Εισαγωγή στην Ψυχολογική Αστρολογία

Ο κλάδος της Ψυχολογικής Αστρολογίας ακούγεται πολύ σε όσους έχουν ασχοληθεί με την Αστρολογία και ονομάζεται έτσι επειδή ασχολείται μεταξύ άλλων με τη χρήση της Αστρολογίας ως εργαλείου ανάλυσης της προσωπικότητας του ατόμου και εύρεσης των δυνατών και αδύνατων σημείων του με σκοπό να το βοηθήσει στην πληρέστερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του. Εκτός από την ανάλυση της προσωπικότητας όμως η Ψυχολογική Αστρολογία χρησιμοποιείται και σαν πρόβλεψη. Προβλέπει όμως όχι τόσο γεγονότα, όσο ψυχολογικές καταστάσεις στις οποίες θα βρεθεί ένα άτομο, διλήμματα που θα έχει να αντιμετωπίσει, καθώς και επιλογές που θα χρειαστεί να κάνει.

Η κύρια διαφορά της Ψυχολογικής Αστρολογίας από την παραδοσιακή Αστρολογία είναι ότι δεν θεωρεί ότι το αποτέλεσμα των αστρολογικών θέσεων είναι προκαθορισμένο. Πιστεύει ότι η τελική επιλογή για τις αποφάσεις που θα πάρει καθένας από μας είναι δική του και βασίζεται στην ελευθερία της θέλησης του. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι μέσω της πρόβλεψης ανιχνεύονται απλά κάποιες τάσεις. Τάσεις στις οποίες το άτομο έχει την ευχέρεια να συναινέσει ή να εναντιωθεί ή να τις παρακάμψει. Έτσι ζητούμενο της αστρολογικής πρόβλεψης είναι η καταγραφή αυτών των τάσεων, η ενημέρωση του ατόμου για τις καταστάσεις που αναμένεται να αντιμετωπίσει και η συμβουλευτική στάση απέναντι του για να πάρει τις αποφάσεις που εκείνος θέλει για να προχωρήσει στη ζωή του.

Για τους παραπάνω λόγους η Ψυχολογική Αστρολογία συχνά αναφέρεται στα έντυπα και ως Συμβουλευτική Αστρολογία.

Μέρος Ι^o

Τα σύμβολα της Ψυχολογικής Αστρολογίας

Οι παραπάνω διαφοροποιήσεις μας δείχνουν το πόσο διαφορετικά κινείται η Ψυχολογική Αστρολογία από πλευράς ερμηνείας πάνω στην πρόβλεψη. Εκτός από τις διαφορές αυτές όμως, η Ψυχολογική Αστρολογία διαφέρει από την παραδοσιακή και στον τρόπο που αντιμετωπίζει τα αστρολογικά σύμβολα. Έτσι για παράδειγμα οι πλανήτες δεν είναι για την ψυχολογική αστρολογία απλοί δείκτες γεγονότων (ο Κρόνος στον τάδε οίκο θα επιφέρει τέτοια γεγονότα), αλλά αντιστοιχούν σε ψυχολογικές δυνάμεις ή διεργασίες που λειτουργούν μέσα μας σαν ένστικτα και μας ωθούν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές.

Θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε με άλλα λόγια και ως εξής: Οι πλανήτες είναι σύμβολα ψυχικών τάσεων που δρουν ως «προσωπικότητες» μέσα στον ψυχισμό μας, δημιουργώντας μάλιστα μέσα από τις θέσεις, τις όψεις και τη λειτουργία τους τα λεγόμενα συμπλέγματα, δηλαδή «κυκλώματα» συμπεριφοράς που υιοθετήθηκαν κάποια στιγμή στη ζωή μας ως αντίδραση σε κάποιες συνθήκες κι από τότε επαναλαμβάνονται μηχανιστικά.

