Φιλοσοφία της Αστρολογίας – Οι έννοιες του Πεδίου και του Κύματος

από το Β. Παπαδολιά

Στην προηγούμενη δημοσίευση μας που αφορούσε τη Φιλοσοφία της Αστρολογίας αναλύσαμε τι σήμαινε η έκφραση «Όπως Επάνω έτσι και Κάτω» στην Αστρολογία της Αρχαίας Εποχής. Δείξαμε πώς ο αρχαίος άνθρωπος, ανυποψίαστος για τις τεράστιες αποστάσεις μεταξύ του Ουρανού και της Γης, έψαχνε στον κόσμο του Αναλογίες για να κατανοήσει τον κόσμο και να χρησιμοποιήσει τους Φυσικούς Νόμους προς όφελος του. Είδαμε πώς η έννοια της Απόστασης και της Μέτρησης ήταν έννοιες που δεν είχαν ενδιαφέρον για τον Αρχαίο Κόσμο και γι’ αυτό οι αρχαίοι επιστήμονες δεν ασχολήθηκαν ιδιαιτέρως μαζί τους.

Ο προσανατολισμός προς την Μέτρηση άρχισε να γίνεται γεγονός με την έλευση των Αράβων. Οι Άραβες χρησιμοποίησαν πρώτοι το δεκαδικό αριθμητικό σύστημα, το οποίο απλοποίησε ιδιαιτέρως τις μαθηματικές πράξεις και έδωσε τεράστια ώθηση στην Άλγεβρα αλλά και στις Μετρήσεις. Έχοντας ένα τέτοιο εργαλείο στα χέρια τους οι Άραβες Αστρολόγοι χρησιμοποίησαν σε μεγάλη ευρύτητα τους λεγόμενους Κλήρους, σημεία που κατεξοχήν απαιτούσαν υπολογιστικές πράξεις για να σημειωθούν στο χάρτη.

Με τη βοήθεια του δεκαδικού συστήματος και των νέων αστρολάβων επίσης άρχισαν να καταστρώνονται τα πρώτα γεωγραφικά συστήματα συντεταγμένων, δημιουργώντας σταδιακά μία νέα γεωμετρία, την Αναλυτική Γεωμετρία. Βεβαίως έπρεπε να φτάσει ο 16^ος αιώνας και ο Καρτέσιος για να δημιουργηθεί επισήμως αυτός ο μαθηματικός κλάδος, οι βάσεις όμως είχαν μπει πολύ νωρίτερα.

Η έννοια της Μέτρησης λειτούργησε για την Επιστήμη και τη Φιλοσοφία καταλυτικά, καθώς ανέδειξε τις Αποστάσεις. Ο πραγματικός κόσμος ήταν κάτι διαφορετικό από τον Συμβολικό. Το Συμβολικό μπορεί να αναδείκνυε αναλογίες, αλλά το Πραγματικό απαιτούσε αυτές να μετρηθούν. Η Μέτρηση έφερε με τη σειρά της μία αλλαγή στον τρόπο διατύπωσης των Φυσικών Νόμων. Δεν αρκούσε πλέον να πει κανείς ότι υπήρχε μία αναλογία μεταξύ της κίνησης κάποιων σωμάτων μεταξύ τους έπρεπε να πει και Πόση ήταν αυτή η Αναλογία. Ποιος ήταν ο συντελεστής πολλαπλασιασμού ή διαίρεσης μίας δράσης που συνέβαινε στα ουράνια σώματα σε σχέση με αυτά που συνέβαιναν στη Γη.

Η ανάγκη Μέτρησης συνδέθηκε με τη νοοτροπία του Ρεαλισμού. Αν ήθελε κάποιος να είναι Ρεαλιστής, έπρεπε να μπορεί να ποσοτικοποιήσει κάθε πρόταση ή θεώρημα κι όχι απλά να καταδείξει ότι συμβαίνει.

