Η «Τετραφάρμακος» του Επίκουρου
Ο Επίκουρος είναι ένας από τους πιο γνωστούς αρχαίους Έλληνες Φιλοσόφους, ο οποίος μάλιστα ίδρυσε και δική του σχολή, τον περίφημο «Κήπο του Επίκουρου» που βρισκόταν ανάμεσα στο Δίπυλον και στην Ακαδημία Πλάτωνος.
Δίδαξε για 35 χρόνια, έχοντας πάντοτε σαν πρότυπο στην ζωή του, όπως όλοι οι πραγματικοί Φιλόσοφοι, την Ησυχία και την Λιτότητα.
Ένα από τα πιο γνωστά σημεία της Φιλοσοφίας του Επίκουρου είναι η γνωστή «ΤΕΤΡΑΦΑΡΜΑΚΟΣ» δηλαδή τέσσερα φάρμακα που μπορούν να απαλλάξουν τον άνθρωπο από τις αγωνίες και τις αναζητήσεις του ως προς τα μεταφυσικά θέματα που τον απασχολούν διαχρονικά.
Το συγκεκριμένο απόσπασμα μας το έχει διασώσει ο επικούρειος φιλόσοφος Φιλόδημος στο βιβλίο του «Προς Σοφιστάς» IV 10-14
Η ΤΕΤΡΑΦΑΡΜΑΚΟΣ είναι ένα εξαιρετικά μικρό και περιεκτικό κείμενο που σε μία μόλις σειρά, αναφέρεται στις σημαντικότερες φιλοσοφικές δραστηριότητες του ανθρώπου, προκειμένου να καταφέρει να προσδώσει στην ζωή του το πραγματικό της νόημα και να εκπληρώσει τον λόγο της ύπαρξής του.
Τα θέματα αυτά είναι η φύση του ΘΕΟΥ, η αναπόφευκτη ύπαρξη του ΘΑΝΑΤΟΥ, η αντιμετώπιση της διπολικής λειτουργίας, που προσπαθεί να βρει μία ισορροπία ανάμεσα στο ΑΓΑΘΟΝ και το ΔΕΙΝΟΝ.
Ας δούμε λοιπόν την ΤΕΤΡΑΦΑΡΜΑΚΟΝ αναλυτικά και ας θαυμάσουμε για άλλη μία φορά πως οι μεγάλοι Φιλόσοφοι με ελάχιστες λέξεις μπορούν να μεταφέρουν τα πιο σημαντικά μηνύματα για οποία εμείς θα χρειαζόμασταν ολόκληρες σελίδες.
«Ἄφοβον ὁ θεός,
ἀνύποπτον ὁ θάνατος
καὶ τἀγαθόν μὲν εὔκτητον,
τὸ δὲ δεινόν εὐκαρτέρητον»
Ἄφοβον ὁ Θεός,
Ο θεός δεν θα πρέπει να μας προκαλεί φόβο,
Φόβος = φυγή, οπισθοχώρηση, πανικός λόγω ήττας.
ἀνύποπτον ὁ θάνατος
Ούτε ο θάνατος θα πρέπει να μας προκαλεί καχυποψία,
Υποψία = έλλειψη εμπιστοσύνης, αμφιβολία μετά ανησυχίας, υπόνοια.
καὶ τἀγαθόν μὲν εὔκτητον,
Αν στην ζωή μας έχουμε φροντίσει να κατακτήσουμε το αγαθόν
Αγαθός = έξοχος, γενναίος, ικανός, συνετός, χρηστός, πλούσιος, καλόψυχος, ενάρετος, πράος, απονήρευτος, εύπιστος, απλοϊκός, εξαίσιος, ωφέλιμος.
τὸ δὲ δεινόν εύκαρτέρητον.
και αν έχουμε μάθει να υπομένουμε τα δεινά που μας βρίσκουν με γενναιότητα.
Καρτερώ = υπομένω γενναία, αντέχω κάτι, αναμένω, προσδοκώ.
Επομένως το μήνυμα που έχει να μας μεταφέρει η ΤΕΤΡΑΦΑΡΜΑΚΟΣ στην σημερινή εποχή είναι συγκλονιστικό και είναι το εξής:
«Ο θεός δεν θα πρέπει να μας προκαλεί φόβο,
Ούτε ο θάνατος θα πρέπει να μας προκαλεί καχυποψία,
Αν στην ζωή μας έχουμε φροντίσει να κατακτήσουμε το αγαθόν
και αν έχουμε μάθει να υπομένουμε τα δεινά που μας βρίσκουν με γενναιότητα»