Τα κυκλώματα αυτά δρουν αυθόρμητα και μηχανιστικά όσο δεν έχουμε συνειδητοποιήσει την ύπαρξη τους. Εάν συνειδητοποιήσουμε όμως την ύπαρξη τους είναι δυνατό να τα παρακάμψουμε ή να τα «ξεγελάσουμε» ή ακόμα και να τα αφήσουμε να διαλυθούν, χωρίς να μας επηρεάζουν πλέον. Γι’ αυτό και ένα από τα κύρια ζητούμενα της ψυχολογικής αστρολογίας είναι η κατανόηση αυτών των συμπλεγμάτων, ώστε να μη δρουν πλέον μηχανιστικά, αλλά μετά από δική μας επιλογή. Αυτό όπως θα δούμε είναι στην ουσία η ψυχολογική ερμηνεία αυτού που συχνά διαβάζουμε ή αναγνωρίζουμε ως «ατομικοποίηση» ή αυτοσυνείδηση.

Εκτός από τους πλανήτες όμως η Ψυχολογική Αστρολογία αντιμετωπίζει και τα άλλα σύμβολα της Αστρολογίας με διαφορετικό τρόπο. Ζώδια, οίκοι, στοιχεία και ποιότητες έχουν όλα μία διαφορετική προσέγγιση, την οποία θα δούμε στη συνέχεια της παρουσίασης. Προς το παρόν όμως, ας κάνουμε μία στάση στους πλανήτες κι ας δούμε πιο αναλυτικά τη σημασία τους με βάση την ψυχολογική αστρολογία. Και θα ξεκινήσουμε από τους λεγόμενους Προσωπικούς Πλανήτες.

Οι Προσωπικοί Πλανήτες

Οι προσωπικοί πλανήτες θεωρείται γενικά ότι αντιπροσωπεύουν τα βασικά ένστικτα επιβίωσης που απαντώνται στα περισσότερα μέλη του ζωικού βασιλείου. Συνειδητά ή ασυνείδητα τα ένστικτα αυτά διακρίνονται από εκείνα που - όπως θα δούμε παρακάτω στους κοινωνικούς πλανήτες - θεωρείται ότι εμφανίζονται μόνο στο ανθρώπινο είδος.

Ο Ήλιος λέγεται από τους περισσότερους αστρολόγους της ψυχολογική αστρολογίας ότι αντιστοιχεί στο Εγώ. Σε εκείνο δηλαδή το κομμάτι της προσωπικότητας μέσω του οποίου ο άνθρωπος προσπαθεί να ελέγξει τον εαυτό του και τις παρορμήσεις του. Είναι εκείνο το κομμάτι της προσωπικότητας που προσπαθεί να ενώσει τον ψυχισμό και να τον κάνει να λειτουργήσει κάτω από τη σκοπιμότητα ενός Σκοπού. Στην περίπτωση που το άτομο καταφέρει να ενεργοποιήσει τον Ήλιο του επιδεικνύει κατά την Hammakerιδιότητες Λέοντα στη συμπεριφορά του ή ιδιότητες που έχουν να κάνουν με τον πέμπτο του οίκο. Γίνεται γενναιόδωρος, ηγετικός, δημιουργικός, συγκεντρωμένος στο στόχο κι αυτά ανεξαρτήτως του ζωδίου που βρίσκεται ο Ήλιος του. Στην περίπτωση όμως που η τάση αυτή εκφράζεται με δυσκολία το άτομο μπορεί να εμφανίζεται εγωιστικό, φιλόδοξο, αυταρχικό και υπερβολικά περήφανο.

Από ψυχολογικής πλευράς η Σελήνη υποδεικνύει το προσωπείο μας, τη συμπεριφορά που υιοθετούμε δηλαδή προκειμένου να ευχαριστήσουμε τους άλλους. Η συμπεριφορά αυτή όσο κι αν φαίνεται περίεργο βγαίνει υποσυνείδητα από μέσα μας γιατί έχουμε εκπαιδευτεί σε αυτήν από πολύ μικρή ηλικία κι έχει γίνει κομμάτι του εαυτού μας. Η Σελήνη όμως δείχνει και αντίστροφα τι περιμένουν οι άλλοι από μας και τι δείχνουμε για να τους ευχαριστήσουμε. Με την έννοια αυτή δρα περιοριστικά στο Εγώ, καθώς αυτό είναι αναγκασμένο να περάσει μέσα από τους περιορισμούς και την αποδοχή των άλλων. Εάν δεν το πράξει, οι ασυνείδητες (ή στον εξωτερικό κόσμο κοινωνικές) δυνάμεις θα εξεγερθούν και θα το αποκηρύξουν. Με μία σωστά δομημένη Σελήνη το άτομο είναι σε θέση να υλοποιήσει ή να ενταχθεί σε ένα σχέδιο και να πειθαρχήσει σε ένα σκοπό. Εάν δεν τα καταφέρει, εμφανίζεται αναξιόπιστο, χωρίς πειθαρχία υπακοής και με ανικανότητα ένταξης.