Η νοοτροπία της Μέτρησης έκανε καιρό να μεταλαμπαδευτεί στην Ευρώπη. Χαμένη στο Μεσαίωνα και τις Προκαταλήψεις της Θρησκείας, η Ευρώπη χρειάστηκε να φτάσει στην Αναγέννηση για να μπορέσει να ενσωματώσει τις ίδιες αξίες και νοοτροπίες. Κι ήταν αυτή που πρόσθεσε στη συνέχεια την έννοια του Πεδίου.

Το πεδίο ήταν μία ανακάλυψη του Νεύτωνα. Σίγουρα πριν από αυτόν υπήρξαν αναφορές που έφταναν κοντά στο να περιγράψουν αυτή την έννοια. Ακόμα και ο Πτολεμαίος με τους Επίκυκλους προσπάθησε να εξηγήσει τις τροχιές των πλανητών βασισμένος σε κυκλικές κινήσεις. Οι προσπάθειες αυτές όμως ως τότε δεν είχαν ποτέ την χαρακτηριστική τρισδιάσταση έννοια του χώρου γύρω από ένα σώμα που έδωσε ο Νεύτωνας με τη διατύπωση των Νόμων της Βαρύτητας. Ο Νόμος της Βαρύτητας που συνέδεε τη Βαρυτική δύναμη με το τετράγωνο της Απόστασης δύο σωμάτων ήταν ο πρώτος που μέσα από τη μαθηματική του σχέση έδειξε ότι:

• Υπήρχε σχέση ανάμεσα στην Απόσταση δύο Σωμάτων και τη Δύναμη που εξασκούνταν μεταξύ τους
• Η σχέση αυτή δεν είχε απλώς αριθμητική αναλογία, αλλά γεωμετρική, δηλαδή όσο πιο κοντά είμαστε σε ένα Σώμα η Δύναμη όχι απλώς διπλασιάζεται ή τριπλασιάζεται, αλλά τετραπλασιάζεται ή γίνεται εννιά φορές πιο ισχυρή. Αυτό σημαίνει αντίστροφα, ότι όσο πιο μακριά είναι δύο σώματα, η Δύναμη μεταξύ τους είναι απειροελάχιστη.

Τα πορίσματα αυτά των Φυσικών Νόμων του Νεύτωνα ήταν καταλυτικά για την Πορεία όλης της Διανόησης από τούδε και εξής. Στην ουσία οι φυσικοί αυτοί Νόμοι μας έλεγαν ότι για να υπάρξει κάποιου είδους επίδραση όπως η Αστρολογική, έπρεπε να υπάρχει μία σχετικά κοντινή απόσταση μεταξύ των Ουρανίων Σωμάτων και της Γης ή αντίστροφα να είναι καταλυτική η σχέση της Μάζας των Σωμάτων. Στο εξής αστρολογική επίδραση θα είχε νόημα μόνο στα Σώματα που ήταν επαρκώς κοντινά στη Γη ή αρκούντως ισχυρά σε Μάζα.

Έπρεπε να φτάσουν τα μέσα του 20^ου αιώνα για να αναιρεθεί αυτή η άποψη με το κβαντικό πείραμα των ηλεκτρονίων που θυμούνται το ένα το άλλο όση απόσταση κι αν έχουν μεταξύ τους. Ανατροπή που βέβαια ποσώς έχει περάσει ακόμη σαν φιλοσοφία στο ευρύ κοινό των ανθρώπων.

Το συμπέρασμα από τη θεωρία του Νεύτωνα ήταν ότι κάθε Σώμα είχε ένα Χώρο γύρω του που η Δύναμη που ασκούσε στα άλλα Σώματα ήταν ιδιαίτερα ισχυρή. Αυτός ο Χώρος ονομάστηκε Πεδίο. Το πεδίο ήταν έννοια απαραίτητη για την εκδήλωση κάποιας δύναμης. Χωρίς αυτό η δύναμη απλά δεν υπήρχε. Για παράδειγμα η Γη ασκούσε κάποια έλξη στα ουράνια σώματα γύρω της. Ωστόσο η έλξη της γινόταν αρκούντως αισθητή μόνο από κάποια απόσταση και μέσα. Από κάποια απόσταση και έξω ήταν τόσο μικρή που ήταν σα να μην υπήρχε.

