Τα δομικά στοιχεία της αστρολογίας: Το σύστημα των Οίκων

Το σύστημα των οίκων

Μία από τις πιο συνηθισμένες έννοιες στο χώρο της αστρολογίας είναι η έννοια του οίκου. Είναι ένας όρος που ακούγεται συχνά στις ομιλίες των αστρολόγων και απαντιέται συχνά στα άρθρα και τα βιβλία τους. Είναι όμως συνάμα και μία έννοια όχι απόλυτα κατανοητή από τους σπουδαστές και η οποία, εάν δεν εξηγηθεί προσεχτικά, μπορεί να τους προκαλέσει και σύγχυση.

Αν θέλαμε να δούμε συμβολικά τη σημασία των οίκων θα μπορούσαμε να το παρουσιάσουμε ως εξής: Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι πλανήτες αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένες ενέργειες που βρίσκονται μέσα μας ή για να το δούμε σχηματικά αποτελούν τα «ρήματα» ή τα «ουσιαστικά» μία «αστρολογικής» πρότασης ή τους ηθοποιούς σε ένα θεατρικό έργο.

Η θέση των πλανητών σε ζώδια αντιπροσωπεύει από την άλλη μεριά τα «επίθετα» ή τα «επιρρήματα», δίνοντας ιδιότητες σε αυτές τις ενέργειες, σε αυτά τα ουσιαστικά ή την ερμηνεία σε ένα θεατρικό έργο. Οι οίκοι στο συγκεκριμένο πλαίσιο έρχονται να δώσουν την τρίτη διάσταση, περιγράφοντας πού εκδηλώνονται αυτές οι ενέργειες στη ζωή μας και σε θεατρικό επίπεδο ποιο είναι το σενάριο ή το σκηνικό της παράστασης.

Για να κατανοήσουμε όμως καλύτερα την έννοια των οίκων (και κυρίως για να αποστασιοποιηθούμε από τον ταύτιση ζωδίων και οίκων που είναι πολύ συνήθης στο χώρο) αξίζει να κάνουμε ένα βήμα πίσω κι αντί να συνεχίσουμε να μιλάμε για την ερμηνεία των οίκων, να μιλήσουμε για την αστρονομική σημασία τους.

Πώς ορίζονται λοιπόν οι οίκοι αστρονομικά;

Για να εξηγήσουμε τον αστρονομικό ορισμό των οίκων, θα πρέπει να ξεκινήσουμε ορίζοντας δύο συγκεκριμένα σημεία στον ορίζοντα τη στιγμή που γεννηθήκαμε. Το ένα είναι το σημείο του ζωδιακού που ανέτειλε στον ορίζοντα τη στιγμή της γέννησης μας. Αυτό το ονομάζουμε Ωροσκόπο. Παράλληλα την ίδια στιγμή ένα σημείο βρισκόταν στο υψηλότερο σημείο του ορίζοντα εκεί που μεσουρανεί ο Ήλιος. Αυτό το σημείο που γεωγραφικά για το Βόρειο Ημισφαίριο βρίσκεται ψηλά στον Ουρανό και προς την κατεύθυνση του Νότου, είναι γνωστό ως Μεσουράνημα ή Ζενίθ. Η λατινική του ονομασία ήταν «Medium Coeli» και γι’ αυτό χρησιμοποιείται γι’ αυτό συχνά η συντομογραφία MC.

Με βάση αυτά τα δύο σημεία μπορούμε να φανταστούμε μία ημερήσια κίνηση του Ήλιου (σε αντιδιαστολή με την ετήσια που αντιπροσωπεύουν τα ζώδια) που ξεκινάει με την Ανατολή, προχωράει στο Μεσουράνημα και καταλήγει στη Δύση του Ήλιου, ενώ το δεύτερο μέρος της συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της νύχτας και με την επόμενη Ανατολή του Ήλιου. Η ημερήσια αυτή κίνηση του Ήλιου αντιστοιχεί στην ημερήσια περιστροφή της Γης γύρω από τον εαυτό της, ενώ η ετήσια κίνηση έχει να κάνει με την περιστροφή της Γης γύρω από τον Ήλιο.