Από ψυχολογικής πλευράς ο Ερμής αντιπροσωπεύει τις ενστικτώδεις ικανότητες του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του, να ταξινομεί τις πληροφορίες και να τις μεταδίδει στους άλλους ανθρώπους. Εκτός από τους άλλους όμως ο άνθρωπος χρησιμοποίησε την ικανότητα αυτό κατά τη διάρκεια της ιστορίας και σαν εργαλείο για να παρατηρήσει τον εαυτό του. Με τον τρόπο αυτό ξεκίνησε από την αντίληψη των άλλων για να καταλήξει και στην αντίληψη του εαυτού του. Η ικανότητα αυτή είναι πολύ χρήσιμη για την ψυχολογική εξέλιξη του καθώς του επιτρέπει να παρατηρεί και να συγκεντρώνει δεδομένα που τον βοηθούν να αυξάνει τον έλεγχο στις αντιδράσεις του. Στην ουσία δηλαδή η ικανότητα αυτή έρχεται να υποβοηθήσει το έργο του Ήλιου, το έργο του Σκοπού. Ωστόσο, ο τρόπος της αυτοπαρατήρησης δεν είναι και τόσο αντικειμενικός όσο συνήθως νομίζουμε. Αντίθετα από ό, τι πιστεύουμε οι περισσότερη η αντίληψη δεν είναι αντικειμενική. Δε βλέπουμε δηλαδή τα πράγματα αντικειμενικά. Τουναντίον έχουμε μάθει να ξεχωρίζουμε κάποια συγκεκριμένα δεδομένα από όλα τα υπόλοιπα και να δίνουμε σημασία μόνο σε αυτά. Άλλος έχει μάθει π.χ. να παρατηρεί τη γλώσσα του σώματος ενώ άλλος περιμένει να του ακούσει κάτι με λέξεις. Ο τρόπος που έχουμε μάθει να συλλέγουμε αυτές τις πληροφορίες αλλά και να επικοινωνούμε γενικότερα είναι τις περισσότερες φορές αυθόρμητος και λειτουργεί αυτόματα μέσα μας. Μέρος της διαδικασίας αυτοπαρατήρησης ωστόσο είναι και το να αναγνωρίσουμε και την επιλεκτική ικανότητα παρατήρησης μας και να δούμε πώς αυτή επηρεάζει τις αποφάσεις μας και τα συμπεράσματα που βγάζουμε για τον εαυτό μας και για τους άλλους.

Από ψυχολογικής πλευράς η Αφροδίτη συμβολίζει εκείνη την ενστικτώδη τάση του ατόμου που το οδηγεί να λαμβάνει στα πλαίσια της κοινότητας (ή αγέλης) μία «στάση» υπέρ ή κατά μίας κατάστασης, μίας συμπεριφοράς κάποιου μέλους, μίας απόφασης της κοινότητας. Η στάση αυτή της Αφροδίτης δρα συνήθως ενοποιητικά, καθώς οδηγεί σε έλξη με άλλα άτομα που έχουν παρόμοια «στάση». Η Αφροδίτη συντάσσεται με την πλειοψηφία και απομονώνει τους αντάρτες και τη μειοψηφία. Στη συνείδηση ανέρχεται ως συνειδητή στάση ζωής, συνειδητές αξίες, πράγματα που μας αρέσουν (και μας ενώνουν) ή δε μας αρέσουν (και μας χωρίζουν από τις άλλες ομάδες), προτιμήσεις και απαξιώσεις. Το άτομο με σωστά δομημένη Αφροδίτη είναι σε θέση να βρίσκει λύσεις και να συμβιώνει, αναγνωρίζει και διαχειρίζεται σωστά την ανάγκη του να ενωθεί (άρα και να αρέσει για να προσελκύσει) και προβάλλει ισορροπημένα τον εαυτό του προς αυτή την κατεύθυνση. Αντίθετα η μη σωστά δομημένη Αφροδίτη οδηγεί σε προβλήματα στην εικόνα που νομίζει ότι προβάλλει το άτομο προς τα έξω, ανησυχία, αντικρουόμενα συναισθήματα απαξίωσης (δεν αξίζω) ή εγωισμού (μόνο εγώ αξίζω).

