Οι απαρχές της ψυχικής εξέλιξης-Από τον Κριό στους Διδύμους

Κριός: Το Σπερματικό Εγώ

Για το ανθρώπινο είδος η ψυχική εξέλιξη και κατ’ επέκταση όλες οι κατακτήσεις του πολιτισμού είναι συνυφασμένες με την ανάπτυξη της συνειδητότητας του. Και μπορούμε να πούμε ότι με μαθηματικούς όρους η «ικανή και αναγκαία συνθήκη» για την ύπαρξη της συνειδητότητας είναι το σύμπλεγμα του Εγώ.

Το Εγώ νοείται ως φορέας «αρσενικών» δυνάμεων και στην αρχή της Δημιουργίας υπήρχε μόνον σπερματικά, επιτελώντας ένα αποκλειστικά γονιμοποιό έργο. Η σταδιακή χειραφέτηση του από τις δυνάμεις του Ασυνείδητου έφερε κυριολεκτικά τα πάνω-κάτω στην ανθρώπινη εξέλιξη, προάγοντας τις δικές του αξίες με κύριο σύμμαχο την επίσης «αρσενική» λογική. Στον αντίποδα το «θηλυκό» συναίσθημα λογίζεται ως αρωγός των δυνάμεων του Ασυνείδητου, εξ ου και η κατά Γιουγκ αρχική «αντιπαλότητα» των δύο ψυχικών λειτουργιών.

Στην πρώτη φάση της εξέλιξης για το Εγώ, η ζωή βιωνόταν σαν απίστευτη ευτυχία με ένα αίσθημα εμπιστοσύνης ανάλογο με αυτό που νοιώθει ο πιστός απέναντι στο Θεό του. Και σε αυτή τη φάση η θεότητα είναι βέβαια γένους θηλυκού, αφού το Ασυνείδητο νοείται σαν τέτοιο. Είναι η «Μεγάλη Μητέρα», η οποία έχει κάθε δικαίωμα στη ζωή και το θάνατο των υπηκόων της. Είναι η πληρότητα, η αφθονία, η τροφοδότρια γη, η μητέρα φύση που εκπληρώνει την υπόσχεση της γέννησης και της ζωής. Παράλληλα, είναι και η αιμοσταγής θεά του θανάτου, της καταστροφής και της ηδονής που παρασύρει στο χαμό.

Και αν με την εξέλιξη της Συνείδησης και του πολιτισμού η λατρεία της Μεγάλης Μητέρας εξαλείφθηκε για να αντικατασταθεί σταδιακά από αρσενικές θεότητες «κατ’ εικόνα και ομοίωση» της «αρσενικής» αντίληψης, η επιρροή της παραμένει ισχυρή και δημοφιλής μέχρι και σήμερα, είτε ενσωματωμένη στα νέα θρησκευτικά δόγματα (π.χ. η Παναγία), είτε ως «Μητέρα Φύση» που διεκδικεί το δίκιο της σε έναν τεχνολογικά αμετροεπή κόσμο.


Σε αυτή την πρωτόγονη φάση το Εγώ, που δεν έχει χειραφετηθεί ακόμη, βιώνει τα πράγματα ως απόλυτα μοιραία, αφού εξαρτάται άμεσα από τη Θεά του όπως ακριβώς και το έμβρυο στη μήτρα από τη μητέρα του. Κατά διαστήματα δίνει σημεία της ύπαρξης του, γρήγορα όμως κουρασμένο από την προσπάθεια ξανά-βουλιάζει με ανακούφιση στην προστατευτική μήτρα. Όλη αυτή η κατάσταση αστρολογικά αντιστοιχεί στο υδάτινο στοιχείο, το οποίο ωστόσο σε αυτό το στάδιο εμφανίζεται και λειτουργεί ενιαία, χωρίς τη μετέπειτα διάκριση του σε Καρκίνο, Σκορπιό και Ιχθύ.
Προς το παρόν δεν υπάρχει συνείδηση ικανή να κάνει τέτοιες διακρίσεις, ούτε βέβαια μια συνείδηση που να μπορεί να κρίνει ποιο από τα τρία «νερά» εξυπηρετεί καλύτερα τους σκοπούς της και με ποιον τρόπο. Συνολικά η υδάτινη ποιότητα συνδέεται με την αναπαραγωγή και το θάνατο, πρακτικά δηλαδή έχει τις βασικές ιδιότητες του Σκορπιού.


Από τα υπόλοιπα ζώδια τα μόνα που συμμετέχουν και ...σίγουρα υπάρχουν είναι ο Κριός, ο Ταύρος και οι Δίδυμοι που αντιπροσωπεύουν τις βασικές λειτουργίες της ζωής, αυτές που σε γενικές γραμμές διαθέτουν μέχρι σήμερα και οι φίλοι μας τα ζώα (βασικά ένστικτα, τροφή, αντίληψη).
Ο Κριός παρότι περιέχει όλες εκείνες τις ιδιότητες που μπορούν να συμβάλλουν σε ένα είδος επανάστασης απέναντι στην κυριαρχία του Ασυνείδητου, δεν έχει ακόμη τα πνευματικά εφόδια που θα μπορούσαν να κάνουν το εγχείρημα του επιτυχημένο. Έτσι η «αρσενικότητα» του περιστρέφεται κυρίως γύρω από τη σεξουαλική του υπεροχή, όπως ακριβώς συμβαίνει ακόμη και σήμερα με πολλούς άνδρες Κριούς, οι οποίοι πρακτικά αναπαράγουν τις αρχέγονες τάσεις του ζωδίου.