Οι δύο κύκλοι αυτοί ετήσιος και ημερήσιος αντιστοιχούν στην πραγματικότητα στα ζώδια και τους οίκους. Έτσι, αν είχαμε δύο άτομα που είχαν γεννηθεί την ίδια ημέρα αλλά με μισή ώρα διαφορά θα είχαμε λίγο πολύ τις ίδιες πλανητικές θέσεις (εκτός ίσως της Σελήνης) αλλά με βάση την ημερήσια κίνηση που είδαμε παραπάνω μπορεί να είχαμε διαφορετικό Μεσουράνημα και Ωροσκόπο. Ας το δούμε όμως και με ένα σχήμα.

Στο σχήμα αυτό βλέπουμε ένα εξωτερικό κύκλο με τις ονομασίες των ζωδίων, ο οποίος στην εσωτερική πλευρά του έχει μικρότερες υποδιαιρέσεις. Πάνω στις υποδιαιρέσεις αυτές έχουμε σημειώσει με μαύρο μαρκαδόρο κάποιες υποθετικές πλανητικές θέσεις. Ο πράσινος κύκλος που ακολουθεί, είναι τοποθετημένος εσωτερικά με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να περιστρέφεται, ενώ ο εξωτερικός κύκλος μένει ακίνητος. Έτσι σηματοδοτεί την αλλαγή της ώρας, ενώ οι εξωτερικές πλανητικές θέσεις μένουν σταθερές.

Στον πράσινο εσωτερικό κύκλο έχουμε μία διαίρεση σε δώδεκα κομμάτια, ανάλογη με αυτή που έχει και ο εξωτερικός κύκλος. Καθώς όμως ο εσωτερικός κύκλος περιστρέφεται τα τμήματα αυτά δε συμπίπτουν μεταξύ τους.

Στον εσωτερικό κύκλο έχουμε δύο γραμμές που είναι σπουδαιότερες από τις άλλες. Είναι αυτές που έχουμε σημαδέψει με πιο χοντρό πράσινο μαρκαδόρο. Αυτές συμβολίζουν τον Ωροσκόπο και το Μεσουράνημα την ώρα της γέννησης. Οι υπόλοιπες γραμμές οριοθετούν τμήματα που τα ονομάζουμε οίκους. Οι οίκοι αποτελούν κι αυτοί δηλαδή τμήμα ενός κύκλου χωρισμένου σε δώδεκα κομμάτια, δεν ταυτίζονται όμως αυτά τα τμήματα με τα τμήματα του ζωδιακού.

Στο παράδειγμα μας πιο πάνω τα σημάδια που έχουμε κάνει με το μαύρο μαρκαδόρο πάνω στις υποδιαιρέσεις υποδηλώνουν όπως είπαμε κάποιες υποτιθέμενες πλανητικές θέσεις. Δύο από τις πλανητικές αυτές θέσεις τις έχουμε ξεχωρίσει αριστερά και έχουμε σημειώσει ότι «πέφτουν» στο τμήμα του εσωτερικού πράσινου κύκλου που ονομάσαμε «12ο οίκο». Εάν όμως ο πράσινος κύκλος αυτός περιστραφεί όπως φαίνεται στο επόμενο σχήμα (όπου για να ξεχωρίζει από τον προηγούμενο τώρα τον έχουμε σχεδιάσει με κόκκινο), τότε οι ίδιες πλανητικές θέσεις πέφτουν στο τμήμα του εσωτερικού κύκλου που ονομάζουμε «1ο οίκο».

Η περιστροφή του εσωτερικού κύκλου λοιπόν, που αντιστοιχεί στην αλλαγή των ζωδίων κατά τη διάρκεια της μέρας αλλάζει τη σχετική θέση αυτών των τμημάτων σε σχέση με τους πλανήτες, που για χάρη ευκολίας τους θεωρήσαμε σχετικά σταθερούς μέσα στο 24ωρο. Την κίνηση αυτή και την εναλλαγή των ζωδίων μέσα στη μέρα και τη σχέση που είχε αυτή η κίνηση με τις πλανητικές θέσεις οι αρχαίοι ελληνιστές αστρολόγοι τη θεώρησαν σημαντική και ισχυρίστηκαν ότι τα δώδεκα τμήματα αυτού του εσωτερικού κύκλου ορίζουν Τόπους (σήμερα λέμε Οίκους), δηλαδή πεδία δραστηριότητας στα οποία λαμβάνει χώρα η επίδραση της πλανητικής θέσης του εξωτερικού κύκλου.

Αυτή είναι στην πραγματικότητα και η αστρονομική επεξήγηση των οίκων, η οποία όμως θα γίνει ακόμα καλύτερα κατανοητή σε επόμενα άρθρα μας που θα παρουσιάσουμε κάποια συστήματα οικοθεσάς.