Από ψυχολογικής πλευράς ο Άρης είναι το αντίθετο της Αφροδίτης. Αν η Αφροδίτη αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία, ο Άρης είναι η μειοψηφία. Συμβολίζει το άτομο που στέκεται απέναντι στην ομάδα και προσπαθεί να προβάλλει ή να υπερασπιστεί τον εαυτό του απέναντι σε αυτήν. Αντιμετωπίζει όμως την αντίδραση της ομάδας που δεν επιθυμεί τη διαφοροποίηση. Και μάλιστα όσο περισσότερο προσπαθεί το άτομο να διαφοροποιηθεί, τόσο η πλειοψηφία προσπαθεί περισσότερο να το συμμορφώσει. Το αποτέλεσμα της διαμάχης είναι να παρουσιάζεται ο Άρης ως αντάρτης και διαλυτικό στοιχείο, αλλά στην πραγματικότητα είναι απαραίτητος, γιατί με αυτόν ξεκινά η διαδικασία αυτοσυνείδησης του ατόμου. Με τον Άρη ξεπερνάμε τις συμβατικότητες που υιοθετούμε προκειμένου να συμμετέχουμε σε μία ομάδα και αρχίζουμε και αναρωτιόμαστε για την ουσία της συμμετοχής μας σε αυτήν και κατά πόσον ικανοποιεί όντως τις προσωπικές μας ανάγκες. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι ότι ξεκινάμε να βλέπουμε γενικότερα κάτω από το πέπλο των πραγμάτων και να ψάχνουμε σε μας και τους άλλους τα πραγματικά κίνητρα και τα πραγματικά θέλω. Με την έννοια αυτή ο Άρης μας δίνει μία σημαντική ώθηση να καταλάβουμε τον εαυτό μας, αλλά να αναζητήσουμε και πιο ουσιαστικές και ειλικρινείς σχέσεις (έστω κι αν μεσολαβεί μία διαδικασία «κάθαρσης»).

Οι Κοινωνικοί Πλανήτες

Οι κοινωνικοί πλανήτες αντιστοιχούν όπως είπαμε και πριν σε ενστικτώδεις ανάγκες που δεν απαντώνται στα άλλα ζώα αλλά εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην ιστορία στο ανθρώπινο είδος. Οι ανάγκες αυτές έχουν να κάνουν με τη δημιουργία κοινωνικών δεσμών, που λειτουργούν σε ένα υψηλότερο επίπεδο από την απλή συνάφεια συμφερόντων. Πρόκειται για την κοινή ιδεολογία και τη θέσπιση και τη λειτουργία των νόμων. Το ανθρώπινο είδος έχει διαπιστωμένα δείξει κατά τη διάρκεια της ιστορίας ότι έχει έμφυτη μέσα του αυτή την τάση να δημιουργεί ένα συνεκτικό ιδεολογικό υπόβαθρο για τη συμβίωση του με άλλους ανθρώπους, αλλά και ένα συγκεκριμένο πλαίσιο κανόνων και ρόλων που διευκολύνουν τη λειτουργία της κοινότητας.