Στο εξής λοιπόν κάθε Επιστήμονας που ήθελε να διατυπώσει μία Θεωρία για μία Δύναμη που επιδρούσε στα Ανθρώπινα πράγματα, έπρεπε να περιγράψει και ποιο ήταν αυτό το πεδίο μέσα στο οποίο δρούσε αυτή η δύναμη, τι φύσης ήταν αυτό το πεδίο και ποια ήταν η σχέση δύναμης που αναπτυσσόταν μέσα σε αυτό ανάμεσα στο σώμα που επιδρούσε και στο σώμα που δεχόταν την επίδραση.

Η έννοια του Πεδίου, αν και φαίνεται αποκλειστικά έννοια της Φυσικής, επέδρασε καταλυτικά και στην Εσωτερική Φιλοσοφία και μέσω αυτής και στην Αστρολογία. Μέχρι τότε το σχήμα της Δομής του Κόσμου, που είχε σχεδιαστεί από τον Πτολεμαίο πρώτα και μετά από τους Μεσαιωνικούς Αστρολόγους προέβλεπε ότι υπήρχαν κάποιες πλανητικές Σφαίρες γύρω από τον Κόσμο, μία για κάθε Πλανήτη και στο τέλος τέλος στην πιο εξωτερική Σφαίρα ο Ζωδιακός Κύκλος.

Όλες αυτές οι Σφαίρες όμως ως τότε δεν είχαν μετρηθεί. Δεν είχε μπει η έννοια της Απόστασης ούτε είχε γίνει προσπάθεια να περιγραφεί η Φύση του Πεδίου (Βαρυτικό, Ηλεκτρομαγνητικό, κλπ).

Όταν προς τα τέλη του 19^ου αιώνα όμως ο Maxwell διατύπωση τη θεωρία ότι το Πεδίο ως Έννοια υπήρχε και στο χώρο του Ηλεκτρισμού και του Μαγνητισμού, φάνηκε ότι υπήρχαν πεδία που αφορούσαν και πράγματα μη ορατά στο ανθρώπινο μάτι. Αυτό έδωσε το έναυσμα στους ως τότε Αλχημιστές ή Εσωτερικούς Φιλοσόφους να διατυπώσουν την Άποψη ότι οι Αστρολογικές Ενέργειες ήταν κι αυτές μία μορφή ενέργειας όπως η Ηλεκτρομαγνητική, που δε φαίνονταν μεν στον Ανθρώπινο μάτι, είχαν όμως και αυτές το δικό τους Πεδίο, στο οποίο μπορούσαν να δρουν και να φέρνουν αποτελέσματα.

Η φιλοσοφική προσπάθεια που έγινε τότε, κυρίως μέσα από το κομμάτι αυτού που σήμερα λέμε Εσωτερική Αστρολογία ήταν να καταδειχθεί ότι η Φύση (ηλεκτρομαγνητική, βαρυτική ή άλλη) των πεδίων των Πλανητών ομοίαζε προς τη Φύση κάποιων άλλων πεδίων στο Ανθρώπινο Σώμα (τις λεγόμενες Αύρες) κι ότι το αξίωμα του Όπως Επάνω έτσι και Κάτω έβρισκε εφαρμογή σε αυτές τις ομοιότητες, οι οποίες μεταξύ άλλων έδειχναν γιατί ήταν ευαίσθητες κάποιες ενέργειες του ανθρώπου σε συγκεκριμένες πλανητικές επιδράσεις.

Το πρόβλημα με αυτή τη Θεωρία βέβαια ήταν το πώς μεταδίδονταν αυτές οι ενέργειες, καθώς η Απόσταση μεταξύ των Ουρανίων Σωμάτων και της Γης ήταν καταλυτική. Το πρόβλημα αυτό ήρθε να λύσει μία δεύτερη Επανάσταση στη Φυσική και τη Φιλοσοφία, η θεωρία του Κύματος. Το Κύμα ως έννοια και Φιλοσοφία ήταν πολύ πιο κοντά στην Αρχαία Λογική της Επανάληψης, του Ρυθμού και της Μουσικής Αναλογίας. Τα κύματα είχαν ήδη μελετηθεί από τον Πυθαγόρα που συνέδεσε τις Μουσικές Αρμονίες με Αριθμούς.