Δίδυμοι: Ο διαχωρισμός των αντιθέτων

Το ζώδιο που σε αυτή τη φάση έδωσε το έναυσμα για την αλλαγή των ισορροπιών ήταν οι Δίδυμοι και βέβαια η σχέση τους με τις αντιληπτικές λειτουργίες και τη νόηση ήταν εκείνη που τους έδωσε αυτό το «δικαίωμα». Η συσσώρευση της πληροφορίας συνέδραμε αποφασιστικά στο πρώτο σημαντικό εξελικτικό άλμα για την αναπτυσσόμενη Συνείδηση, ωστόσο, την πιο καταλυτική συνεισφορά είχε ο «διπλός» χαρακτήρας του ζωδίου.

Όσο η ψυχική και φυσική ζωή παρέμενε σε πρωτόγονο στάδιο, όλα διέπονταν από τις αρχές του «συμπεριφορισμού». Οι ζωτικές ανάγκες και όχι κάποιου είδους ηθικά κριτήρια ήταν εκείνες που όριζαν τις επιλογές των ανθρώπων, όπως ακριβώς συνέβαινε και με το σκύλο του Παυλώφ. Ωστόσο, η παντελής έλλειψη ηθικών κριτηρίων επέδρασε καταλυτικά στην εξέλιξη του Συνειδητού, το οποίο επιπλέον εκμεταλλευόμενο την πανάρχαια «μέθοδο της αντιγραφής» και τη «διπλή» υπόσταση -γνωρίσματα που στο σύνολο τους χαρακτηρίζουν αρχετυπικά τους Διδύμους- μπόρεσε να κάνει το μεγάλο άλμα.

Σε αυτή τη φάση που τα σημάδια της απαντώνται σε όλες τις πρωτόγονες κοινωνίες, οι έννοιες του «καλού» και του «κακού» είναι συνώνυμες του «ισχυρού» και του «αδύναμου», αφού το βασικό κριτήριο είναι η αποτελεσματικότητα των προσπαθειών. Έτσι για παράδειγμα ο «μάγος» της φυλής αξιολογείται σύμφωνα με τις ικανότητες και το ρεαλισμό που επιδεικνύει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων, ανεξάρτητα από τα μέσα που χρησιμοποιεί. Κι αν μια ανθρωποθυσία μπορεί να φέρει τη βροχή η να αυγατίσει τα θηράματα, είναι ευπρόσδεκτη παρά τον «ανήθικο» χαρακτήρα της.

Η θεώρηση ότι το «καλό» ταυτίζεται με το «αποτελεσματικό» οδήγησε από τη μια πλευρά στην ανάγκη «αντιγραφής» και υιοθέτησης της ενέργειας των καταστρεπτικών φυσικών δυνάμεων που κυριαρχούσαν στη ζούγκλα της καθημερινότητας-ιδιαίτερα όσων είχαν επιβιωτική αξία-ενώ παράλληλα έφερε την πρώτη διάσπαση σε έναν μέχρι τότε «ακίνητο» κόσμο.

Με ψυχολογικούς όρους το αναπτυσσόμενο Εγώ «δανείστηκε» από τη φύση την δυνατότητα να σκοτώνει και διαπιστώνοντας τα οφέλη που προέκυψαν την κράτησε μέχρι σήμερα. Φυσικά το ίδιο συνέβη και στο φυσικό πεδίο… Αν το Εγώ είχε ηθικές αρχές δεν θα συνειδητοποιούσε ποτέ την ικανότητα του να καταστρέφει και δεν θα έφθανε ποτέ στη χειραφέτηση του από το Ασυνείδητο.
Εδώ πρέπει να σημειώσω ότι το στάδιο της αφομοίωσης των καταστρεπτικών δυνάμεων από το Εγώ ορίζεται στην ψυχολογία ως το «στάδιο των διδύμων», αφού η όλη διαδικασία παραπέμπει στο μυθολογικό μοτίβο της σύγκρουσης μεταξύ δύο αδελφών (Κάιν-Άβελ, Σεθ-Ώρος). Με τη συνδρομή του ζωδίου των Διδύμων ο κόσμος για το αναπτυσσόμενο Εγώ έγινε πια ...διπλός. Και το κάθε τι απέκτησε το αντίθετο του.

Το παρόν άρθρο είναι μέρος από «Το Αρχέτυπο του Ζωδιακού», που υπάρχει στην ενότητα της Ψυχολογικής Αστρολογίας.