Στα πλαίσια αυτά ο Δίας αντιπροσωπεύει την αυθόρμητη τάση του ανθρώπου για πνευματική ενατένιση, για αναζήτηση του παραπάνω από τη ζωή, για αναζήτηση της ψυχής και του ηθικά καλού και κακού όπως προκύπτει από πνευματικές διδαχές κι όχι από την ανάγκη συμβίωσης και τις υλικές και κοινωνικές συνθήκες, όπως συμβαίνει με την Αφροδίτη. Στην προσπάθεια για πνευματική ενατένιση, ο Δίας αναζητεί όλο και περισσότερες γνώσεις (και μάλιστα γνώσεις με τη μορφή της σοφίας περισσότερο παρά της απλής πληροφορίας) συμβάλλοντας σε συνεχή επέκταση της γνώσης, της ενόρασης, της αντίληψης, των οριζόντων. Η συνεχής επέκταση βεβαίως σημαίνει και έλλειψη δομής, σημαίνει και υπερβολή σημαίνει και έλλειψη σύνεσης και ρεαλισμού. Την υπερβολή αυτή θα έλθει αργότερα να αναπληρώσει ένας άλλος πλανήτης, ο Κρόνος. Στο δίπολο Δία / Κρόνου (που είναι ένα τρίτο δίπολο θηλυκού/ αρσενικού μετά το Ήλιος/Σελήνη και Άρης/Αφροδίτη) ο Δίας εκφράζει τη «θηλυκή» ενατενιστική φύση για τη ζωή, τη αυθόρμητη συμπάθεια προς τη θρησκεία και τους δασκάλους, την κατανόηση προς τις ψυχικές ανάγκες των μελών μίας οικογένειας, κλπ.

Από ψυχολογικής πλευράς ο Κρόνος θεωρείται ότι είναι το στάδιο πριν την ατομικοποίηση μας (ο Ήλιος). Είναι ο πατέρας που βάζει κανόνες, περιορίζει και απαιτεί αλλά επιβραβεύει και την προσπάθεια επιτρέποντας ελευθερίες. Με αυτό τον τρόπο μαθαίνει να αυτοαξιολογείται κι ο ίδιος κι αυτό το σύστημα το διατηρεί στη συνέχεια και στην υπόλοιπη ζωή του. Όπως λέει και η M.E.Harding«Η συνειδησιακή ωρίμανση αναδύεται μόνο εξαιτίας της δυσαρέσκειας» και «το ένα ένστικτο εναντιώθηκε στο άλλο και το έθεσε υπό τον έλεγχο του δίνοντας έτσι έναρξη στη σύγκρουση ανάμεσα στην επιθυμία και τις αντικειμενικές καταστάσεις. Αυτή η σύγκρουση που ανάγκαζε το άτομο να διαλέξει, αν δεν ήθελε να εγκαταλειφθεί στο δισταγμό και τα αποδιοργανωτικά του αποτελέσματα, οδήγησε στη συνειδητότητα». Από ψυχοθεραπευτικής πλευράς ο Κρόνος είναι καταθλιπτικός, ενώ ο Δίας μανιακός. Σε επίπεδο συμβολισμών και στο δίπολο Δία/Κρόνου ο Κρόνος συμβολίζει την πρακτική και αυστηρή φύση του συντηρητικού «συζύγου», που επιθυμεί να διατηρεί εξωτερικά το statusquo, ανεξάρτητα από τα καλέσματα της ψυχής των ανθρώπων στην ομάδα που εκείνος ήταν επικεφαλής. Από υπερβολική κυριαρχία του Κρόνου προκύπτει μία κατάσταση άκρατου συντηρητισμού και εμμονής στα καθιερωμένα. Την κατάσταση αυτή έρχονται να ξεπεράσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο οι λεγόμενοι εξωκρόνιοι πλανήτες.

Οι Εξωκρόνιοι Πλανήτες

Οι εξωκρόνιοι πλανήτες είναι πλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί σχετικά πρόσφατα (τα τελευταία 300 χρόνια) και γι’ αυτό η μελέτη τους σε κάποιες περιπτώσεις όπως στον Πλούτωνα δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί πλήρως. Γενικά μιλώντας θεωρούνται ότι δεν επηρεάζουν ατομικά τον καθένα από μας αλλά επιδρούν στο συλλογικό μας υποσυνείδητο των ανθρώπων διαμορφώνοντας περισσότερο τάσεις συμπεριφοράς που αφορούν μία ολόκληρη γενιά ανθρώπων.