Μία παλιά έννοια λοιπόν επέστρεφε στην Επιστήμη για να εξηγήσει μία νέα σειρά φαινομένων που είχαν να κάνει περισσότερο με τα φαινόμενα του Φωτός και τον Ηλεκτρισμό. Τα κύματα θα μπορούσαν να εξηγήσουν τη μετάδοση της Ενέργειας από τα Ουράνια Σώματα στη Γη και μάλιστα λόγω του φαινομένου του Συντονισμού, να δείξουν γιατί κάποιες αύρες του ανθρώπινου σώματος ήταν πιο ευαίσθητες σε κάποιες πλανητικές επιδράσεις σε σχέση με τις άλλες.

Η προσπάθεια αυτή αν και αξιέπαινη απαιτούσε όπως και άλλες τότε επιστημονικές θεωρίες την ύπαρξη κάποιου «Μέσου» στο Σύμπαν, μέσα από το οποίο θα μεταδίδονται αυτές οι ενέργειες ως κύματα. Αυτός ήταν ο μόνος τρόπος να εξηγηθεί η συνάφεια και ο συντονισμός των πεδίων του Ανθρώπινου Σώματος με τα Πλανητικά Σώματα. Το μέσο αυτό ονομάστηκε Αιθέρας σε συνάφεια ίσως με το 5^ο στοιχείο της Κινέζικης Αστρολογίας, ωστόσο, στην πραγματικότητα ο Αιθέρας ως Στοιχείο δεν ανακαλύφθηκε ποτέ.

Πολλές προσπάθειες γίνονται ακόμη και σήμερα για να ανακαλυφθεί κάτι που να μοιάζει στον Αιθέρα. Η Σκοτεινή Ύλη, το σωματίδιο Χιγκς και άλλες τέτοιες προτάσεις διατυπώθηκαν προσπαθώντας να βρεθεί ένα μέσο που να «γεμίζει» τον κενό χώρο στο διάστημα και να αποτελεί και το «Μέσο» μετάδοσης διαφόρων ενεργειών στο Σύμπαν. Ερχόμενες βέβαια από διαφορετικές αφετηρίες και προσπαθώντας να εξηγήσουν επιστημονικά διαφορετικά φαινόμενα, οι προτάσεις αυτές είχαν ένα κοινό σημείο, ότι έψαχναν κάτι που «λείπει» στο χώρο. Και η έλλειψη αυτή κατά τη δική μου προσωπική άποψη προέκυψε ως αποτέλεσμα της παραδοχής που η ίδια η ανθρωπότητα έκανε μερικές εκατοντάδες χρόνια πριν ότι για να υπάρχει μία δύναμη, πρέπει να «μετριέται» και πρέπει να υπάρχει ένας Χώρος, ένα Πεδίο, που δραστηριοποιείται, εκτός του οποίου δεν έχει ισχυρή επίδραση, συνδέοντας στην ουσία τη Δύναμη με την Απόσταση.

Όπως είπαμε και πιο πάνω χρειάστηκε ένα πείραμα της Κβαντικής Φυσικής για να ανατραπεί αυτή η άποψη (προς έκπληξη των επιστημόνων, που ήταν τόσο διαποτισμένοι στη νευτώνεια λογική, που προσπαθούσαν και προσπαθούν ακόμη να βρουν λάθη στο πείραμα). Στο πείραμα αυτών δύο ηλεκτρόνια βομβαρδίζονται με την ίδια ακτινοβολία. Βομβαρδιζόμενα με ακτινοβολία, τα ηλεκτρόνια έχουν την τάση να εκπέμπουν φως και πράγματι αυτό συνέβη και εδώ.

