Οι αρμονικές στην αστρολογία

Θα μπορούσαμε, βάσιμα, να πούμε ότι η αστρολογία εκτός από μια ιδιαίτερη συμβολική γλώσσα, ένας κώδικας που μας επιτρέπει να «χαρτογραφήσουμε» την ανθρώπινη –και ίσως όχι μόνο- συνείδηση και εμπειρία είναι ταυτοχρόνως και μια έρευνα της βαθύτερης φύσης του χρόνου αλλά και κάποιων διαφορετικών δυνατών τρόπων μέτρησής του. Και όπως ακριβώς η «ανθρώπινη συνείδηση» μπορεί να θεωρηθεί είτε ένα ιδιαίτερο πολύπλοκο πλέγμα αλληλεπιδράσεων είτε ένα κατά βάθος απλό «δυναμικό», έτσι και η αστρολογική μας προσέγγιση μπορεί να αναζητά τη μία ή την άλλη οδό κατανόησης.

Αν θεωρήσουμε λοιπόν ως συμβατικό σημείο έναρξης του «χρόνου» μας τη 0 μοίρα του Κριού στον τροπικό ζωδιακό, πράγμα που σημαίνει την εαρινή ισημερία, μπορούμε να πούμε ότι η θέση κάθε πλανήτη στην εκλειπτική αντανακλά το χρόνο που έχει διανυθεί από την τελευταία φορά που πέρασε ο πλανήτης αυτός από την «αφετηρία».

Αυτός ο τρόπος οπτικής αναπαράστασης όμως που χαρακτηρίζεται από την επικέντρωση σε φάσεις ανά 30 μοίρες, αναδεικνύει κάποιες –και ίσως τις σημαντικότερες αστρολογικά- πλευρές ενός χάρτη, δεν καλύπτει όμως ολόκληρο το φάσμα των πολλαπλώς διαπλεκόμενων σχέσεων μεταξύ των πλανητών και κυρίως δεν βοηθάει να αναδειχθούν –λεγόμενες τουλάχιστον- «δευτερεύουσες» όψεις μεταξύ των πλανητών. Οι «αρμονικοί χάρτες» κάνουν ακριβώς αυτό: μας επιτρέπουν να δούμε με ανάγλυφο τρόπο πολύπλοκες πλανητικές σχέσεις. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε ένα διαφορετικό τρόπο χάρτη για κάθε σειρά (πχ 360:2=180, 360:4=90, 360:8=45, 360:16=22,5 κοκ) όψεων.

Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι κάθε αρμονικός χάρτης μας δείχνει ένα συγκεκριμένο αριθμό «σε δράση» ή ακόμα καλύτερα το πώς «δονείται» ο γενέθλιος υπό το πρίσμα κάποιου συγκεκριμένου αριθμού. Έτσι, έχουμε μια σειρά από διαφορετικές εικόνες του γενέθλιου, κάθε μία από διαφορετική οπτική γωνία. Μπορούμε, επίσης, να επισημάνουμε τους πλανήτες που εμφανίζονται συχνότερα στα διάφορα πλέγματα όψεων και επομένως αναδεικνύονται ως σημαντικοί, με κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ή στης συμπεριφοράς.

Η βασική ιδέα που κρύβεται πίσω από τη θεωρία των αρμονικών είναι πολύ παλιά. Αποτέλεσε κεντρική έννοια στην εξέλιξη της ινδικής αστρολογίας και τελευταία εμφανίζονται ενδείξεις ότι δεν ήταν ξένη και στους αρχαίους Έλληνες. Σίγουρα όμως, συγγενεύει με την πυθαγόρειο αντίληψη των αριθμών (και όχι ό, τι σήμερα ονομάζεται «αριθμολογία»…)

Ο Άγγλος, John Addey, ο «πατέρας» της σύγχρονης θεωρίας των αρμονικών ή, αν προτιμάτε, ο «αναβιωτής» της, υπέδειξε με τη δουλειά του ότι η όποια «αστρολογική σημαντική» δεν στηρίζεται στα παραδοσιακά «ζώδια και οίκους» αλλά στον παράγοντα «διάστημα», την απόσταση ανάμεσα σε δύο σημεία στο χώρο.
Ο αποφασιστικός παράγων, κατά συνέπεια, είναι η σχέση του μεγέθους αυτού του διαστήματος (ενός τόξου στην εκλειπτική εν προκειμένω) με το «σύνολο» τω 360 μοιρών. Αυτού του είδους η προσέγγιση φαίνεται να μπορεί να ενοποιήσει, κατά βάθος, τις έννοιες των ζωδίων, των οίκων και των όψεων με τις «προόδους» και το κυκλικό στοιχείο που αναδύεται έντονο στην αστρολογία.