Από ψυχολογικής πλευράς ο Ουρανός είναι αυτός που βάζει μπροστά την αντικειμενική γνώση, ανεξαρτήτως αν αυτή αρέσει ή δεν αρέσει στις κατεστημένες δομές ή ακόμα και στον εαυτό μας. Επεκτείνουμε το Εγώ στο Εμείς και εφαρμόζουμε το ένστικτο επιβίωσης στην ομάδα. Έτσι η ομάδα πλέον παίρνει τη θέση του Εγώ σαν το αντικείμενο υπεράσπισης και επιβίωσης. Επιπλέον η ομάδα γίνεται ψυχολογικά ο ευρύτερος χώρος που κινείται πλέον ο εαυτός μας. Με τον τρόπο αυτό ο ο Ουρανός έρχεται να αποδομήσει τον Κρόνο, να ξεπεράσει τις δομές και να τις ανανεώσει. Κινείται με γνώμονα το κοινό καλό, δίνοντας όμως λίγη σημασία στα επιμέρους συναισθήματα των ατόμων. Γι’ αυτό έχει συνδεθεί συμβολικά και με το δυτικό κόσμο, που έχει σαν κυρίαρχο χαρακτηριστικό του την πρόοδο ως αυτοσκοπό, ξεχνώντας το κόστος της συναισθηματικής αλλοτρίωσης για τον άνθρωπο.

Από ψυχολογικής πλευράς ο Ποσειδώνας από την άλλη εμφανίζεται ως η αντίδραση στον Ουρανό. Συμβολίζει τις μαζικές ιδεολογίες, το αντίθετο του ατομικού φιλελευθερισμού, τη συμπόνια και την εμβάθυνση στα συναισθήματα πέρα από την πρόοδο για την πρόοδο. Όπως κι ο Ουρανός μας βοηθάει να δούμε ότι υπάρχει κάτι πέρα από το Εγώ, μόνο που τώρα δεν το βλέπουμε νοητικά, το βλέπουμε συναισθηματικά, το πονάμε. Κατά το Rudhyarο Ποσειδώνας σχετίζεται περισσότερο με το Δία παρά με την Αφροδίτη. Έρχεται στο σημείο εκείνο που ο Δίας έχει ασχοληθεί με γνώση κάθε επιστητού και έχει αρχίσει να δημιουργεί την εντύπωση ότι είναι ο Μεσσίας. Είναι αυτός που δείχνει στον υποψήφιο «Μεσσία» την τρομακτική ευρύτητα του ανθρώπινου πόνου και τον κάνει να συνειδητοποιεί πόσο ευτελής είναι η δική του προσπάθεια να αναδειχθεί ατομικά, μπροστά στο μέγεθος της ανθρώπινης ανάγκης. Είναι εκείνος που θα βάλει το διανοούμενο στην υπηρεσία του μαζικού κινήματος, το θρησκευτικό ηγέτη στην ηγεσία της κοινωνικής επανάστασης και τον ιδεολόγο στην υπηρεσία του ταξικού αγώνα.

Αν από ψυχολογικής πλευράς ο Ουρανός συμβολίζει τη νοητική ενσωμάτωση του άλλου στον Εαυτό και ο Ποσειδώνας τη συναισθηματική, ο Πλούτωνας συμβολίζει τη φυσική ενσωμάτωση. Η σάρκα του άλλου γίνεται σάρκα δική μας και γι’ αυτό ο Πλούτωνας συνδέεται με το σεξ. Τα αποκτήματα του άλλου γίνονται δικά μας, γι’ αυτό και συνδέεται με τον όγδοο οίκο. Η ζωή του ακόμα συνδέεται με τη δική μας και η μοίρα τους γίνεται κοινή στη ζωή και το θάνατο. Η δύναμη που νιώθουμε από αυτή την απόλυτη ένωση είναι μεθυστική. Κατά την Hammakerμπορούμε πολύ εύκολα να οδηγηθούμε σε σύμπλεγμα δύναμης. Η αίσθηση της δύναμης γίνεται αυτοσκοπός. Κατά το Rudhyarόμως σκοπός του Πλούτωνα είναι ακριβώς να τιθασεύσει τον Άρη. Αναγνωρίζει την ύπαρξη της δύναμης και της επίδρασης που μπορούμε να έχουμε πάνω στον άλλο, αλλά την ίδια στιγμή αυτοπεριορίζεται. Εδώ είναι που ο Άρης πρέπει να υποτάσσεται και να ελέγχεται ως εργαλείο.