Στη συνέχεια όμως απομακρύνθηκαν μεταξύ τους τα ηλεκτρόνια (στην πραγματικότητα δέσμες ηλεκτρονίων, γιατί δύο μεμονωμένα είναι αδύνατο να βρεθούν) και βομβαρδίστηκε με ακτινοβολία μόνο η πρώτη ομάδα ηλεκτρονίων. Ω, του θαύματος ωστόσο, ενώ θα περίμενε κανείς ότι θα αντιδράσουν και θα εκπέμψουν φως μόνο τα ηλεκτρόνια της πρώτης ομάδας, εξέπεμψαν φως και τα ηλεκτρόνια της δεύτερης. Αυτό καταδεικνύει δύο πράγματα:

1. Ότι η φύση μέσω των Σωματιδίων όπως τα Ηλεκτρόνια περιέχει μνήμη. Δηλαδή, τα ηλεκτρόνια «θυμούνται» ότι κάτι του συνέβη στο παρελθόν ή τροποποιήθηκαν με τέτοιο τρόπο από το «τραύμα» της ακτινοβολίας, που αυτό ενσωματώθηκε στη συμπεριφορά τους.

2. Ότι υπήρχε κι ένας άλλος παράγοντας μη μετρήσιμος (ως σήμερα τουλάχιστον), ο οποίος δημιουργούσε μία συνάφεια μεταξύ των ηλεκτρονίων ανεξαρτήτως απόστασης, και χωρίς να χρειάζεται μεσολάβηση κάποιου είδους Αιθέρα.

Οι δύο αυτές απόψεις ήταν καταλυτικά υπέρ της Αστρολογίας καθώς

1. Η πρώτη πρόταση επιβεβαίωνε όσα υποστήριζε επί Χρόνια η Εσωτερική Φιλοσοφία για το γεγονός ότι μέσα μας γίνονται Εγγραφές από το Σύμπαν, ανάλογες με τις Εγγραφές ενός Δίσκου του Πικάπ, Εγγραφές που επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας και διαμορφώνουν το χαρακτήρα μας. Μεγάλοι Αστρολόγοι όπως ο Ντέην Ρουντίαρ συνδέοντας την Ψυχολογία με αυτή τη Θεωρία ισχυρίστηκαν ότι ο αστρολογικός χάρτης δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας τέτοιος Βομβαρδισμός, που αντιστοιχούσε στο Λεγόμενο Τραύμα της Γέννησης και που καθόριζε τη ζωή μας.

2. Η δεύτερη πρόταση επιβεβαίωνε ότι υπήρχε και κάποιος άλλος τρόπος, άγνωστος ως τώρα, που θα μπορούσε να εξηγήσει το γιατί ενώ συνέβαιναν κάποια γεγονότα μεταξύ των πλανητών, είχαν επίδραση στα Ανθρώπινα Πράγματα. Στην ουσία συνδύαζε την Αιτιότητα με το Συγχρονισμό για να μας δείξει ότι Ενέργειες που συμβαίνουν είτε στους ίδιους τους Πλανήτες, είτε σε κάποιο Πεδίο του Σύμπαντος που δε γνωρίζουμε «μεταδίδονται» με κάποιο ως σήμερα άγνωστο τρόπο, έτσι ώστε να επιδρούν και στον Άνθρωπο.

Είναι αυτό το πεδίο της Κβαντικής Φυσικής λοιπόν που σήμερα αποτελεί και το μέλλον της προσπάθειας για τη διατύπωση μίας Φιλοσοφικής Θεώρησης της Αστρολογίας. Με θεωρήσεις όπως η θεωρία των Χορδών, η Κβαντική Φυσική βρίσκεται πιο κοντά στην Αστρολογική Θεώρηση του εν Δυνάμει, του γεγονότος δηλαδή ότι υπάρχουν πράγματα ως Δυνατότητες που δε γνωρίζει κανείς εκ των προτέρων πώς θα εκδηλωθούν στην Πραγματικότητα, με τον ίδιο τρόπο που κανείς δε γνωρίζει, αν μία Χορδή θα καταλήξει να είναι ηλεκτρόνιο, σωματίδιο ή κύμα.

Περισσότερα όμως γι’ αυτό τον τομέα θα πούμε σε επόμενη δημοσίευση όπου θα κάνουμε μία προσπάθεια (όχι εύκολη πρέπει να πούμε) να εκλαϊκεύσουμε και κάποιες έννοιες της Κβαντικής Φυσικής.