστορία της Ιατρικής η συνέβαλαν τα μέγιστα με τις έρευνες και τις ανακαλύψεις τους.
Το ίδιο όμως στοιχείο χαρακτηρίζει και τους χάρτες κορυφαίων επιστημόνων σε ένα διαφορετικό πεδίο δράσης, που οδήγησε τελικά στην διερεύνηση των στοιχειωδών σωματίων της Φύσης και την ανάπτυξη της κβαντομηχανικής. Οι Αϊνστάιν, Μπορ Χάιζενμπεργκ και Οπενχάιμερ αξιοποίησαν ο καθένας με τον τρόπο του τα «δώρα» της γωνιακής Έριδας στο ωροσκόπιο τους. Η ικανότητα του πλανήτη να αναλύει να οργανώνει και να συστηματοποιεί υποδηλώνεται και από την επίσης γωνιακή του θέση στο ωροσκόπιο του ιδρυτή της Σαϊεντολογίας Ρον Χάμπαρντ, του Μπιλ Γκέιτς αλλά και του …σκακιστή Κασπάροφ.
Η Παρθένος
Από τα πρώτα στοιχεία λοιπόν, φαίνεται μια αστρολογική συσχέτιση του μακρινού πλανήτη με θέματα που συνήθως αποδίδουμε στο ζώδιο της Παρθένου. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι στην κλίμακα της εξέλιξης η Παρθένος κατέχει το ουσιαστικό κλειδί για αυτό που με ψυχολογικούς όρους μπορεί να περιγραφεί σαν η χειραφέτηση του Εγώ από το Ασυνείδητο. Συνδέεται με όλες τις τεχνικές η τα νοητικά «τεχνάσματα» που εξυπηρετούν αυτόν τον σκοπό και μυθολογικά έχουν αποδοθεί ως «τα δώρα των θεών», χωρίς τα οποία οι εκάστοτε ήρωες δεν θα κατάφερναν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τέρατα και …δράκους. Ο κερματισμός, η αποστασιοποίηση, ακόμη και η προβολή περιγράφονται πολύ παραστατικά σε μύθους όπως του Περσέα, που για να αποκεφαλίσει τη Μέδουσα αξιοποίησε τόσο τα φτερωτά πέδιλα του Ερμή, όσο και την καθοριστική συμβουλή της Αθηνάς να αντικρίσει το μυθικό τέρας μέσα από την αντανάκλαση στην ασπίδα του.
Προσωπικά εκτιμώ ότι η Έρις, έχοντας μια ουσιαστική σχέση με τη συνειδητότητα και τις κατακτήσεις του πνεύματος είναι εξαιρετικά ευεργετική στην εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού, τουλάχιστον όσον αφορά την ορθολογική του ανάπτυξη. Κάτω από αυτό το πρίσμα, μπορεί να συνδέεται επίσης με τα Γράμματα η ακόμη και κλάδους της Παιδαγωγικής που κινούνται περισσότερο στην κατεύθυνση μιας «Μοντεσσοριανής» αντίληψης. Αυτό που μένει να διαπιστωθεί είναι αν και ποιες από τις …λοιπές «αρμοδιότητες» του ζωδίου καλύπτει η Έρις σε ατομικό η συλλογικό επίπεδο. Ποια δηλαδή μπορεί να είναι η σχέση της συνολικά με την τεχνολογία, την ειδίκευση, με θέματα περιβάλλοντος, εργασίας, τη …στρατιωτική πειθαρχία αλλά και τη Δημόσια Υγεία.
Άρης VsΈριδα
Ο μικρόκοσμος σε αναταραχή
Είναι αξιοσημείωτο ότι σε όλες τις καταγραμμένες περιπτώσεις επιδημιών γρίπης, στους αντίστοιχους χάρτες της Νέας Σελήνης υπάρχει κάποια δυσαρμονική όψη ανάμεσα στον Άρη και την Έριδα, είτε «κανονική» είτε ιδιοσυναστριακή. Με δεδομένο το θετικό και μάλλον ήπιο χαρακτήρα της Έριδας ξεκινώ με την παραδοχή ότι ο Άρης αναστατώνει το μικρόκοσμο καθιστώντας τους ιούς πιο επιθετικούς, όπως ακριβώς αναστατώνει την ορμονική λειτουργία όταν συνδέεται δυσαρμονικά με τη Σελήνη.
Η παράλληλη ενεργοποίηση της επιστημονικής κοινότητας για την αντιμετώπιση των διαφόρων προβλημάτων είναι αυτονόητη. Ο Ρόμπερτ Κοχ, που είχε μια σύνοδο των δύο πλανητών στον 7ο οίκο του ωροσκοπίου του επονομάστηκε «κυνηγός μικροβίων» εξ αιτίας της μεγάλης επιμονής και της αποτελεσματικότητας του στην αντιμετώπιση του …αόρατου εχθρού. Βέβαια οι επιδράσεις ενός πλανήτη είναι τελείως διαφορετικές στο άτομο απ’ ότι στο κοινωνικό σύνολο, όπου ο Άρης είναι πολύ πιο εύκολο να ενεργοποιεί την Έριδα με ανεπιθύμητο τρόπο, …ξεσηκώνοντας τα μικρόβια.
Εξ άλλου, στο δεύτερο σημαντικό και καταγραμμένο πεδίο δράσης της Έριδας-το μικρόκοσμο των στοιχειωδών σωματίων-έχουμε ένα πρόσφατο παράδειγμα προβληματικής λειτουργίας. Το πασίγνωστο πείραμα στο Cern τερματίστηκε λίγες ημέρες μετά την έναρξη του με μια ακριβή αντίθεση των δύο πλανητών.
Ευτυχώς δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια ανάλογη εχθρική σχέση με τους υπόλοιπους συνοδοιπόρους του Ηλιακού συστήματος, τουλάχιστον στην πρόσφατη ιστορία. Αντίθετα οι αντίστοιχες όψεις της Έριδας με τον Ουρανό η τον Πλούτωνα που θα μπορούσαν να έχουν χειρότερες συνέπειες σε παγκόσμιο επίπεδο, συντέλεσαν μάλλον σε κρίσιμες επιστημονικές ανακαλύψεις σχετικές με το μικρόκοσμο παρά σε επιδημίες. Αυτές τις κρατά …σφιχτά στην αγκαλιά του ο Ποσειδώνας και τις εξαπολύει κάθε φορά που κάποιος τον …εκνευρίζει.
Το μεγαλύτερο μέρος του παρόντος άρθρου δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό «Ζωή και Ζώδια», με αφορμή τον …παγκόσμιο πανικό που ξέσπασε εξ αιτίας της «γρίπης των χοίρων».