Οι πρώτες ενδείξεις για τις αρμονικές εμφανίστηκαν στη δουλειά του Ελβετού αστρολόγου Karl Krafft, κατά τη δεκαετία του ’30, δεν έγινε όμως αντιληπτή, τότε, η σημασία τους. Χρειάσθηκε η επίπονη 20ετής έρευνα του Addey (με τη βοήθεια και άλλων, κυρίως δε του Peter Roberts) αλλά και η έλευση των computers για να αναδειχθούν οι σημαντικές ιδιαιτερότητες αυτής της οπτικής γωνίας στην αστρολογία. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι ο Addey δεν είχε υπόψη του τις έρευνες του Krafft…
Ανάλογες μελέτες έχουν γίνει πάντως από τον Γερμανό Dr. Theodor Landscheidt, τον Αμερικάνο Robert Hand και άλλους.

Σύμφωνα λοιπόν με τον Addey η ερμηνευτική σημαντική αυτών των «διαστημάτων καθορίζεται από τη συμβολική σημασία του αριθμού με τον οποίο πρέπει να διαιρεθεί ο κύκλος για να προκύψουν ως πηλίκο. Φαίνεται λοιπόν ότι η διαίρεση για παράδειγμα με το 4 (που αντιστοιχεί βέβαια στην αστρολογική όψη τετραγώνου γιατί 90Χ4=360) σχετίζεται με τις έννοιες «δυσκολία/προσπάθεια/επίτευξη» κατά τον Addey, τουλάχιστον. Σημειώστε εδώ, την όποια διαφορά αλλά και- κυρίως- ομοιότητα διατύπωσης εμφανίζεται στις λέξεις που δίνει ο Robert Hand: «αντίσταση, ύλη».

Εκτός των αρμονικών που αντιστοιχούν στις κλασικές πτολεμαϊκές «κύριες» όψεις (1η,2η, 3η 4η, 6η) έχουν διερευνηθεί σε κάποιο βαθμό και οι 5η , 7η , 8η λιγότερο η 9η και ελάχιστα οι 12η και η 13η.
Παρόλα’ αυτά, τα «δωδεκατημόρια» που χρησιμοποιούνταν στην αρχαιοελληνική αστρολογία δεν είναι παρά η 13η αρμονική ενός γενέθλιου χάρτη. Η 12η αρμονική μπορεί να συσχετισθεί αλλά δεν αντιστοιχεί πραγματικά στα «dwadasamsas”, υποδιαιρέσεις που χρησιμοποιούνται στην ινδική αστρολογία αλλά έχουν υιοθετηθεί και από πολλούς δυτικούς αστρολόγους. Στην ουσία η σχέση ανάμεσα σ’ αυτούς τους δύο τύπους υποδιαίρεσης του χάρτη αντανακλά τη μετάβαση από τη βαβυλωνιακή στην αρχαιοελληνική αστρολογία και από την κυκλική αντίληψη του χρόνου σε μια διαδοχή γεωμετρικών σχέσεων, μια αντίληψη δηλαδή του χρόνου που οδηγεί στην καρδιά της Ωριαίας αστρολογίας. Η πιο διαφωτιστική περιγραφή του ζητήματος είναι μάλλον αυτή του Robert Hand στο «Essays on Astrology».

Επιμέλεια Ύλης & Κειμένων: Τασία Πανταζοπούλου, Πηνελόπη Ράπτη, Λίντα Παπασταύρου

Βιβλιογραφία
1. John Addey
-“Harmonics in Astrology: an introductory Text book to the new understanding of an old science”, Cambridge Circle, 1976
- “The discrimination of birth types in relation to disease” Cambridge Circle, 1974 (3rd printing)
-“Astrology reborn”, Cambridge Circle, 1971
-“Selected Writings” , AFA, 1976
-“Harmonic Astrology”, ” Cambridge Circle, 1976
2. Danid Hamblin
-“Harmonics Charts”, The Aquarian Press, 1983
3. Michael Harding & Charles Harvey
-“Working with Astrology”, Arkana, 1990
4. Peter C. Roberts
-“The message of Astrology”, The Aquarian Press, 1990
5. Delfin Jay
-“Practical Harmonics”, AFA, 1983
6. Robert Hand
-“Essays on Astrology”, Para Research, 1982
7. Cordelia Mansall
-“Discover Astrology”, The Aquarian Press, 1991 (1η έκδοση το 1985 με τίτλο The Astrology Workbook)
8. H. M. Ishikawa
-“Divisional Harmonics”